Dieta w ciąży - co należy jeść?

Co jeść w ciąży?

„Musisz teraz jeść za dwoje” - to stwierdzenie nie raz słyszała każda kobieta spodziewająca się dziecka. Czy faktycznie tak jest? Nie do końca. Zapotrzebowanie energetyczne w ciąży (w stosunku do aktualnej i należnej masy ciała) zwiększa się dopiero w II trymestrze (o 360 kcal) i w III trymestrze (o 475 kcal). Pierwszy trymestr powinien być zatem oparty na zasadach zdrowego żywienia, a sama podaż energii powinna pozostać na normalnym poziomie. Niezwykle istotne jest aby dieta kobiety w ciąży była urozmaicona. Powinna składać się z pełnowartościowych źródeł białek, węglowodanów i tłuszczów, a także zawierać duże ilości warzyw i owoców. Posiłki przyszłej mamy powinny zawierać:

• chude mięso (kurczak, indyk, chuda wołowina, królik)
• ryby (najlepiej morskie)
• produkty mleczne (jogurty naturalne, kefiry, maślanki)
• rośliny strączkowe (np.: bób, soczewica, cieciorka, fasola)
• jaja (ugotowane na twardo lub w postaci dobrze ściętej jajecznicy)
• razowe pieczywo
• pełnoziarniste mąki i makarony, płatki zbożowe naturalne (np.: owsiane, gryczane, jaglane), kasze, ryż brązowy
• tłuszcze (masło, oliwa z oliwek, olej z pestek winogron, rzepakowy, lniany)
• nasiona, pestki i orzechy

Warzywa i owoce powinny stanowić podstawę jadłospisu i pojawiać się jako dodatek do każdego posiłku, mogą być też w formie świeżych soków i koktajli.

Bardzo ważne jest też odpowiednie nawodnienie w czasie ciąży. Łączna ilość wypijanych płynów powinna stanowić przynajmniej 2-2,5 L wody dziennie, z czego większość powinna stanowić woda niegazowana najlepiej mineralna. Dodatkowo warto wprowadzić świeże soki, zupy, mleko i fermentowane napoje mleczne (kefir, maślanka).

Produkty niewskazane

Mimo iż dieta kobiety ciężarnej powinna opierać się na zasadach zdrowego żywienia, są pewne produkty, których przyszła mama nie powinna spożywać w ogóle. Do takich produktów bezwzględnie należy alkohol. Naukowcy są zgodni – nie ma bezpiecznej dawki alkoholu w ciąży. Nawet najmniejsza jego dawka – małe piwo, lampka wina etc. może wpłynąć negatywnie na rozwijający się płód. Alkohol jako substancja toksyczna przenika przez łożysko i do krwiobiegu płodu, powodując jego niedotlenienie i niedożywienie. W konsekwencji może to prowadzić do poważnych zaburzeń w rozwoju płodu, zwłaszcza jego mózgu.

Do produktów, których w ciąży nie należy jeść zaliczają się wszystkie produkty spożywcze pochodzenia zwierzęcego w stanie surowym: surowe jaja, mięso, ryby, niepasteryzowane mleko. Należy wystrzegać się więc:

• kremów i deserów na bazie surowych jaj (np. tiramisu)
• sushi, ostryg i innych surowych ryb i owoców morza
• tatarów, surowych wędlin
• serów pleśniowych (zwłaszcza tych z niepasteryzowanego mleka), serów typu parmezan, oscypków

Produkty te są potencjalnym źródłem zakażeń bakteryjnych np. bakteriami z rodzaju Salmonella, Listeria oraz pasożytniczych np. groźnym dla kobiet w ciąży pierwotniakiem Toxoplasma gondii.

Warto również aby przyszła mama do minimum ograniczyła tzw. puste kalorie. Kobiety często powołując się na ciążowe zachcianki i konieczność jedzenia „za dwoje”, pozwalają sobie na jedzenie wszystkiego na co przyjdzie im ochota. Niestety jedzenie słodyczy, słonych przekąsek i dań typu fast food nie wpływa pozytywnie na organizm ciężarnej jak i dziecka. Dopełnianie diety niezdrowymi przekąskami o wysokiej kaloryczności może spowodować, że przyrost masy ciała w ciąży będzie zbyt duży w stosunku do pożądanego (kobieta o prawidłowej masie ciała powinna w ciąży przytyć od 11 do 16 kg). Z kolei zbyt duża masa ciała w ciąży zwiększa ryzyko otyłości zarówno u matki jak i u dziecka, a dodatkowo może być przyczyną powikłań ciążowych np. cukrzycy ciężarnych, nadciśnienia czy porodu przedwczesnego.

Hashimoto a ciąża

Choroba Hashimoto – czyli przewlekłe zapalenie tarczycy o podłożu autoimmunologicznym, to choroba dotykająca wielu kobiet. Dieta w przypadku tego schorzenia jest bolączką wielu osób, które otrzymują taką diagnozę. Co jeść w ciąży jeśli przyszła mama choruje na Hashimoto? Przede wszystkim nie należy stosować diet eliminacyjnych bez zdiagnozowanych podstaw. Choroby z autoagresji charakteryzują się tym, że lubią występować w parach. Dlatego ważne jest aby obserwować swój organizm. W przypadku pojawienia się kłopotliwych i niepokojących dolegliwości (np. wzdęcia, bóle brzucha, problemy skórne) należy wykonać odpowiednie badania w celu wykluczenia innych chorób z autoagresji. Do takich chorób należy m.in. celiakia, którą skutecznie potwierdzi lub wykluczy badanie genetyczne. Obok choroby Hashimoto często współistnieją również nietolerancje pokarmowe IgG-zależne (potwierdzą je testy na nietolerancje pokarmowe) oraz nietolerancja laktozy (potwierdzi ją m.in. badanie genetyczne). W przypadku zdiagnozowania celiakii i/lub nietolerancji laktozy czy innych produktów, należy zastosować odpowiednią dietę eliminacyjną wykluczającą nietolerowany składnik: dietę bez glutenu, laktozy lub innych produktów. W przypadku braku wskazań do wykluczania z jadłospisu poszczególnych składników, zaleca się aby dieta ciężarnej była oparta na zasadach zdrowego żywienia.

Dieta to nie wszystko – zadbaj o stan zdrowia

Jeśli jesteś na etapie planowania ciąży to najlepszy moment na zadbanie o swój stan zdrowia. Ważne jest, aby kobieta planująca macierzyństwo odpowiednio wcześnie zastosowała leczenie lub suplementację witamin i składników mineralnych w sytuacji, kiedy ma problemy z tarczycą, anemię, niedobory żelaza, wapnia czy magnezu. Istotne jest również, aby możliwie wcześnie wykryć nieprawidłowe funkcjonowanie narządów: trzustki, wątroby, nerek. Te i inne parametry (łącznie 19 parametrów krwi) sprawdzi pakiet specjalnie skomponowany dla kobiet planujących ciążę:

• Pakiet badań przed ciążą ❱

Będąc w ciąży konieczne jest monitorowanie stanu zdrowia dziecka za pomocą badań prenatalnych takich jak USG, test PAPP-A czy nieinwazyjne testy genetyczne. Te ostatnie będą określały ryzyko wystąpienia wad genetycznych u płodu związanych z jego kariotypem. Należą do nich:

• test Sanco ❱
• test Sanco Plus ❱
• test Nifty Pro ❱
• test Harmony ❱

Badania te pozwalają na określenie ryzyka wystąpienia wad takich jak m.in. zespół: Downa, Turnera, Klinefeltera, Edwardsa, Pataua, z prawdopodobieństwem powyżej 99%. Są przy tym całkowicie bezpieczne, a polegają wyłącznie na pobraniu niewielkiej ilości krwi matki. Można je wykonać u każdej kobiety w po ukończonym 10. tygodniu ciąży.

Autor merytoryczny: Mgr Magdalena Wróblewska, Dietetyk

Aktualizacja: 2020-04-03