Gorączka - co to jest, kiedy zbijać, leki przeciwgorączkowe
Sprawdź
- Czym jest gorączka, jakie objawy jej towarzyszą i jak powstaje?
- Po co nam gorączka i czy trzeba ją zbijać?
- Leki przeciwgorączkowe — jak działają?
- Dziecko ma gorączkę — co robić?
Data publikacji: 2022-05-06
Data aktualizacji: 2022-05-06
Gorączka – co to właściwie jest?
Najprościej rzecz ujmując gorączka to stan podwyższenia temperatury ciała powyżej fizjologicznej temperatury ciała. Za gorączkę przyjmuje się temperaturę powyżej 38,0 st. C, zaś temperaturę pomiędzy 37,1 a 38 stopni Celsjusza uznaje się za stan podgorączkowy.
Dokonując pomiaru temperatury, należy pamiętać, że na ciepłotę ciała wpływa wiele czynników — jak np. miejsce mierzenia czy pora dnia. Mierząc temperaturę w ustach lub w odbycie (który to pomiar uznaje się za najdokładniejszy) uzyskamy pomiar o ok. 0,5-0,8 st. C wyższy niż mierzony pod pachą. Warto dodać, że z medycznego punktu widzenia pomiar pod pachą uznaje się za najmniej dokładny.
Za średnią temperaturę ciała przyjmuje się 36,6 st. C z odchyleniem o około 1 stopień. Najwyższą temperaturę ciała człowiek osiąga około godziny 18:00, najniższą zaś około 3 w nocy.
Objawy towarzyszące gorączce:
- utrata apetytu;
- przyspieszenie akcji serca;
- ból głowy;
- dreszcze przy gorączce, przy nagłych skokach temperatury;
- potliwość przy nagłych spadkach temperatury;
- przy temperaturze przekraczającej 40 st. C może wystąpić majaczenie;
- utrata masy ciała przy gorączce utrzymującej się przez wiele dni.
Po co nam gorączka i czy gorączkę trzeba od razu zbijać?
Gorączka jest naszym sprzymierzeńcem w walce z infekcjami i zakażeniami, której obecność w organizmie wspomaga nasz układ immunologiczny. Dlaczego? Przy wyższej temperaturze ciała znacznie przyspieszają mechanizmy takie jak wytwarzanie przeciwciał czy proliferacja limfocytów, które odpowiadają za reakcję immunologiczną (mechanizmy te wzrastają o około 10% na każdy 1 st. C).
Gorączka zmniejsza także szybkość namnażania patogenów, a powyżej 38 st. C drobnoustroje mają ograniczany dostęp do m.in. jonów cynku, żelaza i innych związków potrzebnych im do namnażania.
Wśród niektórych lekarzy istnieje pogląd, że gorączka stanowi naturalny mechanizm obronny organizmu i o ile nie przekracza 41 stopni, nie powinno się jej zwalczać. Część badań wykazała bowiem, że zwierzęta, którym pozwolono na gorączkowanie miały wyższą przeżywalność niż te, którym gorączkę zbijano środkami farmakologicznymi. Podobnie inne badania wskazały, że na oddziałach intensywnej terapii obniżanie temperatury negatywnie wpływa na pacjentów.
Kiedy gorączka jest niebezpieczna?
Temperatura powyżej 41 st. C stanowi zagrożenie nie tylko dla zdrowia, ale i dla życia człowieka, wykazuje bowiem działanie neurotoksyczne dla mózgu. W przypadku temperatury powyżej 41 stopni należy bezzwłocznie podjąć interwencję lekami obniżającymi temperaturę. Zmiany, do których może dojść przy tak wysokiej gorączce mogą trwale uszkodzić ośrodkowy układ nerwowy.
U dzieci, które nie mają jeszcze w pełni sprawnego układu termoregulacyjnego, należy zbijać gorączkę powyżej 39 st. C, do czego oprócz leków, wspomagająco można wykorzystać zimne okłady. Obniżanie temperatury jest także konieczne u kobiet w ciąży — w celu ochrony płodu, oraz u osób, które cierpią na choroby układu krążenia, gorączka bowiem dodatkowo go obciąża.
Leki przeciwgorączkowe — jak działają?
Gorączkę można zbić lekami steroidowymi lub niesteroidowymi lekami przeciwgorączkowymi. Leki steroidowe mogą zahamować proces zapalny toczący się w organizmie, leki niesteroidowe wpływają na zahamowanie syntezy prostaglandyn w podwzgórzu, przez co temperatura czasowo spada. Kiedy jednak lek przestaje działać, temperatura znów wzrasta.
Do najpopularniejszych leków przeciwgorączkowych dostępnych bez recepty należą:
- kwas acetylosalicylowy;
- ibuprofen;
- paracetamol.
- wysiłek fizyczny;
- gorączka po szczepieniu;
- trawienie;
- owulacja;
- ciąża;
- nadcieplność wegetatwyna (mająca źródło w nerwicy wegetatywnej);
Gorączka o nieznanym pochodzeniu — najczęstsze przyczyny:
-choroby nowotworowe;
-kolagenozy;
-choroby autoimmunologiczne;
-zespoły reumatoidalne – gorączka reumatyczna;
-HIV/AIDS;
-nabyta w szpitalu;
-reakcje polekowe.
Niestety przyczyn gorączki o nieznanym pochodzeniu nie udaje się ustalić w nawet 20% przypadków.
Gorączka u dziecka — co robić?
Paracetamol oraz ibuprofen są uznawane za leki bezpieczne i skuteczne w obniżaniu gorączki u dzieci, różnią się one mechanizmem działania, a część badań wykazała, że ibuprofen może być skuteczniejszy w obniżaniu gorączki i dyskomfortu dziecka. Oba leki wykazują działanie przeciwbólowe i przeciwgorączkowe, ale ibuprofen ma dodatkowo działanie przeciwzapalne.
Paracetamol, jako lek stosunkowo najbezpieczniejszy rekomendowany jest jako lek pierwszego rzutu. Jeśli nie pomaga, należy podać ibuprofen, który wykazuje dodatkowo działanie przeciwzapalne.
Pamiętaj, aby dawkę leku zawsze przeliczać na masę ciała, a nie na wiek dziecka oraz żeby zwrócić uwagę na to czy preparaty o różnych nazwach, nie zawierają tej samej substancji czynnej (np. Apap i Panadol)!
Oprócz leków w celu zbicia temperatury u dziecka pomocniczo można:
- zadbać o prawidłowe nawodnienie;
- zapewnić lekkie ubranie;
- zastosować okłady z wilgotnego ręcznika;
- wietrzyć pomieszczenie;
- przygotować kąpiel we wodzie chłodniejszej o 1-2 st. C niż temperatura dziecka.
Bibliografia:
- Gontko-Romanowska K. i in. (2016). Postępowanie w drgawkach gorączkowych u dzieci na etapie przedszpitalnym i wczesnoszpitalnym. Pediatria polska. Vol. 13, s. 639-645.
- https://www.termedia.pl/poz/Postepowanie-w-trudnej-do-leczenia-goraczce-u-dzieci,45443.html
- http://www.wydawnictwopzwl.pl/download/207330100.pdf
- Łoś-Rycharska E. i in. (2015). Farmakoterapia gorączki u dzieci – postępowanie rodziców przed uzyskaniem porady lekarskiej. Pediatria polska. Vol. 90, Nr 1, s. 39-47.
To badanie będzie pomocne:
Podstawowe badania krwi - wersja poszerzona, 18 badań
Cena w placówce
299.00 zł
Cena online:
279.00 zł
Technologia badania:Metoda ilościowa
Czas oczekiwania na wynik:do 4 dni roboczych
