Jakie mogą występować objawy alergii?

Jakie są ogólne objawy alergii?

• objawy alergii pokarmowej,
• objawy atopowego zapalenia skóry i inne objawy skórne,
• objawy alergicznego nieżytu nosa,
• objawy alergicznego zapalenia spojówek,
• atak astmy oskrzelowej,
• wstrząs anafilaktyczny.

Objawy alergii ze strony przewodu pokarmowego

W ramach objawów pokarmowych można wyróżnić dwa rodzaje manifestacji reakcji alergicznej:

• reakcja ze strony żołądka i jelit,
• zespół alergii jamy ustnej.

Pierwszy rodzaj reakcji występuje w ciągu około dwóch godzin od spożycia alergenu pokarmowego. Typowymi dolegliwościami są mdłości, wymiotowanie, bóle brzucha (mogą mieć charakter kolkowy), wzdęcia oraz biegunka. Mogą również współwystępować objawy ze strony układu oddechowego i skóry.

Zespół alergii jamy ustnej ma natomiast szybszy początek, gdyż ujawnia się już w momencie kontaktu pokarmu (zazwyczaj surowego owocu) z błonami śluzowymi w jamie ustnej. Do typowych objawów należą swędzenie, mrowienie, obrzęki i zaczerwienienie warg, języka, jamy ustnej, gardła oraz krtani.

Objawy alergii w atopowym zapaleniu skóry

Atopowe zapalenie skóry charakteryzuje się przede wszystkim przewlekłą suchością skóry, co wiążę się z zaburzoną funkcją bariery skórne (ma to w pewnym stopniu przyczyny genetyczne) i utratą nadmiernych ilości wody. Chorzy mają dodatkowo niski próg świądu i już niewielkie ilości czynników drażniących (w tym alergenów) uprzykrzają im znacznie życie. Przebieg atopowego zapalenia skóry różni się w zależności od wieku chorego zarówno pod względem typu zmian, jak i ich lokalizacji.

Atopowego zapalenie skóry u niemowląt (od 3-6 m.ż. do 2 r.ż.) - objawy alergii:

• Zmiany o charakterze swędzących grudek i pęcherzyków na rumieniowym podłożu.
• Występuje płaczliwość i niepokój.
• Zmiany zlokalizowane są na policzkach, owłosionej skórze głowy, czole, płatkach usznych i dystalnych częściach kończyn.

Atopowe zapalenie skóry u dzieci (od 2. r.ż. do okresu dojrzewania) - objawy alergii:

• Zmiany o typie rumieniowo-grudkowym, możliwy jest ostry stan zapalny z sączeniem, nadżerkami i lichenizacją.
• Występuje ryzyko nadkażenia bakteryjnego.
• Zmiany mają symetryczną lokalizację na powierzchniach grzbietowych rąk i stóp, wokół nadgarstków i kostek, w zgięciach łokci i kolan, na szyi, powiekach i wokół ust.

Atopowe zapalenie skóry u dorosłych - objawy alergii:

• Zmiany o typie łuszczących się i suchych grudek, blaszek z rumieniem oraz lichenizacji.
• Lokalizacja zmian w fałdach zgięciowych (głównie łokciowych i podkolanowych), na twarzy (wokół ust, czoło, powieki) i szyi, górnych częściach tułowia, dłoniach i stopach.

Objawy alergii w obrzęku naczynioruchowym

W ciągu od kilku minut do kilku godzin może rozwinąć się obrzęk naczynioruchowy tkanki podskórnej lub podśluzowej. Ten rodzaj obrzęku jest niesymetryczny i dobrze odgraniczony. Zazwyczaj pojawia się na powiekach, wargach, w okolicy narządów płciowych, dystalnych częściach kończyn oraz w obrębie przewodu pokarmowego i górnych dróg oddechowych.

Obrzęk naczynioruchowy może mieć różne przyczyny, a jedną z nich są alergie głównie na leki, pokarmy, lateks i jady owadów.

Objawy alergii w pokrzywce

Pokrzywka jest również jednym z rodzajów manifestacji alergii, chociaż spowodowana może być również innymi niealergicznymi czynnikami. Alergenami ją wywołującymi są najczęściej pokarmy i leki, a w rzadszych przypadkach alergeny wziewne (głównie w sytuacji występowania alergii krzyżowej pomiędzy wziewnymi i pokarmowymi alergenami).

Pokrzywka jest swędzącym bąblem o kolorze różowym lub porcelanowobiałym otoczonym rumieniem. Bąbel pokrzywkowy wynosi się ponad skórę. Może dojść do zlewania się ze sobą bąbli i objęcia nimi znacznej powierzchni skóry. Po zaniknięciu nie pozostają żadne zmiany.

Pokrzywka alergiczna:

• zlokalizowana jest zazwyczaj w miejscu kontaktu z alergenem,
• pojawia się w ciągu kilku minut do kilku godzin od kontaktu z alergenem,
• utrzymuje się od jednej do czterech godzin.

Objawy alergii w alergicznym nieżycie nosa i zapaleniu spojówek

Alergiczny nieżyt nosa jest jedną z częściej występujących chorób alergicznych. Może występować okresowo bądź przewlekle w zależności od rodzaju uczulającego alergenu. Nieżyt nosa wynika z IgE-zależnego zapalenia w obrębie błony śluzowej nosa.

Alergiczny nieżyt nosa objawia się:

• świądem,
• wyciekaniem z nosa wydzieliny,
• spływaniem wydzieliny po tylnej ścianie noso-gardła,
• niedrożnością,
• kichaniem,
• świądem podniebienia
• kaszlem,

Często współwystępują objawy alergicznego zapalenia spojówek:

• swędzenie oczu,
• przekrwienie i zaczerwienienie,
• łzawienie.

Dość typowe jest również stałe występowanie cieni i worków pod oczami.

Kontakt z alergenem takim jak roztocza czy sierść nasila przewlekłe alergiczne zapalenie spojówek.

Objawy alergii w astmie

Do astmy dochodzi w wyniku przewlekłego zapalenia dróg oddechowym. Bardzo często choroba ta rozwija się po wielu latach nieleczonej alergii (np. alergicznego nieżytu nosa). Ataki astmy mogą być wyzwalane przez nie tylko alergeny, ale również zakażenia, zanieczyszczenie powietrza czy emocje.

Do objawów ataku astmy należą:

• duszności,
• świszczący oddech,
• ściskanie w klatce piersiowej,
• kaszel o charakterze suchym napadowym,
• utrudnione wydychanie powietrza.

Objawy alergii we wstrząsie anafilaktycznym

Wstrząs anafilaktyczny jest uogólnioną reakcją na kontakt z alergenem, która następuje natychmiast lub w ciągu kilku godzin po kontakcie. Objawy wstrząsu anafilaktycznego obejmują dolegliwości ze strony różnych układów:

• skóra blada, chłodna, spocona,
• zaczerwienienie skóry, pokrzywka, obrzęk naczynioruchowy,
• obrzęk górnych dróg oddechowych, nieżyt nosa, chrypka, kaszel, świsty, duszność,
• nudności, wymioty, bóle brzucha, biegunka (bezwiedne oddanie stolca),
• spadek ciśnienia tętniczego, częstoskurcz mięśnia sercowego,
• zawroty lub ból głowy,
• skurcze macicy,
• skąpomocz/bezmocz,
• uczucie zagrożenia.

Bez szybkiej pomocy medycznej może dojść do zatrzymania mięśnia sercowego i zgonu.

Jakie badania z krwi wykonać przy objawach alergii?

• panel pokarmowy – zobacz badanie ❱
• panel pediatryczny – zobacz badanie ❱
• panel oddechowy – zobacz badanie ❱
• test molekularny ALEX – zobacz badanie ❱

Jeżeli występują objawy alergii, koniecznie należy wykonać odpowiednią diagnostykę alergologiczna. Tylko w ten sposób możliwe jest unikanie kontaktu ze szkodliwymi alergenami lub profilaktyczne działanie zanim objawy nastąpią.

Alergeny można podzielić na pokarmowe, oddechowe, leki i jady owadów. Pierwsze z nich będą wywoływać przede wszystkim dolegliwości pokarmowe, a alergeny oddechowe objawy alergicznego nieżytu nosa, zapalenia spojówek lub astmy. Leki i jady mogą przyczynić się do pojawienia różnorodnych dolegliwości z wstrząsem anafilaktycznym włącznie. Panel, w ramach którego będzie się wykonywać badanie, można więc wybrać pod względem dominujących objawów, a później ewentualnie rozszerzać diagnostykę.

Badania alergiczne z krwi są aktualnie dość powszechnie stosowane w diagnostyce alergologicznej ze względu na ich łatwość wykonania, brak konieczności odstawiania większości leków oraz brak powikłań w czasie wykonywania badania.

Panel pokarmowy obejmuje 21 powszechnie uczulających produktów spożywczych z grupy, a panel oddechowy jednakową liczbę alergenów oddechowych (takich jak roztocza, sierść zwierząt czy pyłki). Panel pediatryczny natomiast dostosowany jest pod najmniejszych pacjentów i obejmuje 28 alergenów pokarmowych i wziewnych, które najczęściej uczulają małe dzieci.

Test molekularny ALEX w pewnym stopniu odróżnia się od wspomnianych paneli. Badanie to stanowi kompleksową ocenę profilu alergicznego pacjenta, gdyż badanych jest aż 282 ekstrakty i molekuły alergiczne z takich grup jak pokarmy, sierść zwierząt, pyłki, roztocza czy jady owadów. Jest to również test na alergie z krwi o znacznej precyzji, dzięki której określone może być konkretne białko powodujące alergię.

Autor merytoryczny: Mgr Katarzyna Startek, Dietetyk

Bibliografia:

• Alergiczny nieżyt nosa w: Interna Szczeklika. Medycyna Praktyczna.
• Anafilaksja i wstrząs anafilaktyczny w: Interna Szczeklika. Medycyna Praktyczna, Kraków.
• Astma w: Interna Szczeklika. Medycyna Praktyczna.
• Nadwrażliwość pokarmowa w: Interna Szczeklika. Medycyna Praktyczna, Kraków.
• Nowicki R.: Podział kliniczny w zależności od wieku pacjentów. [W:] Nowicki R. (red.): Atopowe zapalenie skóry w praktyce. Cornetis, Wrocław 2013: 74–77.
• Obrzęk naczynioruchowy w: Interna Szczeklika. Medycyna Praktyczna, Kraków.
• Pokrzywka w: Interna Szczeklika. Medycyna Praktyczna, Kraków.