Stany zapalne jelit - jak je wykryć?

Przeciekające jelita

Zespół jelita przesiąkliwego znany także pod nazwą zespół cieknącego jelita to zespół objawów wynikających ze zwiększonej przepuszczalności bariery jelitowej. To ściśle ze sobą połączone komórki nabłonka pokryte warstwą mikroflory jelitowej. Naturalne zabezpieczenie, jakim jest bariera jelitowa, ma zadanie zapobiegania przedostawania się do krwiobiegu niestrawionych cząstek pokarmów, patogenów i toksyn. W przypadku wystąpienia zespołu jelita przesiąkliwego mamy do czynienia z rozszczelnieniem tej bariery, a dokładnie - jej połączeń ścisłych. Do rozszczelnienia jelit może dojść na skutek:

• Nieprawidłowej diety: ubogiej w błonnik
• Niewystarczającego poziomu witaminy D3
• Dysbiozy jelitowej spowodowanej: antybiotykoterapią, infekcjami np. H.pylori
• Nadużywania alkoholu

Zespół cieknącego jelita objawia się dolegliwościami:

• Bóle brzucha, dyskomfort jelitowy, wzdęcia, gazy, biegunki, zaparcia
• Wysypki, suchość i świąd skóry, trądzik
• Przewlekłe zmęczenie, kłopoty ze snem, zaburzenia koncentracji
• Bóle mięśni i stawów, przewlekły katar, zapalenie zatok, zmiany masy ciała, bóle głowy

Markerem zespołu jelita przesiąkliwego jest zonulina. Jest to białko, którego obecność w kale świadczy o rozszczelnieniu bariery jelitowej. Diagnozując zespół cieknącego jelita warto wykonać również testy na nietolerancje pokarmowe zależne od przeciwciał IgG. Są one konsekwencją przepuszczania przez barierę jelitową antygenów pokarmowych, na które organizm produkuje zwiększoną ilość przeciwciał IgG. Takie kompleksy antygen-przeciwciało lokalizują się w różnych miejscach organizmu tworząc przewlekły stan zapalny.

Stan zapalny w jelicie

Choroby jelit objawiają się różnymi symptomami, które łatwo pomylić z wieloma schorzeniami, alergiami, nietolerancjami czy chociażby infekcją. Ból brzucha, czy biegunka może być zarówno objawem zakażenia bakteryjnego jak i nietolerancji na gluten. Stanom tym nie zawsze jednak będzie towarzyszył stan zapalny. Markerem pomocnym w diagnostyce chorób przewodu pokarmowego jest kalprotektyna. Jest ona białkiem, którego obecność w kale świadczy o toczącym się w przewodzie pokarmowym zapaleniu. Może być pomocna m.in.: w różnicowaniu chorób nieswoistych jelit (choroba Leśniowskiego-Crohna, wrzodziejące zapalenie jelita grubego) od zespołu jelita drażliwego (IBS). Badanie kalprotektyny wykonuje się również u pacjentów mających potwierdzoną diagnozę. Zmiany stężenia tego markera dają obraz postępu choroby.

Krew utajona

Dolegliwości bólowe brzucha mogą wskazywać też na zmiany nowotworowe lub przednowotworowe, takie jak polipy jelita grubego. Warto wówczas wykonać test na obecność krwi utajonej w kale. Krew utajona nie jest widoczna gołym okiem, nie zmienia też konsystencji kału. Można ją wykryć tylko specjalistycznymi badaniami- za pomocą testu immunochemicznego (FIT-OC) lub testu gwajakowego. Test immunochemiczny jest oparty na reakcji antygen-przeciwciało, (przeciwciała przeciwko hemoglobinie, globinie czy ludzkiej albuminie). Test gwajakowy zaś, to rodzaj próby chemicznej, w której wykorzystywane są określone własności hemu znajdującego się we krwi. Krew utajona w kale pojawia się też w chorobie wrzodowej dwunastnicy i żołądka, chorobach nieswoistych jelit oraz chorobie hemoroidalnej.

Jakie wykonać badania?

Kompleksowym badaniem oceniającym obecność wielu markerów stanu zapalnego jest panel jelitowy. Jest to badanie kału, w ramach którego oznaczane są markery takie jak:

• zonulina
• kalprotektyna
• krew utajona
• M2-PK (dimerowa forma kinazy pirogronianowej guza)

Ten test wykonasz bez wychodzenia z domu za pomocą zestawu do pobrania próbki kału. Badanie to jest pomocne w diagnostyce zespołu jelita przesiąkliwego oraz chorób takich jak m.in.: wrzodziejące zapalenie jelita grubego, choroba Leśniowskiego-Crohna, rak jelita grubego, polipy jelit.

Dla osób, które chciałyby dodatkowo oznaczyć stan mikroflory jelitowej sprawdzi się badanie MikroFloraScan PLUS, które oceni ryzyko: zespołu jelita przesiąkliwego, stanu zapalnego jelit oraz dysbiozy jelitowej.

Autor merytoryczny: Mgr Magdalena Wróblewska, Dietetyk

Aktualizacja: 2020-04-03