Może czas zrobić porządki w jelitach?

Może czas zrobić porządki w jelitach?

W przypadku wielu chorób i dolegliwości bardzo trudne jest jednoznaczne określenie przyczyny występowania objawów. Pacjenci odwiedzają wielu lekarzy i specjalistów, a pomimo tego nie są w stanie poprawić swojego samopoczucia. Coraz więcej publikacji naukowych wskazuje, że przy niejasnych przyczynach dolegliwości, istotnym czynnikiem jest stan jelit, a przede wszystkim mikrobioty, czyli zamieszkujących je mikroorganizmów. Może czas zrobić porządki w jelitach?

Mikroflora jelitowa, czyli ogół bakterii w organizmie człowieka, jest jednym z najbardziej zróżnicowanych gatunkowo systemów biologicznych. Może tam zamieszkiwać około 100 bln bakterii należących nawet do 1500 różnych gatunków.  Nie można wskazać jednego, „pożądanego” układu drobnoustrojów, żyjących w jelitach - jest to raczej kwestia indywidualna. To oznacza, że każdy ma unikalny profil mikrobioty jelitowej.

Pomimo różnorodności składu mikroflory jelit znane są bakterie, których dominacja powoduje dolegliwości. Mogą wytwarzać toksyny, karcynogeny (wspomagają rozwój nowotworów), a także kwas siarkowodorowy, metan i inne gazy odpowiedzialne za problemy z przewodem pokarmowym. Do tego typu drobnoustrojów możemy zaliczyć m.in. gatunki z rodzaju Campylobacter spp., Clostridium spp., Salmonella spp., Shigella spp., Streptococcus spp.  W jelitach zamieszkują również dobroczynne bakterie, których korzystny wpływ polega na zwiększeniu stopnia wykorzystania składników żywności, hamowaniu rozwoju patologicznych bakterii, tworzeniu witamin, czy „sterowaniu” układem odpornościowym. Mikroorganizmy z rodzaju Lactobacillus spp., Bifidobacterium spp. i Bacteroides spp. wchodzą w skład tzw. mikrobioty ochronnej.   

Przerost niepożądanych bakterii, jak i niedobór korzystnych mikroorganizmów, powoduje dysbiozę, czyli inaczej zaburzenie mikroflory jelitowej. Lekka dysbioza może objawiać się „typowymi” dolegliwościami z przewodu pokarmowego, takimi jak gazy, wzdęcia, bóle brzucha, zaparcia lub biegunki. Zaburzenia mikrobioty jelit są też przyczyną stanów zapalnych w organizmie, które mogą manifestować się jako: choroby autoimmunologiczne (choroba Hashimoto, choroba Leśniowskiego- Crohna, cukrzyca typu I), nawracające infekcje układu oddechowego i/lub moczowo-płciowego, bądź też problemy skórne.

W jelicie człowieka mogą zamieszkiwać również grzyby, z których najczęściej spotykanym jest Candida albicans. W okresie podwyższonego stresu, związanego z czynnikami środowiskowymi (np. smog, ozon), urazami, chorobami , oraz stresu psychicznego, tego typu mikroorganizmy mogą manifestować swoją obecność. Pojawiają się wtedy dolegliwości typowe, określane jako grzybica, ale mogą również przyjąć formę nietypową - jak afty, wysiękowe zapalenie uszu lub łupież.

Niepożądanym zjawiskiem jest też obecność pasożytów w organizmie. Zatruwają one swojego nosiciela toksynami i żywią się produktami, które trafiają do przewodu pokarmowego. Objawy inwazji pasożytniczej mogą być  niezwiązane z jelitami. Dlatego badanie mikroflory jelitowej i wykrywanie obecności pasożytów w kale, może pozwolić powiązać istniejące objawy z uwidocznionymi zaburzeniami.

Przeciwciała (inaczej: immunoglobuliny) są istotnym narzędziem naszego układu odpornościowego. Wytwarzane są przez limfocyty typu B znajdujące się we krwi. Immunoglobuliny należą do 5 klas: IgA, IgE, IgD, IgG i IgM. Każda z nich ma swoje przeznaczenie. Nietolerancja pokarmowa jest związana z reakcją immunologiczną z udziałem przeciwciał klasy IgG. Jej główną przyczyną jest naruszona bariera jelitowa, na którą składają się ochronne bakterie jelitowe, śluz z immunoglobulinami typu A oraz komórki ściany jelita. Zaburzenie  chociaż jednej z nich skutkuje „wpadaniem” białek pokarmowych do krwioobiegu, co rozpoczyna odpowiedź ze strony układu odpornościowego. Tworzone są kompleksy antygen-przeciwciało, które odkładają się w różnych częściach organizmu i wywołują stany zapalne. Skutki reakcji są widoczne z opóźnieniem i ciężko  powiązać je z nadwrażliwością na pokarm. W przeciwieństwie do alergii, symptomy nietolerancji pojawiają się po kilku godzinach, lub nawet kilku dniach od spożycia pokarmu. Objawami nietolerancji mogą być: opuchnięte powieki, cienie pod oczami, kaszel, zaburzenia przemiany materii, biegunki, zaparcia, zgaga, zatrzymywanie wody w organizmie, wzdęcia, bóle głowy i brzucha, bóle stawowo-mięśniowe, problemy ze skórą (zmiany trądzikowe), łupież i łojotok, częste oddawanie moczu, wahania nastroju, nerwowość i drażliwość, problemy ze skupieniem uwagi. U dzieci może pojawić się ADHD, mogą wystąpić trudności w redukcji masy ciała, pomimo diety i ćwiczeń.

Badania nietolerancji pokarmowej IgG zależnej wykonywane są z krwi. Mierzone jest stężenie przeciwciał w próbce przesłanej do laboratorium, a wynik podawany jest w formie ilościowej i półilościowej - jako norma, podwyższony, wysoki i bardzo wysoki. Najczęściej nietolerowanymi pokarmami są zboża (pszenica, ryż), produkty mleczne, nasiona roślin strączkowych (soja, fasola) i jaja.

Jaki związek ma mikroflora jelitowa z nietolerancją pokarmową?