Poronienie samoistne - przyczyny, przebieg, jak im zapobiegać
Data publikacji: 2017-05-15
Data aktualizacji: 2019-07-02
Najczęstsze przyczyny poronień samoistnych
Poronienie samoistne to utrata ciąży z przyczyn naturalnych przed dwudziestym drugim jej tygodniem. Szacuje się, że problem ten dotyczy niemal 20% ciąż potwierdzonych klinicznie. Przyczyny poronień dzielone są na dwie główne grupy - te zależne od jaja płodowego oraz te zależne od kobiety ciężarnej.
Przyczyny poronień zależne od jaja płodowego:
- anomalie chromosomowe,
- puste jajo płodowe,
- zaśniad zarodkowy,
- zaśniad krwisty,
- zaśniad groniasty.
Anomalie chromosomowe dotyczą około 50-60% wszystkich zarodków po samoistnej utracie ciąży - anomalie te polegają najczęściej na zmianie liczby chromosomów (w większości przypadków są to wcześnie letalne trisomie). Puste jajo płodowe oznacza brak zarodka, zaśniad zarodkowy - zanik lub nieprawidłowy rozwój zawiązków zarodka, zaśniad krwisty - obumieranie zarodka prowadzi do nadmiernego przekrwienia, a zaśniad groniasty to ciążowa choroba trofoblastyczna, do której dochodzi na skutek nieprawidłowego zapłodnienia komórki jajowej.
Przyczyny poronień zależne od ciężarnej:
- wady anatomiczne macicy (niedorozwój macicy, mięśniaki macicy, zrosty wewnątrzmaciczne),
- choroby autoimmunologiczne (zespół antyfosfolipidowy),
- zbyt niski poziom progesteronu,
- nadmierny stres,
- wstrząs psychiczny,
- choroby zakaźne (chlamydioza, toksoplazmoza, różyczka),
- choroby przewlekłe (choroby nerek, cukrzyca, zakrzepica, niedokrwistość),
- zaburzenie wydzielania hormonów tarczycy,
- nadużywanie narkotyków,
- nadużywanie alkoholu,
- palenie papierosów,
- przyjmowanie niektórych leków,
- ekspozycja na szkodliwe substancje chemiczne,
- ekspozycja na promieniowanie rentgenowskie,
- zmiany genetyczne (aberracje chromosomowe, zmiany w genach F2, F5 i MTHFR).
Poronienia a czynniki genetyczne zwiększające ich ryzyko
Bardzo ważną przyczyną są czynniki genetyczne, których obecność skutkuje występowaniem tak zwanych poronień nawracających (nawykowych). Tym mianem określa się co najmniej trzykrotną samoistną utratę ciąży występującą po sobie.
Przyczyną mogą być:
- niewielkie nieprawidłowości obecne w chromosomach rodziców,
- mutacje w takich genach jak F2, F5 czy MTHFR.
Geny F2 i F5 kodują białka, odpowiednio protrombinę i proakcelerynę - czynniki układu krzepnięcia krwi. Jeżeli w genach tych obecne są mutacje, istnieje większe ryzyko rozwoju choroby zakrzepowo-zatorowej (zakrzepicy) - zakrzepy mogą pojawić się również w łożysku, konsekwencją czego są zaburzenia czynności łożyska i obumarcie płodu.
Pakiet badań genetycznych w kierunku poronień
Jeżeli występują u Ciebie problemy z utrzymaniem ciąży, wykonaj badanie genów F2, F5 i MTHFR - mutacje w tych genach są częstą przyczyną takich trudności.Gen MTHFR z kolei koduje reduktazę metylenotetrahydrofolianową, czyli enzym odpowiedzialny za odpowiednie przetwarzanie i wchłanianie witaminy B9 (kwasu foliowego). Zmiany w tym genie skutkują zmniejszeniem poziomu kwasu foliowego we krwi, a wzrostem stężenia aminokwasu homocysteiny (kwas foliowy uczestniczy w przemianach tego aminokwasu).
Zbyt duży poziom homocysteiny zwiększa ryzyko zakrzepicy i chorób układu krążenia, zaburza procesy zagnieżdżania się zarodka w błonie śluzowej macicy, a także prowadzi do zaburzeń czynności łożyska. Ponadto, niski poziom kwasu foliowego a wysoki poziom homocysteiny we krwi ciężarnej zwiększa ryzyko wystąpienia u płodu wad cewy nerwowej.
Jak przebiega poronienie samoistne?
Przebieg samoistnej utraty ciąży zależny jest od zaawansowania ciąży i wielkości płodu - wyróżnia się:
- Poronienie wczesne - to utrata ciąży przed 12 tygodniem jej trwania - przebiega najczęściej jednofazowo: jajo płodowe wydalane jest więc w całości, a niewielkie tkanki pozostałe w macicy usuwane są z organizmu samoistnie podczas krwawienia. W niektórych przypadkach zdarza się, że utrata ciąży na tak wczesnym etapie pozostaje niezauważone przez kobietę.
- Poronienie późne - dotyczy natomiast ciąż po 12 tygodniu - ze względu na bardziej zaawansowany stopień rozwoju łożyska i płodu, przebieg jest znacznie bardziej skomplikowany. Przebiega on dwufazowo: występujące skurcze macicy doprowadzają do pęknięcia błon płodowych, ponadto skraca się i rozwiera szyjka macicy. Płód i łożysko wydalane są z organizmu kobiety, a resztki tkanek pozostałe w macicy muszą zostać usunięte przez lekarza. Ma to ogromne znaczenie - jeżeli jama macicy nie zostanie oczyszczona bardzo dokładnie, może skutkować to zakażeniem, a to z kolei może doprowadzić nawet do zgonu kobiety.
Jak zapobiegać?
Niestety nigdy nie będziemy mieli 100% pewności, że nasza ciąża zakończy się powodzeniem - istnieje jednak wiele działań profilaktycznych, dzięki którym ryzyko może zostać znacznie obniżone.
Bardzo ważne jest, aby przed zajściem w ciążę dokładnie przebadać swój organizm pod kątem schorzeń, które mogą być zagrożeniem dla płodu (na przykład różnych infekcji, cukrzycy, chorób tarczycy, chorób układu krążenia) - jeżeli występowanie danego schorzenia zostanie potwierdzone, konieczne jest wdrożenie odpowiednich terapii. Żadnych leków jednak nigdy nie należy brać na własną rękę, ze względu na działanie teratogenne (uszkadzające płód) wielu z nich.
Do ważnych działań profilaktycznych zalicza się ponadto zdrowe odżywianie i odpowiednią suplementację (ważny jest odpowiedni poziom kwasu foliowego, innych witamin z grupy B, a także cynku, selenu, wapnia czy magnezu). Po zajściu w ciążę, konieczne jest zaprzestanie palenia papierosów i unikanie biernego palenia - toksyny zawarte w dymie papierosowym mogą doprowadzić do utraty ciąży, przedwczesnego porodu, a także mogą być przyczyną niskiej wagi i chorób układu oddechowego u narodzonego już dziecka. Należy ponadto nie spożywać alkoholu i narkotyków, ograniczyć spożycie kofeiny, zredukować poziomu stresu, unikać nadmiernego wysiłku fizycznego i ekspozycji na promieniowanie rentgenowskie. Niewskazane są także kąpiele w gorącej wodzie, która rozszerza naczynia krwionośne - może to skutkować krwawieniem, a nawet odklejeniem się łożyska.
W przypadku kobiet ze zbyt niskim poziomem progesteronu, konieczne jest jego podawanie już po zapłodnieniu - dzięki temu szansa na utrzymanie ciąży znacznie się zwiększa.
Badania genetyczne w ustalaniu przyczyny poronień samoistnych
- testy genetyczne płodu ❱
- badania kariotypu rodziców - sprawdź ❱
- badania genów F2, F5 i MTHFR - sprawdź ❱
Dzięki genetycznej analizie materiału z poronienia możliwe jest sprawdzenie, czy w chromosomach płodu znajdowały się nieprawidłowości, w większości przypadków zmiany te powstały przypadkowo (czyli nie były związane ze stanem zdrowia rodziców). Szacuje się, że szansa na utrzymanie następnej ciąży wynosi wtedy około 95%. W celu zrobienia takiego badania genetycznego po poronieniu konieczne jest odpowiednie zabezpieczenie tkanek płodu (kosmówki zawieszonej w soli fizjologicznej czy bloczka parafinowego).
Badanie materiału z poronienia
Jeśli przebyłaś poronienie i chcesz sprawdzić, czy doszło do niego z powodu zaburzeń genetycznych i/lub ustalić płeć płodu, wykonaj badanie genetyczne w tym kierunku. Na podstawie wyniku testu możliwe jest m.in. ustalenie ryzyka powtórzenia się danej nieprawidłowości w kolejnej ciąży, określenie płci ma natomiast ogromne znaczenie dla spraw urzędowych.
Diagnostyce genetycznej mogą poddać się również rodzice - dzięki temu mogą oni dowiedzieć się, czy w ich materiale genetycznym znajdują się czynniki, które mogły wywołać utratę ciąży. Najczęściej zlecanym testem jest badanie kariotypu - wykonanie takiego badania jest proste, wystarczy je zrobić tylko raz (nasz DNA nigdy się nie zmienia), potrzebna jest do tego jedynie niewielka ilość krwi osoby badanej. Badania te nie zależą od aktualnego stanu zdrowia pacjenta, można przeprowadzić je więc w dowolnym momencie życia. Przyszłym mamom zaleca się dodatkowo wykonanie analizy genów MTHFR, F2 i F5.
Jeżeli obecność zmian zwiększających ryzyko poronienia samoistnego zostanie potwierdzona, możliwe będzie zastosowanie odpowiedniego schematu profilaktycznego, który znacznie zwiększy szanse na zajście i utrzymanie ciąży, a zatem na urodzenie zdrowego dziecka. Profilaktyka ta polega na przykład na wdrożeniu odpowiedniej terapii przeciwzakrzepowej i podjęciu odpowiedniej suplementacji - w przypadku nosicielstwa mutacji MTHFR należy przyjmować większe dawki kwasu foliowego w postaci metylowanej. Organizm nosicielki nie jest bowiem w stanie właściwie przyswajać kwasu foliowego syntetycznego, powszechnie dostępnego w aptekach.
Bibliografia
- Rabiega-Gmyrek D., Olejniczak T., Niepsuj-Biniaś J., Aberracje chromosomowe jako przyczyna poronień samoistnych, Ginekol Pol. 2015, 86:357-361.
- Sikora J., Znaczenie czynników mikrobiologicznych w poronieniach i porodzie przedwczesnym – standard postępowania diagnostyczno-leczniczego, Perinatologia, Neonatologia i Ginekologia 2001, 4(1):37-43.
- Drewa G., Ferenc T., Genetyka medyczna, Wrocław, Elsevier Urban & Partner, 2011, ISBN 978-83-7609-295-9.
- Jeve Y.B., Davies W., Evidence-based management of recurrent miscarriages, J Hum Reprod Sci. 2014, 7(3): 159–169.
To badanie będzie pomocne:
Cena online:
