Testy alergiczne - jaka jest ich cena?

Cena testów alergicznych uwarunkowana jest różnymi czynnikami, z których najważniejsze to:

• liczba alergenów badanych w teście,
• wykorzystana metoda laboratoryjna.

Większość przeprowadzanych testów skórnych czy też z krwi wykonywanych jest w określonych panelach (np. pokarmowych, wziewnych, pediatrycznych). Zawierają one po około 20-30 alergenów. Na rynku można znaleźć również testy z krwi za 30-40 zł, jednak badają one tylko jeden alergen, więc nie badają pełnego zakresu możliwych przyczyn objawów.

Sprawdź ceny innych testów pokarmowych ❱

Istotną kwestią odpowiadającą za cenę jest metoda diagnostyczna. Testy skórne punktowe i płatkowe są stosunkowo łatwe do wykonania, gdyż opierają się na objawach skórnych powstałych po kontakcie z alergenem. W przypadku testów płatkowych badanie wymaga ponownych wizyt, co może podwyższyć cenę. Testy alergiczne z krwi mogą być wykonywane metodą immunoenzymatyczną lub molekularną. Druga z nich jest wynikiem nowoczesnych technologii, dzięki którym pozwala na dużo bardziej szczegółową diagnostykę alergologiczną. Dodatkowo molekularne testy alergiczne analizują nie 20-30 alergenów, lecz aż około 280.

Komu zalecane są testy alergiczne?

• Osobom z objawami alergicznymi.
• Osobom z chorobami alergicznymi.
• Dzieciom, których rodzice są alergikami.
• Osobom, które w przeszłości miały zdiagnozowane alergie.

Objawy alergiczne występują natychmiast lub do dwóch godzin od ekspozycji na alergeny. Reakcje połączenia przeciwciał IgE z alergenami oraz wydzielenia prozapalnych mediatorów zachodzą szybko – rezultatem tych działań są właśnie dolegliwości alergiczne. Początkowe objawy zazwyczaj dotyczą tkanek i narządów, które miały bezpośredni kontakt z alergenem. Później może dojść do objawów ogólnoustrojowych. W przypadku niektórych dorosłych alergików objawy te mogą wystąpić po kilku godzinach po tzw. indukowaniu wysiłkiem fizycznym.

Testy alergiczne należy wykonać u osób z objawami:

• pokarmowymi - nudności, refluks, wymioty, ból brzucha, wzdęcia, biegunka,
• oddechowymi - katar sienny (np. katar, zatkanie nosa), chrypka i kaszel, świszczący oddech, duszność, obrzęk krtani, ucisk w klatce piersiowej, atak astmy oskrzelowej,
• skórnymi - rumień, opuchlizna, świąd i suchość skóry, pokrzywka, wysypka, obrzęk naczynioruchowy,
• zespół alergii jamy ustnej – świąd, pieczenie i obrzęk błony śluzowej warg, jamy ustnej, gardła oraz krtani,
• inne – zapalenie spojówek (łzawienie, pieczenie), zaburzenia ciśnienia krwi, bóle glowy,
• wstrząs anafilaktyczny – liczne objawy współwystępujące z zaburzeniem rytmu serca, spadkiem ciśnienia tętniczego krwi.

Testy alergiczne należy wykonać u osób z chorobami alergicznymi:

• atopowym zapaleniem skóry,
• pokrzywką skórną,
• kontaktowym zapaleniem skóry,
• astmą oskrzelową,
• alergicznym nieżytem nosa,
• alergicznym zapaleniem spojówek.

Schorzenia te występują u znacznej części populacji, np. atopowe zapalenie skóry dotyka 1-22% dzieci i młodzieży. Są to choroby trwające całymi latami, bądź przez całe życie, i mogą ze sobą współwystępować. Ekspozycja na uczulające substancje może przyczyniać się do nasilenia objawów oraz do zmniejszenia skuteczności terapii.

Badania na alergie powinny wykonać również osoby, u których dawniej stwierdzono już jakąś alergię. Uczulenie na określoną substancję nie oznacza, że będzie ona uczulać już do końca życia, ani też że jest to jedyny szkodzący alergen. Jeżeli od poprzednich testów alergicznych minęło kilka lat, nie można być w żaden sposób pewnym, że nic się nie zmieniło w zakresie zdrowia. W tym czasie mogło zmienić się wiele – dojść do powrotu tolerancji lub też rozwinięcia się nowych uczuleń. Warto więc by osoby cierpiące na alergie i choroby alergiczne powtarzały co jakiś czas testy alergiczne. Jest to szczególnie ważne, jeśli stosowały immunoterapię, aby móc określić skuteczność leczenia.

Wśród czynników ryzyka zachorowania na alergie i choroby alergiczne są predyspozycje genetyczne. Badania wykazują, że dzieci alergika i osoby zdrowej mają ryzyko zachorowania zwiększone o 40% w porównaniu z dziećmi zdrowych osób. W przypadku dwojga rodziców z jakimikolwiek chorobami alergicznymi ryzyko to wzrasta do 80%. Dlatego też warto objąć diagnostyką dzieci z predyspozycją do alergii.

Testy alergiczne z krwi

U podstaw reakcji alergicznej miejsce ma wiązanie się alergenów z przeciwciałami IgE, które znajdują się na powierzchni komórek tucznych w błonach śluzowych i tkance łącznej. W organizmie osoby uczulonej poziom przeciwciał IgE swoistych dla danego alergenu jest znacznie podwyższony. Na tym fakcie opiera się diagnostyka za pomocą testów alergicznych z krwi.

Do wykonania testu pobierana jest krew, w której następnie analizowane jest stężenie przeciwciał w kierunku różnych alergenów. Zazwyczaj jednocześnie przeprowadza się analizę immunoenzymatyczną (ELISA) w panelach po około 20-30 alergenów.

• Test na alergie pokarmowe – analizuje 21 najczęstszych przyczyn alergii pokarmowych w populacji. Obejmuje produkty zbożowe, nabiał, warzywa i owoce, rośliny strączkowe, orzechy, a także ryby i owoce morza.
• Test na alergie wziewne – analizuje 21 najczęstszych przyczyn alergii wziewnych w populacji. Obejmuje pyłki roślin, roztocza kurzu domowego, zarodniki grzybów oraz alergeny zwierząt.
• Test alergiczny w panelu pediatrycznym – analizuje 28 najczęstszych przyczyn alergii wśród dzieci. Obejmuje alergeny pokarmowe, pyłki roślin, roztocza kurzu domowego, zarodniki grzybów oraz alergeny zwierząt.

Do testów alergicznych z krwi nie istnieje konieczność odstawienie leków antyhistaminowych.

Molekularne testy alergiczne z krwi

Innowacją w diagnostyce alergii są molekularne testy na alergie z krwi. Pozwalają one na jednoczesną analizę znacznie większej ilości alergenów niż w przypadku standardowej analizy immunoenzymatycznej. Ponadto, możliwe jest w tym przypadku ocenienie uczulenia nie tylko na cały ekstrakt alergenowy, ale także na konkretne białko. Ten fakt jest o tyle istotny, że pozwala precyzyjniej dopasować leczenie pacjenta.

Skórne testy alergiczne

Wśród skórnych testów alergicznych wyróżnia się testy punktowe i płatkowe. Różnią się one pod względem wykonania i wykorzystania. Do przystąpienia do obu skórnych testów alergicznych zaleca się odstawienie leków antyhistaminowych na minimum dwa tygodnie przed.

Skórne testy punktowe są powszechnie wykonywanymi badaniami w diagnostyce alergologicznej. Test przeprowadza się poprzez nałożenie na skórę (zazwyczaj przedramienia) roztworów różnych alergenów oraz histaminy i soli fizjologicznej. Jednorazowymi lancetami nakłuwa się skórę, aby alergen mógł się przedostać w głąb skóry. Alergeny pozostawia się na skórze pacjenta na około 20 minut. Po tym czasie analizowane są zmiany, które pojawiają się na skórze w przypadku uczulenia na określony alergen. Uczulenie na daną substancję jest potwierdzane, jeśli w miejscu ukłucia pojawi się bąbel z rumieniem, którego średnica będzie co najmniej wielkości takiej jak w przypadku histaminy.

Płatkowe testy alergiczne są bardziej wymagające od punktowych. Pacjentowi na skórę pleców przyklejony zostaje plaster lub plastry zawierające w sobie alergeny. Plastry należy nosić przez dwa dni, po których dopiero ocenia się powstałe zmiany skórne.

Zastosowanie obu testów różni się zakresem. W ramach testów punktowych możliwe jest zbadanie alergenów pokarmowych, wziewnych czy też na leki. Płatkowe testy są natomiast wykorzystywane do zbadania reakcji na alergeny kontaktowe takie jak metale, znajdujące się w kosmetykach aromaty czy konserwanty oraz leki stosowane zewnętrznie.

Inne testy alergiczne

W ramach diagnostyki alergii wykorzystuje się również inne testy, w tym m.in. próby eliminacyjne i prowokacyjne.

Testy alergiczne eliminacyjne polegają na czasowym unikaniu ekspozycji na alergen, który może wywoływać objawy. Poprawa w czasie eliminacji i nawrót objawów po zakończeniu próby (czyli przy ponownej ekspozycji) wskazuje na potwierdzenie przypuszczeń o szkodliwości alergenu. Próba eliminacyjna wykorzystywana jest zazwyczaj w przypadku alergii pokarmowych. Cena takiej próby w zasadzie nie istnieje (można wykonać samodzielnie), jednak nie pozwala to na pewną diagnozę. Ponadto, testy eliminacyjne mogą być wykorzystane jedynie do oceny ograniczonej ilości alergenów.

Próby prowokacyjne natomiast są przeprowadzane jedynie pod stałą opieką medyczną w warunkach hospitalizacji. W ramach testu podaje się pacjentowi alergen, a następnie obserwuje się, czy występują jakiekolwiek objawy alergiczne. Za najbardziej wiarygodną wersję próby prowokacyjnej uznaje się wykorzystanie podwójnego zaślepienia z zastosowaniem placebo. W tym wypadku alergen oraz placebo podawane są w identycznej formie i ani pacjent ani lekarz nie wiedzą, co zawiera która próbka. O potwierdzeniu alergii świadczą objawy u pacjenta. Ze względu właśnie na przebieg tego testu alergicznego nie zaleca się przeprowadzania go m.in. u pacjentów, u których w przeszłości doszło do wstrząsu anafilaktycznego.

Bibliografia:

1. Balińska-Miśkiewicz W.: Molecular diagnosis of food allergy--do we know more? Postępy Hig Med Dosw (Online). 2014 Jun 9;68:754-67.
2. Chinthrajah R.S.: Diagnosis of Food Allergy. Pediatr Clin North Am. 2015 Dec;62(6):1393-408.
3. Hoffmann-Sommergruber K., Pfeifer S., Bublin M.: Applications of Molecular Diagnostic Testing in Food Allergy. Curr Allergy Asthma Rep. 2015 Sep;15(9):56.
4. Human Nutrition, edited by Catherine Geissler, Hilary Powers, Elsevier 2011.
5. M. Jarosz, J. Dzieniszewski (red.). Alergie pokarmowe. PZWL. Warszawa, 2005.
6. Sicherer S.H., Sampson H.A. Food allergy: Epidemiology, pathogenesis, diagnosis, and treatment. J Allergy Clin Immunol. 2014 Feb;133(2):291-307; quiz 308.
7. Tan T.H. et al.: The role of genetics and environment in the rise of childhood food allergy. Clin Exp Allergy. 2012 Jan;42(1):20-9.
8. Wagner A.: Znaczenie determinant węglowodanowych (CCD) w diagnostyce alergii krzyżowej. Alergia, 2013, 3: 36-38.