Wysypki alergiczne jako jeden z objawów alergii pokarmowej

Co to jest alergia pokarmowa? Jakie są objawy?

Alergia pokarmowe to niepożądana, immunologiczna odpowiedź organizmu na spożywane pokarmy. Organizm danej osoby w nieodpowiedni sposób reaguje na określone produkty. Alergie pokarmowe dzieli się na dwie kategorie: z udziałem przeciwciał immunoglobuliny E (IgE-zależne) i bez udziału (IgE-niezależne). Wśród najczęstszych alergenów w produktach spożywczych wymienia się zboża zawierające gluten oraz produkty pochodne, skorupiaki, mięczaki, jaja, ryby, orzeszki ziemne, soja, mleko i produkty mleczne, orzechy, seler, gorczyca i sezam.

Spożycie produktów, na które występuje alergia, może powodować szereg różnych objawów. Najczęstsze objawy alergii to np. wstrząs anafilaktyczny, problemy żołądkowo-jelitowe takie jak ból brzucha, nudności, wymioty i biegunka, symptomy ze strony układu oddechowego, neurologicznego lub sercowo-naczyniowego. Alergie pokarmowe mogą mieć również objawy skórne. Najczęściej jest to wysypka, pokrzywka, świąd i obrzęk naczynioruchowy. Wysypka alergiczna to zmiana wyglądu i faktury skóry. U dzieci z alergią pokarmową często występuje atopowe zapalenie skóry (AZS). Pokrzywka to obrzęk skóry z rumieniem blednącym pod wpływem nacisku, natomiast obrzęk naczynioruchowy charakteryzuje się obrzękiem powiek, twarzy i warg. Na skutek opisanych objawów może mieć miejsce drapanie skóry.

Przypuszcza się, że na występowanie alergii pokarmowych mają wpływ czynniki genetyczne i środowiskowe. Objawy pojawiają się zazwyczaj natychmiast po spożyciu pokarmu. Szacuje się, że częstość występowania alergii pokarmowych wynosi od około 2% do 4% wśród osób dorosłych i 6% u dzieci. Zaobserwowano, że częstość występowania alergii pokarmowych koreluje z wiekiem. Alergie pokarmowe mogą występować w różnym wieku, jednak najczęściej obserwuje się je we wczesnym dzieciństwie. Wpływać na to może niedojrzała bariera jelitowa oraz jej zwiększona przepuszczalność. Przeczytaj, co to jest nieszczelne jelito. U części dzieci alergie pokarmowe mijają z czasem.

Postawienie prawidłowej diagnozy poprawia jakość życia alergika. W przypadku podejrzenia alergii pokarmowej warto skontaktować się z lekarzem alergologiem, który przeprowadzi wywiad lekarski i zleci odpowiednie badania pozwalające na odróżnienie alergii od nietolerancji pokarmowej. Diagnostykę wspierają testy np. skórne i na przeciwciała IgE.  

Testy skórne to badania przesiewowe wykrywające obecność przeciwciał IgE specyficznych dla danego rodzaju pokarmu. Podczas badania przez skórę wprowadzane są białka pokarmowe. Po kilkunastu minutach mierzy się średnicę powstałego bąbla, która wskazuje na prawdopodobieństwo wystąpienia reakcji alergicznej. Minusem testów skórnych jest niska swoistość.  

Platforma Zdrowegeny.pl posiada w ofercie następujące testy alergologiczne wspierające diagnostykę alergii pokarmowych:

• Panel pokarmowy ❱
• Test alergiczny Polycheck - panel pokarmowy 30 alergenów ❱
• Test alergiczny Polycheck - panel pokarmowy 20 alergenów ❱
• Test alergiczny Polycheck - panel orzeszki ziemne 6 alergenów ❱
• Test alergiczny Polycheck - panel komponenty jaja kurzego 6 alergenów ❱
• Test alergiczny Polycheck - badanie na alergię na mleko i gluten 6 alergenów ❱
• Test alergiczny Polycheck - panel pediatryczny 30 alergenów ❱
• Test alergiczny Polycheck - panel pediatryczny 20 alergenów ❱
• Panel pediatryczny - 28 alergenów ❱
• Panel atopowy ❱
• Test alergiczny ALEX ❱
• Test alergiczny ALEX, z konsultacją wyniku ❱
• Test alergiczny ImmunoCAP ISAC ❱

O szczegółach leczenia alergii pokarmowych decyduje lekarz. Leczenie przede wszystkim opiera się na eliminowaniu z diety żywności i jej składników o działaniu alergennym np. osoby z potwierdzoną celiakią, czyli nietolerancją glutenu muszą unikać w diecie produktów, które zawierają nawet jego śladowe ilości. Najlepszą metodą leczenia wysypki alergicznej jest również unikanie kontaktu z alergenem. Ponadto przy wysypce warto dbać o skórę, stosując delikatnie środki myjące oraz nawilżające.

Wystąpienie alergii pokarmowej uzależnione jest od czynników genetycznych i środowiskowych. Na czynniki genetyczne nie mamy wpływu, natomiast możemy zadbać o obniżenie ryzyka np. poprzez dietę, nawyki żywieniowe oraz rozszerzanie w odpowiednim czasie diety niemowląt i dzieci o poszczególne pokarmów.  

Natomiast niekorzystnych reakcji organizmu po spożyciu pokarmu możemy uniknąć, zwracając uwagę na skład produktu i nie spożywając tych, które zawierają lub mogą zawierać składnik, na który mamy alergię. Ułatwia to znakowanie żywności, producenci żywności mają obowiązek umieszczania na opakowaniu produktu informacji o możliwej obecności w nim składników alergizujących. Zwrot na opakowaniu produktu “może zawierać” oznacza, że produkt nie ma w składzie danego alergenu, jednak w zakładzie produkcyjnym mogło mieć miejsce zanieczyszczenie go czynnikiem uczulającym.   

Konsekwencją restrykcyjnej diety eliminacyjnej mogą być niedobory żywieniowe, dlatego warto zadbać o zbilansowane i w miarę możliwości różnorodne posiłki. Pomocny może być kontakt z dietetykiem, który pomoże w ustaleniu indywidualnego jadłospisu.

1. Anvari S., Miller J., Yeh C.Y. i wsp., IgE-Mediated Food Allergy. Clinical Reviews in Allergy & Immunology 2019; 57: 244–260.M.
2. Protasiewicz, A. Iwaniak: Alergie pokarmowe i alergeny żywności. Bromatologia i chemia toksykologiczna 2014; XLVII, 2: 237-242.
3. https://www.pta.med.pl/ [dostęp online: 3.09.2021]