Badanie kalprotektyny w kale - nieinwazyjna diagnostyka stanu zapalnego jelit

Jakie badania pozwalają zbadać stężenie kalprotektyny w kale?

Kalprotektyna jest białkiem z podrodziny S100, które ma zdolność wiązania wapnia i cynku. W jelicie cienkim kalprotektyna jest uwalniana podczas śmierci komórki przez granulocyty, takie jak neutrofile i eozynofile.

Stężenie kalprotektyny w kale może być analizowane jako pojedyncze badanie lub jako jeden z parametrów w ramach badań mikroflory jelitowej:

• Pomiar kalprotektyny w kale
• MikroFloraScanPLUS
• GutFlora+

MikroFloraScan i GutFlora należą do badań, których celem jest analiza mikroflory jelit. Badania te oceniają obecność mikroorganizmów, które mogą mieć właściwości korzystne dla zdrowia jak Bifidobacterium, Lactobacillus czy określone szczepy E.coli, oraz mikroorganizmów potencjalnie chorobotwórczych, wśród których są drożdżaki Candida oraz bakterie Clostridium, Pseudomonas, Staphylococcus, Klebsiella i Proteus. Informacja na ten temat wykorzystywana jest do zaproponowania indywidualnej probiotykoterapii. Oprócz samego składu mikroflory w zakresie badań jest ocena parametrów, które pozwolą ustalić obecność procesów chorobotwórczych w jelitach. Wśród tych parametrów jest m.in. stężenie kalprotektyny, zonuliny czy oznaczenie krwi utajonej.

Podstawowymi metodami oceny kalprotektyny w kale jest ELISA oraz techniki immunochromatograficzne. Stosowanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych może zawyżać wynik.

Przeczytaj, jak przygotować się do badań ❱

Na co może wskazywać kalprotektyna w kale?

• Choroba Leśniowskiego-Crohna
• Wrzodziejące zapalenie jelita grubego
• Rak jelita grubego
• Martwicze zapalenie jelit
• Mukowiscydoza
• Celiakia
• Nawracające zakażenie Clostridium difficile
• Niektóre choroby reumatologiczne (np. spondyloartropatie)

Zwiększone stężenie kalprotektyny w kale najczęściej wskazuje na obecność nieswoistych chorób zapalnych jelit. Poziom kalprotektyny w kale odzwierciedla zwiększoną migrację neutrofili do światła jelita przez błony śluzowej jelit objęte stanem zapalnym.

Dodatkowo, parametr ten umożliwia wykluczenie zespołu jelita drażliwego, które może mieć zbliżone objawy.

Kalprotektyna w kale a choroby nieswoiste jelit

Nieswoiste choroby zapalne jelit przebiegają z procesami zapalnymi w różnej lokalizacji w obrębie przewodu pokarmowego. Do tej grupy należy choroba Leśniowskiego-Crohna i wrzodziejące zapalenie jelita grubego. W celach diagnostycznych oraz oceny nasilenia choroby w trakcie leczenia najczęściej stosuje się kolonoskopię wraz z biopsją. Metoda ta jest nieprzyjemna dla pacjentów, a przede wszystkim dość inwazyjna, wymagająca czasowo i finansowo. Jako częściową alternatywę proponuje się pomiary stężenia kalprotektyny w kale, ponieważ podwyższona kalprotektyna w kale wskazuje na migrację neutrofili do błony śluzowej jelit, która występuje podczas zapalenia jelit. Już samo potwierdzenie prawidłowego poziomu wyklucza obecność nieswoistych chorób zapalnych jelit, dzięki czemu możliwe jest uniknięcie kolonoskopii. Pomiar stężenia kalprotektyny w kale może być korzystną procedurą podczas diagnostyki dzieci, dla których kolonoskopia może być szczególnie nieprzyjemna.

Ponadto, poziom kalprotektyny w kale koreluje z nasileniem stanu zapalnego. Dlatego pomiar ten może pomóc zidentyfikować pacjentów zagrożonych postępem choroby.

Pomiar ten może przede wszystkim pomóc w rozróżnieniu chorób zapalnych z zespołem jelita drażliwego.

Kalprotektyna w kale a mukowiscydoza

Wiadomo, że kalprotektyna w kale jest podwyższona u pacjentów z mukowiscydozą, szczególnie u pacjentów z niewydolnością trzustki. Ponadto poziomy kalprotektyny w kale korelują z wynikami kwestionariusza jakości życia osób z mukowiscydozą.

Co ciekawe, badania wykazują jednak, że u niemowląt i dzieci z mukowiscydozą poziom kalprotektyny w kale jest niższy niż u dzieci zdrowych. Sugeruje się, że kalprotektyna jelitowa jest podnoszona u zdrowych noworodków w celu poprawy odporności niemowląt z powodu działania przeciwdrobnoustrojowego, zaś w przebiegu mukowiscydozy niski poziom u dzieci może wskazywać na upośledzoną wrodzoną odporność.

Kalprotektyna w kale a choroby reumatoidalne

Stany zapalne jelit są ściśle związane z przewlekłymi zapalnymi chorobami stawów, takimi jak zapalenie stawów kręgosłupa - większość osób z zapaleniem stawów ma mikroskopijne zmiany zapalne w jelitach. Niektórzy badacze uważają, że zwiększone stężenie kalprotektyny w kale może pozwolić przewidywać pojawienie się choroby zapalnej jelit związanej z zapaleniem stawów kręgosłupa. Wyniki badań wskazują także na zwiększenie kalprotektyny u pacjentów z zesztywniającym zapaleniem stawów kręgosłupa.

Autor merytoryczny: Dietetyk, mgr Katarzyna Startek

Aktualizacja: 2019-11-27

Bibliografia

1. Mahdipour M. et al.: Fecal calprotectin role in diagnosis of ulcerative colitis and treatment follow-up. Journal of Coloproctology 2019; 39 (2): 115-120.
2. Garg M. et al.: Age-dependent variation of fecal calprotectin in cystic fibrosis and healthy children. Journal of Cystic Fibrosis 2017; 16 (5): 631-636.
3. Kennedy N.A. et al.: Association Between Level of Fecal Calprotectin and Progression. Crohn's Disease. Clinical Gastroenterology and Hepatology 2019; 17 (11): 2269-2276.
4. Shentova R. et al.: Role of faecal calprotectin as a predictor of endoscopic activity in paediatric patients with ulcerative colitis. Gastroenterología y Hepatología 2019.
5. Hibbard J., Jiang Z.-D., DuPont H.L.: Fecal calprotectin and fecal indole predict outcome of fecal microbiota transplantation in subjects with recurrent Clostridium difficile infection. Anaerobe 2019; 56: 102-105.
6. Simioni J. et al.: Fecal Calprotectin, Gut Inflammation and Spondyloarthritis. Archives of Medical Research 2019; 50 (1): 41-46