22 123 95 55
PL
Strona głównaBadaniaKonsultacje dietetyczneSuplementy dietyFAQKontaktNowości Poradnik
0
Znajdź badanie
Zapalenie płuc - przyczyny, objawy, leczenie

Zapalenie płuc - przyczyny, objawy, leczenie

4.20
Ocena użytkowników: 5 ocen

Z artykułu dowiesz się:

  • Czynniki ryzyka rozwoju zapalenia płuc u dzieci i u dorosłych
  • Objawy bakteryjnego zapalenia płuc a objawy wirusowego zapalenia płuc
  • Leczenie, hospitalizacja a antybiotyki na zapalenie płuc
  • Jakie badania w celu rozpoznania zapalenia płuc?

Według WHO co roku na świecie zgłaszane jest około 150 milionów przypadków zapalenia płuc u dzieci do 5. roku życia, spośród których około 20 milionów wymaga hospitalizacji w związku z ciężkim przebiegiem choroby. W naszym umiarkowanym klimacie zapalenie płuc występuje najczęściej w miesiącach chłodnych, kiedy to na skutek sezonowego większego zagęszczenia ludzi w pomieszczeniach i upośledzonego oczyszczania śluzowo-rzęskowego przez suche powietrze w ogrzewanych pomieszczeniach, dochodzi do zwiększonej transmisji drobnoustrojów chorobotwórczych. 
Zapalenie płuc rozwija się najczęściej z zakażenia górnych dróg oddechowych. Podczas bliskiego kontaktu człowieka z człowiekiem bądź poprzez zakażone przedmioty, drogą kropelkową przekazywane są drobnoustroje chorobotwórcze. Drobnoustroje chorobotwórcze początkowo kolonizują jamę nosowo-gardłową, a następnie przedostają się do górnych dróg oddechowych, wywołując płucne ognisko zakażenia. Rzadko dochodzi do zajęcia bakteriami miąższu płucnego. Przed rozwojem zapalenia płuc człowieka chroni szereg mechanizmów w ramach prawidłowo funkcjonującego układu odpornościowego. W obrębie układu oddechowego znajduje się wiele barier mechanicznych, takich jak m.in. ślina, aparat śluzowo-rzęskowy, włoski w jamie nosa czy odruch kaszlowy. Dodatkowo przed rozwojem zapalenia płuc chroni nas odpowiedź humoralna, w tym wydzielnicza immunoglobulina klasy A (IgA) oraz immunoglobuliny klasy G (IgG). 

Czynniki ryzyka rozwoju zapalenia płuc u dzieci


  • narażenie na działanie dymu tytoniowego;
  • gorsze warunki społeczno-ekomicznym;
  • niedokrwistość sierpowatokrwinkowa;
  • refluks żołądkowo-przełykowy;
  • wrodzone wady serca; 
  • astma oskrzelowa;
  • mukowiscydoza; 
  • zespoły niedoborów odporności;
  • choroby nerwowo-mięśniowe i przebiegające z występowaniem napadów drgawkowych, zwiększają ryzyko rozwoju zachłystowego zapalenia płuc.

Zapalenie płuc u dzieci 


  • Na podstawie czynników, które wywołują zapalenie płuc u dzieci, można wyodrębnić kilka grup wiekowych - niemowlęta, dzieci młodsze i dzieci w szkolnym wieku. Wiele zakażeń górnych dróg oddechowych w pierwszym miesiącu życia ma podłoże w noworodkowych czynnikach bakteryjnych, takich jak pałeczki Gram-ujemne i Streptococcus B. 
  • Między 1. a 3. miesiącem życia wśród czynników chorobotwórczych dominują wirusy, spośród których najczęstszy jest scyntialny wirus oddechowy (RSV) i wirus paragrypy. Oba wirusy dominują wśród przyczyn rozwoju zapalenia płuc do końca okresu przedszkolnego. Infekcja przyjmuje najczęściej postać zapalenia oskrzelików, przebiega ze świszczącym oddechem, występuje od późnej jesieni do wiosny. Pozostałe wirusy, które znacznie rzadziej, ale mogą prowadzić do rozwoju zapalenia płuc u dzieci to: rynowirusy, adenowirusy, ludzkie metapneumowirusy oraz wirus grypy. 
  • W okresie zbliżania się do wieku szkolnego zwiększa się częstość zachorowań na infekcje o podłożu bakteryjnym - Streptococcus pneumoniae, Mycoplasma pneumoniae, Chlamydophila pneumoniae. Pneumokokowe zapalenie płuc to najczęstsze ropne zakażenie, które niesie za sobą zwiększone ryzyko rozwoju ropnych powikłań. 


Zapalenie płuc u dorosłych 


Najczęściej wykrywanym wirusem, który odpowiada za rozwój PZP, czyli pozaszpitalnego (środowiskowego) zapalenia płuc jest wirus grypy. Streptococcus pneumoniae odpowiada z kolei za niemalże połowę przypadków PZP. Zapadalność na pozaszpitalne zapalenie płuc u dorosłych wzrasta wraz z wiekiem i najwyższa dotyczy osób powyżej 65 roku życia. 

Czynniki ryzyka rozwoju zapalenia płuc u dorosłych


  • podeszły wiek — wzrasta po 65. roku życia;
  • palenie papierosów;
  • przewlekła obturacyjna choroba płuc (POCHP);
  • niedożywienie;
  • niewydolność serca;
  • astma;
  • choroby przewlekłe — nerek, choroby wątroby, alkoholizm, choroba Parkinsona;
  • nadwaga i otyłość;
  • przebyte wcześniej zapalenia płuc i epizody zapalenia płuc w dzieciństwie;
  • leki — doustne glikokortykosteroidy, inhibitory pompy protonowej, leki immunosupresyjne.
Szpitalne zapalenie płuc stwierdza się jeśli w ciągu 48h od przyjęcia do szpitala, lub w ciągu 72h od wypisania ze szpitala dochodzi do rozwoju zapalenia płuc. Szczególne miejsce wśród szpitalnych zapaleń płuc zajmują infekcje związane z mechaniczną wentylacją. Śmiertelność z powodu szpitalnego zapalenia płuc jest wysoka i wynosi ok. 30%, przy czym szacuje się, że jest nawet dwukrotnie wyższa na oddziałach transplantacji szpiku oraz w przypadku zakażeń związanych z mechaniczną wentylacją. 
 

Zapalenie płuc — objawy


  • Objawy bakteryjnego zapalenia płuc — charakteryzują się nagłym początkiem, wysoką gorączką, dodatkowo występują bóle brzucha, ból w klatce piersiowej, a w przypadku wykonania zdjęcia RTG klatki piersiowej — ogniskowe nacieki zapalne;
  • Objawy wirusowego zapalenia płuc — niewielka gorączka lub jej całkowity brak, objawy infekcji górnych dróg oddechowych o dużym nasileniu, świsty lub zmiany rozsiane przy osłuchiwaniu, w RTG klatki piersiowej możliwe śródmiąższowe rozsiane zmiany zapalne;
  • zapalenie płuc u niemowląt o podłożu Chlamydia trochomatis — do zakażenia dochodzi podczas porodu, drogą wertykalną, występuje przyspieszony i świszczący oddech, infekcja przebiega bez gorączki, na zdjęciu RTG klatki piersiowej śródmiąższowe nacieki.

Zapalenie płuc leczenie


  • Między 3. miesiącem a 5. rokiem życia zapalenie płuc ma najczęściej podłoże wirusowe, jeśli dziecko lekko przechodzi infekcje, nie gorączkuje a w obrazie RTG klatki piersiowej widać rozsiane zmiany, nie ma najczęściej konieczności zastosowania leków przeciwbakteryjnych;
  • Jeśli objawy wskazują na bakteryjne podłoże lekiem pierwszego rzutu jest amoksycylina.
  • Między 5. a 20. rokiem życia u dzieci i młodzieży najczęstszą przyczyną zapalenia płuc są Mycoplasma pneumoniae i Chlamydophila pneumoniae, a makrolidy są w takich przypadkach lekiem pierwszego wyboru.

Antybiotyki na zapalenie płuc


W ambulatoryjnym leczeniu zapalenia płuc zastosowanie znajdują:
  • Amoksycylina;
  • Cefuroksym;
  • Cefpodoksym;
  • Azytromycyna;
  • Doksycyklina;
  • Klindamycyna;
  • Amoksycyklina+kwas klawulanowy.

Zapalenie płuc — kiedy leczenie szpitalne jest konieczne?


Najczęściej leczenie zapalenia płuc u dzieci może być z powodzeniem prowadzone w warunkach domowych. Niemowlęta do 3 miesięcy życia są jednak najczęściej kierowane do szpitala, szczególnie jeśli występują objawy wskazujące na problemy z oddychaniem, niedotlenienie czy odwodnienie, oraz gdy występuje gorączka. 
U starszych dzieci z zapaleniem płuc wskazaniem do hospitalizacji są:
  • utrzymujące się zaburzenia oddychania i niedotlenienie, 
  • przyspieszony oddech, 
  • nasilony wysiłek oddechowy,
  • odwodnienie,
  • utrzymująca się, wysoka gorączka,
  • pogarszający się stan pomimo prawidłowo prowadzonej farmakoterapii,
  • objawy wskazujące na rozwój powikłań zapalenia płuc. 
Skierowanie do szpitala mogą otrzymać również dzieci z chorobami współwystępującymi, m.in. zaburzeniami immunologicznymi, przewlekłą chorobą serca lub płuc, zaburzeniami hematologicznymi i chorobą nowotworową.

Zapalenie płuc — rozpoznanie


Rozpoznanie zapalenia płuc ustala się na podstawie pogłębionego wywiadu, badania przedmiotowego oraz badań RTG, posiew i badań krwi W wywiadzie szczególne znaczenie mają — czas trwania choroby, trudności w oddychaniu, świszczący oddech, rodzaj kaszlu, występowanie objawów pozapłucnych, kontaktu z chorymi osobami, stosowane leki i antybiotyki oraz inne choroby przewlekłe. Podczas badania przedmiotowego, czyli osłuchiwania klatki piersiowej z opukiwaniem w odpowiednich miejscach najczęściej występują trzeszczenia, szmer oskrzelowy, stłumiony odgłos podczas opukiwania. Badanie RTG klatki piersiowej najczęściej pokazuje zacienienie części miąższu płuc, a w badaniach krwi występuje podwyższony poziom leukocytów (najbardziej w zapaleniu płuc podnosi się poziom neutrofili) oraz podwyższone stężenie CRP. 
W precyzyjnym ustaleniu patogenu wywołującego infekcję kluczowe są badania obecności materiału genetycznego w wymazie z nosa i gardła, które pozwalają na precyzyjne ustalenie przyczyny i wdrożenie skutecznego leczenia. Pozwala to na ograniczenie niepotrzebnej antybiotykoterapii, a jeśli antybiotykoterapia jest konieczna, na dobranie najbardziej skutecznego wobec patogenu leku. 

Sprawdź też: 

Bibliografia: 

  1. Antczak A., Tworek D. Zapalenia płuc u dorosłych. Termedia Wydawnictwa Medyczne. Poznań, 2020, Wyd. I. 
  2. https://journals.viamedica.pl/forum_medycyny_rodzinnej/article/view/42305/30123
  3. https://journals.viamedica.pl/pneumonologia_polska/article/view/85024 
  4. Bobik P., Siemiątkowski A. (2014). Zapalenie płuc i inne infekcje związane z wentylacją mechaniczną. Pneumonol. Alergol. Pol. Vol. 82, s. 472-480. 
  5. https://podyplomie.pl/publish/system/articles/pdfarticles/000/012/513/original/31-45.pdf
  6. Radzikowska E. (2010). Zapalenia płuc w immunosupresji — ogólne problemy kliniczne. Pneumonol. Alergol. Pol. Vol. 78, Nr 3, s. 236-243. 

Aktualizacja: 2023-01-02

Data publikacji: 2023-01-02

Infekcje układu oddechowego – panel 7 bakterii, 11 wirusów i 3 podtypów wirusa grypy typu A

649.00 złna stronie
Chwilowo niedostępne
Technologia badania:
Real-time PCR
Czas oczekiwania na wynik:
do 48 godzin roboczych od otrzymania próbki przez laboratorium
Ważność kodu:
12 miesięcy, do wykorzystania w całej Polsce

Masz pytania?

Zadzwoń, a chętnie na nie odpowiemy