Przedwczesny poród - czynniki ryzyka, skutki
Przedwczesny poród
- Czynniki ryzyka przedwczesnego porodu
- Czynniki chroniące
- Dieta a przedterminowy poród
- Skutki przedwczesnych narodzin dla dziecka
Data publikacji: 2022-01-11
Data aktualizacji: 2022-01-11
Poród przedwczesny, mimo znacznego postępu medycznego, stanowi dość powszechne zjawisko. W Polsce dotyka około 6% ciężarnych. O porodzie przedwczesnym mowa gdy narodziny mają miejsce między 23. a 37. tygodniem ciąży (o skrajnym wcześniactwie mówi się w przypadku dzieci urodzonych między 23 a 32 tygodniem ciąży). Naukowcy nie ustają w próbach wyłonienia najważniejszych czynników ryzyka oraz czynników chroniących kobietę w ciąży i dziecko.
Czynniki socjoekonomiczne matki
Wieloletnie obserwacje prowadzone w celu wyłonienia czynników mających związek z przedwczesnym porodem, potwierdzają wyraźną rolę środowiska, w jakim żyje matka na ryzyko przedwczesnego porodu. Najistotniejsze wydają się wiek, wykształcenie, stan cywilny, warunki mieszkaniowe, stan odżywienia oraz wykonywany zawód. Wpływ wspomnianych czynników jest najistotniejszy w pierwszym trymestrze ciąży.
Badania potwierdzają związek niskiej masy oraz niskiego BMI, zarówno przed ciążą jak i w trakcie jej trwania, na wystąpienie przedwczesnego porodu. Najprawdopodobniej wynika to z niedoborów żelaza oraz cynku, a także mniejszej pojemności wyrzutowej serca oraz zaburzonej hemodynamiki niedożywionych kobiet.
Czynniki medyczne:
-obciążony wywiad (wystąpienie w przeszłości urodzenia martwego dziecka, lub poronienie samoistne, lub celowo wywołane)-pojawienie się między 23. a 37. tygodniem ciąży fibroektyny, która fizjologicznie nie występuje w tym okresie i zwiększa ryzyko odklejenia kosmówki,
-poród jatrogenny (wywołany przez lekarza w związku z komplikacjami medycznymi, takimi jak np. ciąża mnoga lub stan przedrzucawkowy),
-przedwczesne odpłynięcie wód płodowych (do którego predysponować mogą zaburzenia hormonalne, infekcje i zakażenia, zaburzenia immunologiczne),
-szyjka macicy krótsza niż 25 mm (skrócenie poniżej 10 mm daje ok. 90% ryzyka przedwczesnego porodu, ale aż dwie trzecie rodzących przedwcześnie ma prawidłową długość szyjki macicy).
Dieta a przedwczesny poród
Badania potwierdzają, że na zdrowie noworodka oraz poród ma wpływ nawet dieta matki jeszcze sprzed okresu ciąży. Jadłospis ciężarnej obfitujący w białka, owoce i ziarna oraz odpowiednie nawodnienie znacznie redukuje ryzyko. Słone przekąski, biały chleb, przetworzone produkty mięsne, desery, dieta wysokotłuszczowa, zwiększają ryzyko przedwczesnego porodu.Niedożywienie płodu i matki, za sprawą zwiększonego wydzielnictwa kortyzolu i serotoniny oraz stanu zapalnego, także stanowi czynnik ryzyka.
Na wydłużenie ciąży oraz zwiększenie masy urodzeniowej ma mieć również wpływ olej rybi i dieta bogata w owoce morza. Niskie spożycie owoców morza przez badane ciężarne stanowiło silny czynnik ryzyka, natomiast suplementacja rybim olejem wspierała pozostałe czynniki chroniące.
Skutki przedwczesnego porodu:
Skutki przedwczesnego porodu zależą przede wszystkim od stopnia rozwinięcia organizmu dziecka oraz ewentualnych powikłań okołoporodowych. Przedwcześnie urodzone dzieci mogą w przyszłości wymagać dodatkowego wsparcia. W badaniach porównawczych ujawniono, że u dzieci tych zwiększa się ryzyko wystąpienia trudności emocjonalnych i poznawczych, a ich natężenie wzrasta szczególnie w przypadku dzieci urodzonych przed 32 tygodniem ciąży oraz o bardzo małej masie urodzeniowej.
Rozległym zagadnieniem w kontekście wcześniactwa są także opóźnienia i zaburzenia rozwoju mowy. Podczas poszczególnych etapów ciąży zachodzi mnóstwo mechanizmów, które bezpośrednio i pośrednio mogą wpływać na wystąpienie w przyszłości problemów z mową. Na rozwój mowy wpływa bowiem również ogólny rozwój ruchowy, motoryka mała dziecka, prawidłowe napięcie mięśniowe, a te mogą zostać dotknięte podczas przedwczesnych narodzin.
Dla przykładu wcześniaki mają problemy ze ssaniem i połykaniem (kształtujących się w 34-35 t.c.), przez co są karmione dożylnie lub sondą. Umiejętność ssania i połykania, a później również gryzienia pokarmu, stanowi podstawę do prawidłowego ukształtowania narządów jamy ustnej. Objęcie wcześniaka wczesną interwencją logopedyczną pozwala na rehabilitację zaburzonych struktur i wyrównanie braków rozwojowych lub minimalizowanie skutków.
Powiązane tematy:
- Poronienie samoistne - przyczyny, przebieg, jak im zapobiegać
- Jakie badania wykonać po poronieniach?
- Programowanie metaboliczne płodu -- czy dieta i styl życia matki mają wpływ na geny dziecka?
Bibliografia:
- Kanadys MW, Leszczyńska- Go, Jędrych M, et al. Ryzyko porodu przedwczesnego u kobiet ciężarnych. Perinatol Neonatol Ginekol. 2011; 4: 213–222.
- Czerwińska E. (2018). Czynniki wpływające na poród przedwczesny. Gin. Perinat. Prakt. Vol. 3, Nr 2. s. 52-57.
- Chrzan-Dętkoś M., Bogdanowicz M. (2009). Rozwój poznawczy i emocjonalno-społeczny wcześniaków w wieku przedszkolnym. Pediatria Polska. Vol. 84, Nr 6, s. 517-523.
- Baguma-Nibasheka M, Brenna J.T., Nathanielsz PW. (1999). Delay of preterm delivery in sheep by omega-3 long-chain polyunsaturates. Biol Reprod. Vol. 60, Nr 3, s. 698–701.
- Grabowska M. (2019). Dynamika rozwoju dziecka przedwcześnie urodzonego -- przegląd badań. Biuletyn Logopedyczny. Nr 33, s. 17-28.
Autor merytoryczny: Mgr Paulina Łuczyńska
To badanie będzie pomocne:
Dostępne testy
Pakiet badań przed ciążą
442.00 zł