Pierwsza wizyta u dietetyka - jak wygląda, jak się przygotować?

Niezależnie od dalszego toku spotkania pierwsza wizyta u dietetyka zacznie się od pytania o cel, z jakim przyszliśmy. Warto wcześniej się nad tym zastanowić. Większość osób u dietetyka chce się odchudzić. Czasem jednak przyczyną przyjścia na konsultację może być choroba, z którą sami sobie nie potrafimy poradzić, a dietoterapia byłaby dobrym uzupełnieniem leczenia farmakologicznego.

Wywiad odnośnie stylu życia

Pierwsza wizyta u dietetyka na pewno będzie zawierać pytania odnośnie odżywiania, aktywności fizycznej i ogólnego stylu życia.

Wywiad żywieniowy może dotyczyć tego, jak często zjada się poszczególne posiłki, czy podjada się między nimi, w jakich ilościach pije się wodę i inne napoje, jak często jada się poza domem itp. Tą część wizyty można znacznie ułatwić, jeżeli przyniesie się dzienniczek żywieniowy - a bardzo wielu dietetyków tego wymaga. Dzienniczek żywieniowy to zapis: co, kiedy i gdzie się jadło i piło w przeciągu kilku dni (zwykle 3-7). Można go spisywać w zeszycie, w gotowej tabelce lub w aplikacji na smartfona, których teraz dużo istnieje. Dodatkowo dla dietetyka będzie istotne, czy wcześniej stosowało się jakieś diety - warto przypomnieć sobie, na czym polegały i czy miały jakiekolwiek efekty. Aby dieta była rzeczywiście spersonalizowana, pojawią się również pytania o preferencje pokarmowe, czyli które produkty są lubiane, a których nie chciałoby się widzieć w swoim jadłospisie.

Powiązane z odżywianiem są również takie kwestie jak: w jakich godzinach pracujemy i śpimy, czy mamy czas na jedzenie w pracy i możliwość jego odgrzania, kto z domowników robi zakupy, a kto gotuje. Dietetyk może również zapytać także o rodzaj sprzętów w kuchni, gdyż będzie to informacja o posiłkach, jakie może zaproponować w jadłospisie.

Wiedza o aktywności fizycznej będzie istotna, aby dietetyk mógł określić zapotrzebowanie energetyczne swojego klienta. Z tym mogą wiązać się pytania o codzienne dojazdy do pracy, tryb pracy (siedząca czy fizyczna), sposób spędzania wolnego czasu i dodatkowe ćwiczenia. Wszystko to ma znaczenie podczas obliczania całkowitej przemiany materii.

Jaki jest Twój stan zdrowia?

Pierwsza wizyta u dietetyka to moment, kiedy dietetyk musi jak najdokładniej zapoznać się ze stanem zdrowia swojego klienta. To, co spożywamy każdego dnia, ma znaczenie dla funkcjonowania całego organizmu. Pożywienie może zapobiegać chorobom i wspierać ich leczenie, albo będzie pogarszać stan zdrowia. Dlatego wiedza o zaburzeniach zdrowotnych oraz stosowanych lekach jest konieczna, aby zaproponować odpowiednią dietoterapię.

Przed wizytą warto sobie przypomnieć, czy mieliśmy przeprowadzone jakieś zabiegi, zdiagnozowano u nas zaburzenia zdrowotne lub odczuwamy jakiekolwiek dolegliwości. Wiele osób uważa, że dietetykowi powinno się mówić tylko o problemach związanych z jedzeniem i przewodem pokarmowym, ale to nieprawda. Będą go interesować wszystkie zaburzenia zdrowotne, jak cukrzyca, niedoczynność tarczycy, nadciśnienie, problemy z pamięcią, zaburzenia płodności, osteoporoza i wiele innych. Warto również wspomnieć o ewentualnych problemach skórnych, alergiach i nietolerancjach pokarmowych, łamliwych włosach i paznokciach. Dietetyk nie tylko zapyta się o zdrowie osoby, która się zgłosiła na wizytę. Również istotne są zaburzenia zdrowotne występujące wśród najbliżej spokrewnionych osób - rodziców, rodzeństwa i dziadków, gdyż mogą one występować dużo częściej w rodzinie i mogą być przenoszone genetycznie.

Do dietetyka należy przyjść z przygotowaną wcześniej listą, na której znajdą nazwy i dawki stosowanych leków i suplementów diety (witamin, składników mineralnych, ziół). Składniki tych preparatów bardzo często wchodzą w interakcje ze składnikami żywności, co może komplikować leczenie. Dietetyk dopasuje dietę, która nie będzie negatywnie oddziaływać na metabolizm leków, oraz powie, czy stosowana suplementacja jest konieczna i ewentualnie ją zmodyfikuje.

Pierwsza wizyta u dietetyka a przydatne badania

Aby pierwsza wizyta u dietetyka nie musiała zostać powtórzona, warto wcześniej wykonać odpowiednie badania, które dadzą właściwy pogląd na stan zdrowia.

Wśród badań, których wykonanie zaleca się przed wizytą u dietetyka, wymienia się:

• podstawowe badania krwi (np. morfologia, lipidogram, glukoza) - zobacz pakiet badań ❱
• testy na nietolerancje pokarmowe - zobacz listę badań ❱
• testy na alergie pokarmowe - zobacz listę badań ❱
• badania nutrigenomiczne - zobacz listę badań ❱

Morfologia krwi może świadczyć o występowaniu niedoborów żywieniowych oraz niektórych chorób.

Profil lipidowy czyli pomiar stężenia cholesterolu całkowitego, cholesterolu LDL i HDL oraz triglicerydów we krwi. Wysoki wynik wskazuje na zwiększone ryzyko chorób układu sercowo-naczyniowego (m.in. miażdżycy, zawału serca i udaru mózgu).

TSH (tyreotropina) - jest to wskaźnikiem zaburzeń pracy tarczycy. Tarczyca wydziela hormony stymulujące tempo przemiany materii. W przypadku zbyt wysokiego lub zbyt niskiego wyniku należy wykonać pomiary poziomu hormonów tarczycy - tyroksyny i trójjodotyroniny, aby określić rodzaj zaburzenia - niedoczynności lub nadczynności tarczycy.

Glikemia na czczo - wysoki wynik będzie występować w przypadku cukrzycy lub stanu przedcukrzycowego, w przypadku których jest konieczna odpowiednia dietoterapia, a także leczenie u diabetologa. Jeżeli masz już zdiagnozowaną cukrzycę, koniecznie zabierz ze sobą dzienniczek samokontroli diabetyka.

Badania w kierunku alergii i nietolerancji pokarmowych mogą być potrzebne u osób odczuwających dolegliwości spowodowane przez produkty spożywcze. Alergie pokarmowe (IgE-zależne) powodują objawy niemal natychmiast po spożyciu: wysypki, biegunki, wymioty, czy wstrząs anafilaktyczny. Z tego powodu wiele osób empirycznie wie, na co ma alergie. Natomiast nietolerancje IgG-zależne są dużo trudniejsze do samodzielnego wykrycia, ponieważ często niespecyficzne objawy (męczliwość, bóle głowy, zmiany skórne, problemy ze snem) pojawiają się w ciągu 24-96 godzin. Dlatego też ciężko jest je powiązać z konkretnym produktem. W celu zdiagnozowania nietolerowanych produktów należy wykonać test mierzący poziom przeciwciał IgG. Na podstawie wyniku testu dietetyk zaproponuje odpowiednią dietę eliminacyjną lub rotacyjną, która pozwoli na zmniejszenie dolegliwości.

Testy nutrigenetyczne i nutrigenomiczne są nowoczesną metodą, aby całkowicie spersonalizować jadłospis klienta. Badania, np. Genodiet® Completo lub GENOdiagDIETA, analizują genotyp i podają indywidualny profil metaboliczny. Na jego podstawie dietetyk może zalecić odpowiedni rozkład makroskładników (węglowodanów i tłuszczów) oraz mikroskładników (witamin i składników mineralnych). Dodatkowo z badania można się dowiedzieć o predyspozycjach do otyłości, chorób dietozależnych, nadwrażliwości i nietolerancji pokarmowych.

Jakie badania wykona dietetyk?

Na samych pytaniach pierwsza wizyta u dietetyka się nie kończy. U każdego wykonywany jest co najmniej pomiar wzrostu i masy ciała. Często mierzy się również obwody talii, bioder i klatki piersiowej. Na tej podstawie można obliczyć wskaźnik BMI i WHR. BMI pozwala na określenie, czy u danej osoby masa ciała jest w normie, czy też może występuje niedowaga, nadwaga lub otyłość. WHR (stosunek talia-biodra) rozróżnia rodzaj otyłości na brzuszną (typ “jabłko”) i pośladkowo-udową (typ “gruszka”). Dodatkowo wykonanie wszystkich tych pomiarów pozwala na ocenę postępów w trakcie całego procesu dietoterapii.

Od kilku lat w gabinetach dietetycznych popularne są również analizatory składu ciała. Są to dość spore urządzenia, które wykonują pomiar poprzez przesłanie impulsów elektrycznych przez organizm człowieka, czyli metodą bioimpedancji elektrycznej. U podstawy tego badania jest wiedza, że tkanki mają różną oporność na prąd elektryczny - impulsy bez problemu przechodzą przez tkanki o dużej zawartości wody (mięśnie), a tkanki o niskiej zawartości (tkanka tłuszczowa) będą stawiać opór. Do podstawowych wyników, jakie poda analizator, są: zawartość tkanki tłuszczowej, tkanki mięśniowej, wody oraz masa kostna.

Do bioimpedancji trzeba się odpowiednio przygotować - alkohol, wysiłek fizyczny czy też jedzenie tuż przed badaniem mogą zaburzyć wynik. Analiza składu ciała jest często stosowanym badaniem w gabinecie dietetycznym, jednak nie jest to badanie dla każdego. Nie powinno się go wykonywać u kobiet w ciąży, małych dzieci, osób z rozrusznikiem lub metalowymi implantami oraz u chorych na epilepsję.

Pierwsza wizyta u dietetyka bardzo często trwa około godziny, a w razie potrzeby nawet dłużej. Długość wizyty oraz poruszenie powyższych zagadnień, umożliwia pełne rozeznanie się w problemach klienta oraz zaplanowanie skutecznej, bezpiecznej i spersonalizowanej terapii żywieniowej.

Autor merytoryczny: Mgr Katarzyna Startek, Dietetyk