Nietolerancje pokarmowe - immunologiczne czy genetyczne?

Na czym polegają i jakie są objawy nietolerancji pokarmowej IgG-zależnej?

Nietolerancje pokarmowe IgG-zależne wynikają z nieprawidłowej reakcji układu immunologicznego na białka pożywienia, które dostały się do krwioobiegu. W przebiegu różnych stanów chorobowych może dojść do zmian w mikroflorze jelit i rozszczelnienia naturalnej bariery jelitowej, przez co do krwiobiegu dostają się alergeny, czyli białka znajdujące się w pożywieniu. Po zetknięciu z nimi układ immunologiczny zaczyna się bronić wytwarzając m.in. przeciwciała IgG. Poziom tych immunoglobulin wzrasta powoli, a szczyt osiąga około 24-48 godzin od spożycia alergenu i utrzymuje się przez kilka dni. Przy wysokim ich stężeniu w organizmie zaczyna się toczyć stan zapalny i pojawiają się liczne niespecyficzne dolegliwości, które mają charakter przewlekły.

Nieprawidłowe reakcje zależne od przeciwciał IgG znacznie częściej występują u osób z zespołem jelita drażliwego, reumatoidalnym zapaleniem stawów, chorobą Leśniowskiego-Crohna, chorobą Hashimoto, depresji, otyłości, insulinooporności, SIBO (zespół przerostu flory bakteryjnej jelita cienkiego), autyzmem i ADHD. Mogą również współistnieć z alergiami.

Na czym polegają i jakie są objawy nietolerancji pokarmowych o podłożu genetycznym?

Najczęstszymi problemami o podłożu genetycznym jest nadwrażliwość na laktozę (hipolaktazja pierwotna), gluten (celiakia) oraz fruktozę (fruktozemia).

Nietolerancja laktozy (hipolaktazja pierwotna) jest najczęstszą tego typu przypadłością o podłożu genetycznym (obecność polimorfizmu genu LCT - około 37% populacji może mieć różnego stopnia niedobór laktazy, czyli enzymu rozkładającego laktozę w jelicie cienkim do glukozy i galaktozy. Schorzenie to ujawnia się zwykle u nastolatków lub dorosłych. Niedobór laktazy uniemożliwia rozłożenie laktozy i wchłonięcie jej produktów, przez co w całości przedostaje się do jelita grubego, gdzie ulega fermentacji bakteryjnej z wytworzeniem dużej ilości gazów (m.in. wodoru, metanu, dwutlenku węgla) i wpływa na zmianę pH i ciśnienia osmotycznego treści jelitowej.

Celiakia natomiast dotyczy około 1% populacji. Choroba ta polega na atakowaniu przez układ immunologiczny własnych tkanek w obecności glutenu (białko znajdujące się naturalnie w pszenicy, jęczmieniu i życie). Dochodzi do zaniku kosmków jelitowych, przez co zmniejsza się powierzchnia wchłaniania składników odżywczych - skutkuje to niedoborami i postępującym niedożywieniem. Objawy klasyczne występują jedynie u około 30% chorych osób - u większości celiakia ma postać skąpoobjawową lub latentną. Dodatkowo zaobserwowano, że celiakia bardzo często współistnieje z innymi chorobami o podłożu autoimmunologicznym.

Fruktozemia jest rzadkim zaburzeniem wynikającym z niedoboru jednego z enzymów uczestniczących w metabolizmie fruktozy - fruktokinazy, fruktozo-1,6-bisfosfatazy lub aldolazy fruktozo-1-fosforanowej (najczęściej - 1:40 000 urodzeń). Spośród trzech różnych aldolaz najważniejsze znaczenie ma aldolaza B, która odpowiada za metabolizm fruktozy w nerkach, jelicie cienkim i wątrobie, w której jest przetwarzana największa ilość tego cukru. W większości przypadków objawy fruktozemii pojawiają się podczas wprowadzania do diety niemowlęcia mieszanek słodzonych sacharozą lub owoców.

Objawy genetycznych nietolerancji pokarmowych

Te genetyczne schorzenia w przypadku braku leczenia mogą skutkować rozwojem różnych powikłań, które negatywnie oddziałują na stan zdrowia:

• hipolaktazja pierwotna może prowadzić do znacznego odwodnienia i zaburzeń elektrolitowych oraz złego samopoczucia;
• we fruktozemii może dojść do przerostu wątroby i jej niewydolności, żółtaczki, krwotoków, uszkodzenia kanalików nerkowych, częstych zakażeń bakteryjnych układu moczowego i niewydolności nerek, zaś niemowlęta mogą się wolniej rozwijać pod względem fizycznym;
• celiakia prowadzi stopniowo do niedożywienia i rozchwiania wszelkich procesów w organizmie, może dojść do m.in. niepłodności oraz zaburzeń psychicznych.

Jak zdiagnozować nietolerancje pokarmowe?

❶Nadwrażliwości pokarmowe zależne od przeciwciał IgG diagnozuje się poprzez ocenę poziomu alergenowo-swoistych przeciwciał IgG. Taki test wykonywany jest z krwi żylnej i wykorzystywana jest do tego metoda immunoenzymatyczna ELISA. Zdrowegeny.pl oferują testy IMMUNOdiagDIETA i FoodProfil, które realizowane są w punktach pobrań w całej Polsce.

Cennik testów na nietolerancje IgG-zależne ❱

Zobacz przykładowy wynik testu na nietolerancje pokarmowe ❱

❷Genetyczne nietolerancje na pokarmy można wykryć poprzez wykonanie badań genetycznych w kierunku polimorfizmów odpowiedzialnych za rozwój każdego ze schorzeń. Diagnostyka ta pozwala na określenie predyspozycji do zachorowania - może być konieczne wykonanie dodatkowych testów, aby potwierdzić rozwój choroby.

Cennik testów na nietolerancje genetyczne ❱

W jaki sposób leczyć poszczególne rodzaje nadwrażliwości?

Wrodzone nadwrażliwości pokarmowe mają to do siebie, że są trwałe i gdy już dojdzie do ich rozwoju, nie jest możliwa ponowna tolerancja. Schorzenia te wymagają eliminacji bądź ograniczenia szkodliwego pokarmu już do końca życia. Nadwrażliwość na pokarm związana z przeciwciałami IgG jest natomiast odwracalna - wykluczenie z diety szkodliwych pokarmów, a spożywanie tych bezpiecznych pozwala na poprawę samopoczucia i powrócenie tolerancji pokarmowej.