Progesteron - kiedy badać, jakie są normy i jaką pełni rolę w organizmie?
Z artykułu dowiesz się:
- Co to jest progesteron i za co odpowiada w organizmie?
- Kiedy wykonać badanie i jakie są normy?
- Jakie są wskazania do stosowania progesteronu?
- Progesteron w ciąży
- W której fazie cyklu badać progesteron i czy trzeba być na czczo?
Progesteron – jaką rolę pełni w organizmie?
Progesteron (potocznie Luteina) to żeński hormon płciowy, produkowany przez ciałko żółte, który odpowiada przede wszystkim za przygotowanie organizmu kobiety do zapłodnienia oraz za podtrzymanie ciąży.
Progesteron – funkcje, jakie pełni:
- Przygotowuje endometrium do implantacji;
- Zapobiega odrzuceniu płodu przez organizm matki, modyfikując odpowiedź immunologiczną jej organizmu;
- Blokuje mechanizmy organizmu sprzyjające poronieniu takie jak m.in. odpowiedź komórkową Th1 czy hamując supresję cytokin niesprzyjających podtrzymaniu ciąży;
- Hamuje skurcze macicy i odpowiada za jej relaksację w okresie kiedy się powiększa (w 2 połowie ciąży, dzięki zmniejszeniu produkcji prostaglandyn i zmniejszeniu wrażliwości na oksytocynę);
- Ogólnoustrojowo – zwiększa diurezę i katabolizm tkanek, obniża napięcie mięśni gładkich, działa immunosupresyjnie i...obniża nastrój;
- Ma udział w utrzymaniu prawidłowo funkcjonującej szyjki macicy.
Progesteron – wskazania do stosowania leków z progesteronem:
- Krwawienia we wczesnej ciąży – stanowią ryzyko poronienia, ale również komplikacji w drugiej połowie ciąży (przedwczesny poród, stan przedrzucawkowy, zahamowanie wzrastania wewnątrzmacicznego czy przedwczesne oddzielenie łożyska), stosowanie progesteronu dopochwowo, w dawce 100-200mg/dobę zmniejsza ryzyko poronienia oraz występujące objawy;
- Profilaktyka przedwczesnego porodu u kobiet z przedwczesnym porodzie w wywiadzie;
- Farmakoterapia endometriozy i zespołu napięcia przedmiesiączkowego;
- Pierwotny i wtórny brak miesiączki;
- Torbielowato-włókniste zwyrodnienie gruczołu piersiowego;
- Stany patologiczne w zakresie rozrostu błony śluzowej macicy;
- W procedurze zapłodnienia pozaustrojowego – leki stosowane podczas procedury in-vitro do stymulacji owulacji mogą powodować wtórną niedomogę lutealną, a w efekcie utrudniać prawidłowe zagnieżdżenie się zarodka. W fazie lutealnej można stosować suplementację progesteronem, co zwiększa prawdopodobieństwo ciąży i urodzenia;
- Hormonalna terapia zastępcza – u kobiet stosujących estrogeny w ramach hormonalnej terapii zastępczej włącza się progesteron w celu ochrony endometrium przed tworzeniem się rozrostów;
- Jako składowa tabletek antykoncepcyjnych;
- Leczenie rozrostów endometrium – stosowanie progesteronu powoduje cofanie zmian u ponad 90% kobiet, niestety po zaprzestaniu terapii możliwe są nawroty, terapia rozrostów endometrium jest najczęściej stosowana u kobiet w okresie menopauzy, ale może być zastosowane również u młodych kobiet cierpiących na to schorzenie i chcących zachować płodność;
- Leczenie cykli bezowulacyjnych i leczenie niepłodności – suplementacja II fazy cyklu miesiączkowego;
- Terapia raka endometrium – jeśli przyczyną są cykle bezowulacyjne, hiperestrogenizm i w efekcie brak prawidłowego procesu złuszczania się endometrium, stosuje się progesteron w celu regulacji hiperestrogenizmu.
Progesteron w ciąży
Progesteron pełni szereg funkcji umożliwiających zapłodnienie, podtrzymanie oraz prawidłowy przebieg ciąży:
- odpowiada za rozwój endometrium, pozwalając na zagnieżdżenie się zapłodnionego jaja;
- wstrzymuje reakcję immunologiczną matki na płód;
- pobudza wzrost komórek gruczołowych, przygotowując piersi do laktacji;
- ogranicza naturalną czynność kurczliwą macicy i mięśniówki macicy;
- hamuje poród.
Drogi podawania progesteronu:
Doustna – szybko rozkładany, metabolizowany w jelitach i wątrobie, wydalany z moczem i kałem;
Domięśniowa – w związku z koniecznością wstrzyknięcia olejowej postaci leku, wiąże się ze znacznym dyskomfortem bólowym;
Dopochwowa – w postaci tabletek dopochwowych, ta droga podania skutkuje nawet 10 razy wyższym stężeniem w endometrium niż przy podaży domięśniowej, minimalizuje również ogólnoustrojowe skutki uboczne terapii progesteronem;
Możliwe jest również zastosowanie terapii progesteronem drogami przezskórną i doodbytniczą.
Progesteron – normy:
Normy progesteronu będą różnić się zarówno w różnych fazach cyklu miesiączkowego jak i w przebiegu ciąży.
Cykl miesiączkowy:
Faza folikularna od 0.28 do 0,72 ng.ml
Faza okołoowulacyjna od 0,64 do 1.64 ng/ml
Faza lutealna 4,71 do 18 ng/ml
Normy progesteronu w poszczególnych trymestrach ciąży:
Trymestr I – 11-44 ng/ml
Trymestr II – 25-84 ng/ml
Trymestr III - 58-214 ng/ml
Progesteron – kiedy badać, ile kosztuje i czy trzeba być na czczo?
Moment cyklu, w którym powinno być wykonane badanie progesteronu, jest zależny od problemu i schorzenia, z jakim boryka się pacjent, wskazuje go więc lekarz. Do badania nie trzeba się stawiać na czczo, lekarz może jednak zalecić odstawienie przyjmowanych środków farmakologicznych.
Badania progesteronu wykonuje się najczęściej gdy kobieta ma problemy z zajściem ciążę lub w celu monitorowania owulacji, przy podejrzeniu hipogonadyzmu u kobiet, a także u obu płci jeśli objawy wskazują na choroby przysadki czy nadnerczy.
U mężczyzn prawidłowy poziom estrogenu mieści się w przedziale 0,2-1.38 ng/ml.
Sprawdź też:
Bibliografia:
- Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego dotyczące stosowania progesteronu w ginekologii i położnictwie.
- https://journals.viamedica.pl/ginekologia_polska/article/download/45762/32563
- Paszkowski T. (2011). Renesans zastosowań klinicznych progesteronu. GinoPolMedProject. Vol. 1, Nr 19, s. 41-47.
Aktualizacja: 2022-06-10
Data publikacji: 2022-06-10
Pakiet badań dla kobiet dojrzałych - 20 badań krwi
495.00 złna stronie
519.00 złw placówce
519.00 złw placówce
Technologia badania:
Metoda ilościowa
Metoda ilościowa
Czas oczekiwania na wynik:
do 5 dni roboczych
do 5 dni roboczych
Ważność kodu:
12 miesięcy, do wykorzystania w całej Polsce
12 miesięcy, do wykorzystania w całej Polsce
Masz pytania?
Zadzwoń, a chętnie na nie odpowiemy
