Karmienie piersią - korzyści dla matki i dziecka, wskazówki, najczęściej zadawane pytania
Z artykułu dowiesz się:
- Jakie korzyści z karmienia płyną dla matki i dziecka?
- Jak oksytocyna, prolaktyna i beta-endorfiny wpływają na psychikę kobiety?
- Kiedy powstrzymać się od karmienia piersią?
- Odciąganie pokarmu w domu -od czego zacząć?
Data publikacji: 2022-03-24
Data aktualizacji: 2022-03-31
Karmienie piersią — hormonalne uwarunkowania
Laktacja to złożony, neurohormonalnie uwarunkowany proces, w którym główne skrzypce odgrywają trzy hormony — prolaktyna, oksytocyna, beta-endorfiny.
Prolaktyna odpowiada za przygotowanie piersi do produkcji mleka, przez co nazywana jest hormonem macierzyńskim. Wpływa ona jednak również na psychikę — hamując ciało migdałowate, blokuje niepokój i strach oraz wzmaga czujność matki, fokusując ją na potrzebach dziecka. Wyższe stężenie prolaktyny u mężczyzny jest także skorelowane z lepiej dostosowaną i empatyczną odpowiedzią ojca na potrzeby dziecka.
Oksytocyna — wydzielana jest z tylnego płata przysadki mózgowej i odpowiada głównie za wypływ mleka. Pobudzany jest on nie tylko poprzez pobudzanie brodawki sutkowej poprzez ssanie dziecka, ale także przez procesy myślowe i emocjonalne matki — stąd usłyszenie płaczu dziecka czy nawet wspomnienie może wywołać wypływ pokarmu.
Beta-endorfiny to naturalne opioidy, które mają działanie znieczulające oraz wywołują uczucie przyjemności. Najwyższe stężenie beta-endorfin we krwi matek pojawia się po około 20 minutach od rozpoczęcia ssania przez dziecko.
Wzrost prolaktyny i oksytocyny powoduje ponadto dodatkowy wyrzut dopaminy w mózgu, dzięki czemu mechanizm ten pomaga wyciszyć negatywne emocje i pobudzić szlaki przyjemności u matki. Pobudzenie dopaminergicznego szlaku i ośrodka nagrody sprawia, że matka odbiera karmienie piersią jako pozytywne doświadczenie.
Korzyści z karmienia piersią dla dziecka:
-zmniejszają ryzyko martwiczego zapalenia jelit u wcześniaków;
-kontakt, jaki rodzi się podczas karmienia piersią, sprzyja stymulacji obszarów mózgu dziecka odpowiedzialnych za regulację emocji i tworzeniu się tym samym bezpiecznego stylu przywiązania;
-zmniejsza ryzyko rozwoju białaczki limfatycznej i szpikowej;
-zmniejsza ryzyko hospitalizacji w pierwszym roku życia;
-ssanie piersi wspomaga ćwiczenie mięśni twarzy i jamy ustnej co korzystnie wpływa na rozwój mowy u dziecka;
-zmniejsza ryzyko nadwagi, otyłości oraz cukrzycy typu 1 i 2;
-ogranicza ryzyko infekcji, w tym ostrego zapalenia ucha środkowego i przewodu pokarmowego.
Korzyści dla matki:
-szybsze obkurczanie macicy;
-mniejsze ryzyko krwotoku poporodowego i niedokrwistości z niedoboru żelaza;
-karmienie piersią pozwala na szybszą utratę masy ciała po porodzie, a co za tym idzie, zapobiega powikłaniom metabolicznym związanym z otyłością, czyli chorobom sercowo-naczyniowym;
-przedłużona laktacja nie tylko pozwala na szybsze schudnięcie w okresie karmienia piersią, ale również zapobiega otyłości w późniejszym okresie – 10-15 lat od porodu;
-dzięki wydzielaniu oksytocyny podczas karmienia piersią nawiązuje się prawidłowa relacja z dzieckiem, zmniejsza się również napięcie i stres u kobiety, co sprzyja zachowaniom opiekuńczym i budowaniu więzi;
-badania pokazują, że kobiety karmiące naturalnie śpią dłużej niż te karmiące mieszankami, wynika to z wydzielanej podczas karmienia oksytocyny, który to hormon naturalnie zmusza organizm do odpoczynku;
-mniejsze ryzyko zaburzeń emocjonalnych u matki – bezsenności, zaburzeń lękowych, depresji;
-zmniejsza ryzyko zachorowania na raka jajników, sutka i osteoporozy w wieku starszym.
Przeciwwskazania do karmienia piersią:
-jeśli niemowlę choruje na galaktozemię, należy zwrócić uwagę na to, aby pokarm jej nie zawierał;
-HIV u matki jest całkowitym przeciwwskazaniem i zalecana jest całkowita rezygnacja z własnego pokarmu;
-przyjmowanie substancji odurzających (dożylnie, drogą pokarmową lub poprzez drogi oddechowe), które przedostają się do pokarmu matki karmiącej, stanowi zagrożenie dla życia i zdrowia dziecka.
Kiedy czasowo zrezygnować z karmienia piersią?
- podczas przyjmowania cytostatyków;
- podczas spożywania większych ilości alkoholu przez matkę (wbrew obiegowej opinii, alkohol osłabia laktację, przenikając do pokarmu, powoduje apatię, zahamowanie wzrostu i osłabienie odruchów u dziecka);
-jeśli stosuje się w dużej ilości miejscowo jodynę, może to prowadzić do zakłóceń elektrolitowych i zaburzeń funkcjonowania pracy tarczycy;
-choroba dziecka, podczas której nie ma możliwości opieki matki nad dzieckiem, np. podczas sepsy.
- podczas przyjmowania cytostatyków;
- podczas spożywania większych ilości alkoholu przez matkę (wbrew obiegowej opinii, alkohol osłabia laktację, przenikając do pokarmu, powoduje apatię, zahamowanie wzrostu i osłabienie odruchów u dziecka);
-jeśli stosuje się w dużej ilości miejscowo jodynę, może to prowadzić do zakłóceń elektrolitowych i zaburzeń funkcjonowania pracy tarczycy;
-choroba dziecka, podczas której nie ma możliwości opieki matki nad dzieckiem, np. podczas sepsy.
Karmienie piersią — najczęściej zadawane pytania:
- Czy podczas ciąży można karmić piersią?
Jeśli ciąża nie jest zagrożona, nie ma żadnych przeciwwskazań do karmienia piersią. Karmienie można kontynuować do końca trwania ciąży i zacząć karmić dwójkę dzieci po porodzie.
- Czy podczas karmienia piersią można pić alkohol?
Badania wykazują, że stężenie alkoholu w mleku matki jest adekwatne do stężenia alkoholu w jej krwi, co oznacza również, że tak szybko jak zostanie z krwi usunięty, nie będzie dostępny w mleku matki. Przyjęto, że po wypiciu jednej standardowej jednostki alkoholu ( czyli ok. 330 ml piwa 4%, 125 ml 12% wina czy drink z 35 ml wódki) całość będzie usunięta w ciągu 2.5 godzin. Jeśli zdarzy się, że kobieta wypije zbyt dużo alkoholu powinna się wstrzymać z karmieniem co najmniej 10h.
Trzeba jednak pamiętać, że picie alkoholu podczas karmienia piersią to nie tylko możliwość przedostania się do mleka, ale, że alkohol wpływa także na laktację, mogąc powodować zaburzenia w wypływie mleka.
- Czy podczas karmienia można pić kawę?
Kawa nie jest zabroniona, ale warto pamiętać, że przenika do mleka, co jest szczególnie istotne w pierwszych tygodniach życia dziecka. Największe stężenie w mleku matki kawa osiąga po 1-2h, więc najlepiej wypić ją zaraz po karmieniu lub zachować odstęp.
- Czy gorączka jest przeciwwskazaniem do karmienia?
Gorączka nie jest przeciwwskazaniem, ale trzeba pamiętać o tym, że część stosowanych leków, może przenikać do pokarmu i szkodzić dziecku (np. pyralgina).
Odciąganie pokarmu w domu – o czym warto pamiętać?
- HIGIENA -> Pamiętaj o dokładnym umyciu rąk i paznokci — z użyciem mydła, pod ciepłą, bieżącą wodą. Nie ma potrzeby mycia piersi przed odciąganiem, codzienny prysznic jest wystarczający. Wybór miejsca, w którym odciągasz pokarm, jest istotny — najlepiej, aby był on odciągany w miejscu przebywania dziecka, nie powinno się wykonywać tej czynności w miejscach, które nie spełniają podstawowych norm sanitarnych (np. brak bieżącej wody, toaleta).
- DEZYNFEKCJA LAKTATORA — Producent określa w instrukcji, które elementy laktatora wymagają dezynfekcji, po każdym zastosowaniu należy rozłożyć sprzęt i najpierw wymyć te części pod bieżącą wodą, następnie poddać je dezynfekcji, we wrzątku lub kuchence mikrofalowej.
- PRZYGOTOWANIE POKARMU —> odciągnięty tuż przed karmieniem pokarm nie wymaga podgrzewania, podobnie jak ten przechowywany w temperaturze pokojowej. Idealna temperatura dla pokarmu to 37 stopni, zamrożony pokarm wymaga rozmrożenia i podgrzania przed podaniem.
- PODGRZEWANIE MLEKA- nie wolno podgrzewać mleka w kuchence mikrofalowej, na kuchence gazowej, elektrycznej lub w piekarniku. Także gotowanie zabija cenne składniki odżywcze. Można mieszać ze sobą porcje pokarmu, o ile są w tej samej temperaturze i zostały odciągnięte w ciągu 12 godzin.
Dieta a karmienie piersią
Dieta kobiety karmiącej piersią pełni ważną funkcję w procesie produkcji mleka. Posiłki powinny być zdrowe, lekkostrawne i bogate w pełnowartościowe produkty. Co ważne, kobieta powinna również zwiększyć ilość przyjmowanego pokarmu, ale zapotrzebowanie wzrasta jedynie o 500 kalorii dziennie, co odpowiada jednemu dodatkowemu posiłkowi dziennie.
W okresie tym należy unikać ciężkiej pracy fizycznej, a jeśli jest co najmniej średnio aktywna fizycznie, powinna zwiększyć spożycie pokarmu o około 20%.
W diecie kobiety karmiącej piersią powinny znaleźć miejsce następujące produkty:
-ryby i mięso;
-orzechy;
-nasiona, zboża;
-warzywa,
-produkty mleczne;
-minimum 2 litry płynów dziennie.
-orzechy;
-nasiona, zboża;
-warzywa,
-produkty mleczne;
-minimum 2 litry płynów dziennie.
Bibliografia:
- Baranowska B. (2016). Karmienie piersią jako czynnik chroniący dzieci przed krzywdzeniem. Dziecko Krzywdzone. Teoria, badania, praktyka. Vol. 15, Nr 4, s. 44-64.
- https://www.gov.pl/web/zdrowie/karmienie-piersia
- Gibas-Dorna M., Adamczak-Ratajczak A., Kupsz J. (2012). Korzyści karmienia piersią dla matki. Pediatr Med Rodz. Vol. 8, Nr 4, s. 370-374.
To badanie będzie pomocne:
Pakiet badań dla kobiet dojrzałych - 20 badań krwi
Cena w placówce
519.00 zł
Cena online:
495.00 zł
Technologia badania:Metoda ilościowa
Czas oczekiwania na wynik:do 5 dni roboczych
