Dlaczego mam ciągle wzdęty brzuch?

Jaki może być powód ciągle wzdętego brzucha?

• Spożywanie zbyt dużych ilości posiłków ciężkostrawnych.
• Brak tolerancji pokarmów.
• Zespół jelita drażliwego.
• Celiakia.
• Zaparcia.

Ciągle wzdęty brzuch - jadasz za dużo ciężkostrawnych pokarmów

Spożywane posiłki w największym stopniu mogą odpowiadać za różne dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego. Największy problem stanowi spożywanie tłustych smażonych posiłków białkowych, np. smażonego mięsa. Trawienie takiego pokarmu jest spowolnione, a w wyniku ich fermentacji produkowana jest duża ilość gazów o szczególnie nieprzyjemnym zapachu (np. siarkowodór, lotne kwasy tłuszczowe, amoniak).

Inną grupę produktów ciężkostrawnych i wywołujących wzdęcia stanowią pokarmy o dużej ilości błonnika i trudno rozpuszczalnych węglowodanów. Wśród nich najsilniejsze działanie gazotwórcze posiadają nasiona roślin strączkowych (np. soja, groch), warzywa kapustne (np. brukselka, kapusta, kalafior, brokuł, szparagi) i cebulowe. Nie należy się ich jednak pozbywać ze swojej diety, gdyż są to wartościowe pokarmy i dobre dla naszego zdrowia. Powinno się je wprowadzać stopniowo do swojego żywienia, aby przyzwyczaić przewód pokarmowy. Dodatkowo należy odpowiednio z tymi roślinami postępować poprzez moczenie strączków najlepiej około doby czy też gotowanie roślin kapustnych bez przykrycia oraz dodanie do posiłków przypraw ułatwiających wydalanie gazów, takich jak kminek czy kolendra.

Jeśli chcesz skonsultować swój problem z dietetykiem, dowiedz się, jakie badania warto wykonać do dietetyka.

Objawy mogą zostać pogłębione przez szybkie jedzenie, mówienie w trakcie posiłków, spożywanie gazowanych napojów (głównie piwa), obecność ubytków zębowych, żucie gumy i palenie papierosów. W tych sytuacjach dochodzi do tzw. aerofagii, czyli połykania dużych ilości powietrza.

Ciągle wzdęty brzuch - nie tolerujesz niektórych produktów

Oczywistym jest, że organizm może źle reagować podczas spożywania produktów, których zwyczajnie nie toleruje. Nietolerancje białek pokarmowych stanowią nieprawidłową reakcję układu immunologicznego na kontakt z pokarmem, a może to dotyczyć niemal wszystkich produktów. Przeciwko nietolerowanym składnikom diety organizm wysyła specyficzne immunoglobuliny IgG, które łączą się z alergenem w kompleksy. Nadmierna ilość kompleksów przeciwciał IgG z alergenem prowadzi do postępującego stanu zapalnego w miejscu, w którym zlokalizowała się ich duża ilość. Stan zapalny może objawiać się różnorodnie w zależności od jego zakresu i może dotyczyć tylko jednego organu lub dawać reakcję ogólnoustrojową. Nietolerancje pokarmowe zależne od przeciwciał IgG mogą skutkować szeregiem różnorodnych dolegliwości takich jak biegunki lub zaparcia, odbijanie, przelewanie, wzdęty brzuch i gazy, osłabienie organizmu, senność, zaburzenia nastroju, zmiany skórne czy migreny. Objawy pojawiają się zazwyczaj po około dobie od dostania się alergenu do organizmu - wtedy jest najwyższy poziom przeciwciał. Dlatego mówi się, że o tym rodzaju nietolerancji jako opóźnionej alergii pokarmowej. Dodatkowo przy regularnym spożywaniu pokarmów, których organizm nie toleruje, możliwe jest zaobserwowanie objawów, które będą się przewlekać i trwać kilka dni, tygodni, a czasem nawet miesięcy. Dlatego tak bardzo istotne jest przeprowadzenie odpowiednich testów żywieniowych, np. badania IMMUNOdiagDIETA, który umożliwia jednoczesną analizę stężenia przeciwciał IgG w ramach paneli pokarmowych po 28, 44, 88 lub 280 produktów. Raport z badania IMMUNOdiagDIETA przedstawia wynik na skali sześciostopniowej. W zależności od miejsca na skali dostosowuje się odpowiedni sposób leczenia dietetycznego nietolerancji - dietę eliminacyjną lub rotacyjną. Zastosowanie ich przez pewien czas (zwykle pół roku) redukuje dolegliwości takie jak ciągle wzdęty brzuch czy przewlekłe zmęczenie, a dodatkowo przywraca tolerancję na wykluczone produkty.

Dowiedz się, gdzie można wykonać testy na nietolerancję i jaka jest cena testów pokarmowych.Ciągle wzdęty brzuch może wynikać także z nietolerancji laktozy (hipolaktazji) - jednej z nietolerancji mleka, która dotyczy aż co trzeciego Polaka. U osób z genetyczną predyspozycją (odpowiednim polimorfizmem genu LCT) dochodzi do stopniowego zmniejszenia się wytwarzania laktazy, czyli enzymu rozkładającego cukier mleczny do formy możliwej do wchłonięcia (glukozy i galaktozy). Mimo często bardzo dobrej tolerancji przetworów mlecznych w okresie dzieciństwa, gdy dorastają zaczynają odczuwać po ich spożyciu dolegliwości - gazy, wzdęcia, bóle brzucha, biegunki i przelewanie w brzuchu. Stopień nasilenia objawów będzie zależał od ilości wytwarzanego enzymu oraz spożytej laktozy. Osoby z hipolaktazją powinny więc ograniczyć przetwory mleczne do tolerowanej ilości lub całkowicie wyeliminować i spożywać jedynie produkty bez laktozy. Nietolerancja laktozy może mieć również podłoże wtórne, które wynika z uszkodzenia jelit i zaburzenia flory bakteryjnej w przebiegu np. antybiotykoterapii, celiakii czy chorób zapalnych jelit. Zwykle jest to wtedy stan przejściowy, który ulega poprawie przy uregulowaniu pierwotnej przyczyny.

Ciągle wzdęty brzuch - możesz mieć zespół jelita drażliwego

Wzdęcia mogą towarzyszyć zespołowi jelita drażliwego (IBS), który jest problemem około 15% społeczeństwa. Podstawowymi objawami są ciągłe biegunki lub zaparcia albo oba te objawy występujące na zmianę, a przy tym pojawiają się też bóle brzucha, skurcze i wzdęcia. W zespole jelita drażliwego wyniki wszystkich badań są zazwyczaj prawidłowe. Uznaje się, że dolegliwości są skutkiem przewlekłego stresu, długotrwałego stosowania leków, błędów żywieniowych oraz nieleczonych nietolerancji pokarmowych. Wraz z zespołem jelita drażliwego (bądź osobno) może występować zespół przerostu bakteryjnego jelita cienkiego czyli tzw. SIBO, w którego przypadku dochodzi do zaburzeń w trawieniu i nadmiernej fermentacji w jelicie cienkim, gdzie w normalnych warunkach nie powinna zachodzić. Zarówno w SIBO, jak i w IBS stosuje się odpowiednie leczenie (często antybiotykoterapię w połączeniu z probiotykami) oraz opracowaną przez naukowców Monash University (Australia) dietę low-FODMAP, czyli ograniczającą nietolerowane silnie fermentujące węglowodany.

Przeczytaj również o badaniach mikroflory jelitowej

Ciągle wzdęty brzuch - możesz mieć celiakię

Ciągle wzdęty brzuch to jeden z objawów klasycznej postaci celiakii, czyli autoimmunologicznej nietolerancji glutenu, która występuje jedynie u osób z predyspozycją genetyczną, czyli polimorfizmem genów HLA-DQ2 lub HLA-DQ8. W przebiegu celiakii dochodzi do wytworzenia przeciwciał przeciwko własnym tkankom, a dokładniej błonie śluzowej jelita cienkiego, jeżeli dana osoba spożywa gluten - grupę białek znajdujących się w pszenicy, jęczmieniu i życie oraz produktach z nich wykonanych. W konsekwencji odpowiedzialne za wchłanianie pożywienia kosmki jelitowe ulegają uszkodzeniu i spłaszczeniu. Wśród objawów trwałej nietolerancji glutenu są zaburzenia ze strony przewodu pokarmowego (ciągle wzdęty brzuch, częste biegunki, bóle brzucha), utrata masy ciała, niedobory pokarmowe, zmęczenie, złe samopoczucie, a nawet depresja. Obecność rozwiniętej postaci celiakii diagnozuje się poprzez badanie genetyczne, serologiczne oraz histopatologiczne jelita cienkiego, a stwierdzenie procesu chorobowego jest wskazaniem do wprowadzenia diety bezglutenowej (w początkowym okresie leczenia zaleca się dietę bez glutenu i bez laktozy). W przeciwieństwie do innych nietolerancji dieta bezglutenowa w celiakii powinna być stosowana niezwykle restrykcyjnie i przez całe życie, aby uniknąć nawrotu dolegliwości i rozwoju znacznych powikłań takich jak ciężkie niedożywienie, przedwczesna osteoporoza czy niepłodność.

Ciągle wzdęty brzuch - może wynikać z zaparć

W zaparciach ciągle wzdęty brzuch wynika z utrudnionego wydalania nadmiaru gazów z jelit ze względu na zalegający stolec. Problem zaparć dotyka 20-30% osób i wiąże się ze zmniejszoną liczbą wypróżnień (do 2 na tydzień), potrzebą silniejszego parcia, oddawaniem zbitego stolca oraz uczuciem niecałkowitego wypróżnienia. Zaparcia mogą towarzyszyć hemoroidom, zespołowi jelita drażliwego, chorobom układu nerwowego, zaburzeniom hormonalnym lub psychicznym, nowotworom w obrębie jamy brzusznej oraz przewlekłemu stosowaniu niektórych leków. Aby poprawić pracę jelit i wydalanie zalegających gazów, zaleca się zwiększenie aktywności fizycznej, spożycia błonnika i wody oraz ograniczenie produktów słodkich i tłustych.

Poza powyższymi przyczynami ciągle wzdęty brzuch może wynikać również z rzadszych stanów chorobowych. Zwykle jednak w pierwszej kolejności ocenia się obecność powyższych. Jedynie gdy występują dodatkowo nieprawidłowe wyniki badań krwi czy też badań endoskopowych, diagnostyka jest pogłębiana.

Przeczytaj, jakie są sposoby na wzdęcia

Aktualizacja: 2023-01-11