Jakie znaczenie dla Twojego zdrowia mają bakterie Lactobacillus?

O bakteriach Lactobacillus

Lactobacillus to rodzaj bakterii należących do rodziny Lactobacillaceae. Rodzaj ten obejmuje około 150 różnych gatunków.

Są to bakterie gram-dodatnie, które nie wytwarzają przetrwalników. Ten rodzaj mikroorganizmów jest w stanie przystosować się do różnorodnych tlenowych i beztlenowych warunków i dobrze tolerują środowisko kwaśne. Do przeżycia potrzebują lokalizacji bogatych w węglowodany, aminokwasy i pochodne nukleotydów. Naturalnie występują w przetworach mlecznych, w organizmach roślin (zarówno zdrowych, jak i gnijących), a także w organizmach zwierząt i ludzi - w przewodzie pokarmowym i układzie moczowo-płciowym.

Główną cechą metabolizmu tych bakterii jest fermentacja cukrów, a przede wszystkim glukozy. Głównym produktem tej fermentacji jest kwas mlekowy. Innymi produktami metabolizmu są kwas octowy, mrówkowy, dwutlenek węgla i etanol. Ilość wytwarzanego kwasu mlekowego różni się w zależności od poszczególnych gatunków bakterii. W przypadku takich bakterii jak L. acidophilus, L. casei, i L. plantarum kwas mlekowy stanowi co najmniej 85% ostatecznego produktu metabolizmu. W przypadku gatunków L. brevis i L. fermentum kwas mlekowy stanowi jedynie ok. 50% produkcji. Obecność kwasu mlekowego w układzie pokarmowym i układzie rozrodczym u kobiet umożliwia utrzymanie właściwego zakwaszenia środowiska dla życia pozytywnej flory bakteryjnej.

Bakterie z rodzaju Lactobacillus są również zdolne do produkcji bakteriocyn, które to działają hamująco na inne bakterie.

Bakterie Lactobacillus w Twoich jelitach

Oczywistym jest, że bakterie Lactobacillus należą do korzystnej dla naszego zdrowia mikroflory. Wykonując proste badanie diagnostyczne można sprawdzić, jakie bakterie i w jakich ilościach znajdują się w naszych jelitach. Można to przeanalizować za pomocą badań mikroflory, które opierają się na przebadaniu próbki kału. Stan flory bakteryjnej jelit można sprawdzić dzięki badaniom:

• MikroFloraScan ❱
• GutFlora ❱
• KyberKompakt ❱

W ramach tych badań możliwe jest również przeanalizowanie obecności wielu gatunków mikroorganizmów jelitowych (m.in. Bifidobacterium, Candida, Proteus, Klebsiella, Staphylococcus, Pseudomonas, Clostridium, E. coli, enterokoki) czy czynników wskazujących na stan zdrowia jelit - obecność krwi w kale czy stężenie kalprotektyny bądź zonuliny.

Zastosowanie bakterii Lactobacillus

W przemyśle bakterie z rodzaju Lactobacillus wykorzystuje się w produkcji fermentowanych przetworów mlecznych, fermentacji warzyw (np. kiszona kapusta i ogórki), napojów, zakwasu do pieczywa oraz niektórych wyrobów mięsnych. Ponadto, wykorzystuje się określone szczepy bakterii Lactobacillus w celu produkcji probiotyków mających na celu m.in. przywrócenia właściwego stanu mikrobioty jelitowej zakłóconej w wyniku antybiotykoterapii. 

Sprawdź sposoby na właściwe dbanie o zdrowie jelit ❱

Lactobacillus rhamnosus GG - bakteria o najlepiej potwierdzonych właściwościach zdrowotnych

Szczep LGG (ATCC 53103) ma potwierdzone działanie w zakresie zapobiegania oraz skrócenia czasu trwania biegunek o różnym podłożu (infekcyjnych, poantybiotykowych). Można więc stosować probiotyk z tym szczepem bakterii w trakcie antybiotykoterapii, aby uniknąć całkowitego zaburzenia stanu jelit. Biegunki po antybiotykoterapii wynikają z dysbiozy jelitowej, gdyż antybiotyki nie działają wybiórczo i dokonują zniszczeń również wśród pozytywnej mikrobioty, a dodatkowo może wówczas dojść do zamieszkania w jelitach nowych bakterii, które mogą mieć działanie patogenne. Szczep LGG podaje się również hospitalizowanym dzieciom, gdyż zmniejsza ryzyko biegunki szpitalnej, szczególnie spowodowanej rotawirusowym zakażeniem.

Lactobacillus GG może mieć również zastosowanie w leczeniu dzieci z zespołem jelita drażliwego oraz w czynnościowych bólach brzucha. Zastosowanie tego szczepu zmniejsza nasilenie dolegliwości bólowych wśród małych pacjentów.

Niektóre badania również wskazują na możliwe działanie szczepu LGG w zapobieganiu atopowego zapalenia skóry, a także we wspomaganiu funkcjonowaniu układu odpornościowego.

Lactobacillus plantarum

Różne badania wykazały, że Lactobacillus plantarum może poprawić stan zdrowia pacjentów z różnymi chorobami. Wykazano to w przypadku chorób infekcyjnych o przebiegu ostrym i przewlekłym, w nieswoistych chorobach zapalnych jelit, w zespole jelita drażliwego, w trakcie rekonwalescencji po operacjach, a także obserwuje się poprawę u osób z chorobami metabolicznymi czy ginekologicznymi. Ponadto, przyjmowanie L. plantarum 299v w postaci probiotyku prowadzi do uszczelnienia bariery jelitowej.

Wielokulturowy preparat VSL#3

VSL#3 to specjalnie opracowany preparat zawierający osiem szczepów bakteryjnych należących do gatunków Lactobacillus plantarum, Lactobacillus bulgaricus, Lactobacillus casei, Lactobacillus acidophilus, Bifidobacterium breve, Bifidobacterium infantis, Bifidobacterium longum i Streptococcus thermophiles. Zostało potwierdzone, że probiotyk VSL#3 jest skuteczny w leczeniu wrzodziejącego zapalenia jelita grubego i umożliwia indukcję remisji w tej chorobie. Dodatkowo, stwierdza się znaczną redukcję dolegliwości w zespole jelita drażliwego u pacjentów pediatrycznych.

Wciąż trwają badania nad nowymi zastosowaniami bakterii Lactobacillus jako probiotyków. Wśród badanych zastosowań jest zapobieganie próchnicy, leczenie choroby Alzheimera, zaburzeń ze spektrum autyzmu, celiakii, mukowiscydozy, niealkoholowego stłuszczeniowego zapalenia wątroby, prewencja infekcjom układu moczowego, zapaleniu płuc czy objawom spowodowanych naświetlaniem. Niestety badania naukowe nie potwierdzają wciąż w pełni skuteczności takiej probiotykoterapii.

Autor merytoryczny: Dietetyk, mgr Katarzyna Startek

Powiązane tematy:

Jak odbudować florę bakteryjną jelit?

Probiotyki i prebiotyki - jakie są ich właściwości?

Mikrobiota i mikrobiom - jakie mamy bakterie w jelitach?

Jak przygotować się do badań?

Bibliografia:

1. Szajewska H.: Probiotyki – aktualny stan wiedzy i zalecenia dla praktyki klinicznej. Med. Prakt., 2017; 7-8: 19–37.
2. Szajewska H., Wanke M., B. Patro B.: Meta-analysis: the effects of Lactobacillus rhamnosus GG supplementation for the prevention of healthcare-associated diarrhoea in children. Alimentary Pharmacology and Therapeutics, doi:10.1111/j.1365–2036.2011.04 837.x
3. Francavilla R., Miniello V., Magistŕ A.M. i wsp.: A randomized controlled trial of Lactobacillus GG in children with functional abdominal pain. Pediatrics, 2010; 126: e1445–e1452.
4. Klewicka E. Antifungal activity of lactic acid bacteria of genus Lactobacillus sp. in the presence of polyols. Acta Alimentaria. 2007;36(4):495–499. doi: 10.1556/aalim.2007.0004.
5. Hovarth A. et al.. Meta-analysis: Lactobacillus rhamnosus GG for abdominal pain-related functional gastrointestinal disorders in childhood, „Aliment Pharmacol Ther.” 33(12), 2011, 1302−1310.
6. Kalliomaki M et al., Probiotics during the first 7 years of life: a cumulative risk reduction of egzema in a randomized, placebo-controlled trial, „J Allergy Clin Immun.” 119, 2007, 1019−1021.
7. Ham M., Akiba Y., Takeuchi K. et al.: Gastroduodenal Mucosal Defense. In L.R. Johnson, F. K. Ghishan (Eds.), Physiology of the Gastrointestinal Tract (Fifth Edition). Academic Press 2012; 1: 1169-1208.
8. Darby T.M., Jones R.M.: Beneficial Influences of Lactobacillus plantarum on Human Health and Disease. In M.H. Floch, Y. Ringel and W. A. Walker (Eds.), The Microbiota in Gastrointestinal Pathophysiology, Academic Press 2017; 109-117.
9. Chibbar R., Alahmadi A.. Dieleman L.A.: Treatment of Inflammatory Bowel Disease in Ulcerative Colitis. In M.H. Floch, Y. Ringel and W. A. Walker (Eds.) The Microbiota in Gastrointestinal Pathophysiology, Academic Press 2017: 343-354.