Test na ojcostwo w ciąży i po narodzinach

W jaki sposób można wykonać test na ojcostwo w ciąży?

Test na ojcostwo w ciąży jest zazwyczaj zlecany prywatnie przez rodziców. Diagnoza może być potrzebna przy braku pewności w sytuacji, gdy rodzice dziecka nie są w stałym związku, a domniemany ojciec chciałby zgłosić uznanie ojcostwa w odpowiednim urzędzie. Ustalenie ojcostwa w ciąży wykonuje się za pomocą dwóch różnych metodami, których wybór zależy m.in. od terminu, w jakim chce się przeprowadzić badanie.

We krwi matki krąży wolne DNA zarówno matki, jak i dziecka, a już po 10 tygodniu ciąży jest go wystarczająco dużo, aby móc przeprowadzić test na ojcostwo. Wówczas pobiera się od ciężarnej kobiety próbkę krwi, z której izoluje się materiał genetyczny matki i dziecka, a od domniemanego ojca można pobrać DNA dowolną metodą. Dodatkowo należy od matki pobrać materiał też inną metodą, aby rozróżnić je od DNA dziecka.

Drugim sposobem pobrania materiału genetycznego dziecka jest amniopunkcja, co wykonuje się po 14-15 tygodniu ciąży. Jest to inwazyjne badanie diagnostyczne, które wykonuje się w celu pogłębienia diagnostyki prenatalnej. Polega na nakłuciu powłok brzusznych kobiety i pobraniu płynu owodniowego pod kontrolą badania ultrasonograficznego. Niestety amniopunkcja ma pewne ryzyko powikłań, które mogą prowadzić do poronienia. Z tego względu test na ojcostwo w ciąży na podstawie amniopunkcji wykonuje się, gdy wcześniejsze przesiewowe badania prenatalne wskazują na nieprawidłowości.

Test na ojcostwo po ciąży - rodzaje badań

W przypadku, gdy dziecko już się urodzi, test na ojcostwo można zrobić samodzielnie lub w specjalnych sytuacjach jest zlecany przez sąd.

Sąd może zlecić ustalenie ojcostwa w przypadku procesu o jego zaprzeczenie. Prośbę o wykonanie testu mogą wnieść matka dziecka, domniemany ojciec lub samo dziecko w określonych przez kodeks rodzinny i opiekuńczy terminach, a także prokurator. Matka dziecka ma możliwość zgłosić do sądu wniosek o zaprzeczenie ojcostwa w ciągu 6 miesięcy od narodzin dziecka, domniemany ojciec w czasie 6 miesięcy od momentu, gdy dowiedział się o narodzinach, a dziecko w ciągu 3 lat od osiągnięcia pełnoletności. Na wniosek prokuratora test może odbyć się w każdym momencie oprócz śmierci dziecka. W przypadku testu na ojcostwo zleconego sądownie cały proces pobierania i analizy próbek musi być zgodny z odpowiednimi wymogami:

• konieczna jest obecność wszystkich stron i dwóch bezstronnych świadków,
• materiał genetyczny pobiera osoba uprawniona i wyznaczona przez biegłego sądowego,
• pobranie wykonuje się na terenie wyznaczonej placówki,
• analizy dokonuje laboratorium genetyki sądowej,
• należy spisać protokół z pobrania próbek.

Zgodność z procedurami jest konieczna, aby wynik testu na ojcostwo mógł posłużyć jako dowód sądowy.

Test na ojcostwo po ciąży można wykonać także na zlecenie prywatne zarówno jawnie, jak i anonimowo. W pierwszym przypadku, jeżeli jest wykonywane w celu okazania jako dowód w sądzie, należy je przeprowadzić zgodnie z powyższymi wymaganiami. Natomiast całkowicie anonimowe badania pozwalają na nie ujawnianie swojej tożsamości - próbki do badania oznakowane są jako “dziecko” oraz “domniemany ojciec”. Jako materiał wykorzystywane są wówczas wymazy, mikroślady oraz próbki krwi. Krew pobiera się w punkcie pobrań, a do wykonania wymazu otrzymuje się pod wskazany adres zestaw do samodzielnego pobrania wymazu. Wymazy i mikroślady później przekazuje się kurierowi, który dostarcza przesyłkę bezpośrednio do laboratorium. Prywatne badanie ojcostwa w formie anonimowej można wykorzystać jako dowód wstępny w sądzie lub we wniosku do prokuratury o wytoczenie sprawy. Może również posłużyć w celu osobistej pewności o ojcostwie.

Sprawdź ceny prywatnych badań na ojcostwo ❱

Test genetyczny na ojcostwo

Jeżeli masz wątpliwości co do swojego biologicznego ojcostwa lub podejrzewasz, że możesz być biologicznym ojcem dziecka wykonaj proste genetyczne badanie ojcostwa. Pozwala ono na stuprocentowe wykluczenie ojcostwa lub potwierdzenie go z pewnością powyżej 99,9999%.

Dostępne badania ojcostwa to:

Badanie ojcostwa ➜ realizacja wysyłkowa (wymaz + mikroślad)

Badanie ojcostwa ➜ realizacja wysyłkowa (wymaz + wymaz)

Badanie ojcostwa ➜ realizacja wysyłkowa (mikroślad + mikroślad)

Badanie ojcostwa ➜ realizacja w punkcie pobrań (wymaz + wymaz)

Dowiedz się więcej

Test na ojcostwo po ciąży - źródła materiału genetycznego

Pobranie materiału genetycznego do testu na ojcostwo po ciąży jest dużo prostsze niż w czasie ciąży. Najczęściej wykorzystuje się do badania wymaz z wewnętrznej strony policzka - za pomocą wymazówek zbierane są komórki błony śluzowej, w których zawarte jest DNA. Podobnie jak w okresie prenatalnym można wykorzystać próbki krwi, lecz w tym przypadku pobiera się krew bezpośrednio od badanego dziecka. Przy trudnościach z dwoma pierwszymi metodami można wykorzystać mikroślady, czyli niewielkie pozostałości organizmu (fragmenty skóry, paznokcie, cebulki włosów, ślady nasienia, śliny lub krwi) zawierające DNA, które mogą pozostać na różnych przedmiotach. Mikroślady znajdowane są na przedmiotach codziennego użytku, takich jak niewyprana bielizna, pieluchy, chusteczki higieniczne, smoczki, naczynia, a także gumy do żucia, lizaki czy papierosy. Można również wykorzystać obcięte paznokcie oraz włosy z cebulkami. Mikroślady są wygodnymi i łatwymi metodami na pozyskanie materiału genetycznego w ramach testu na ojcostwo. W teście na ojcostwo niekoniecznie od wszystkich osób badanych DNA pobiera się w ten sam sposób. Często porównuje się ze sobą dwa wymazy, jednak możliwa jest też analiza porównawcza wymazu od domniemanego ojca i mikrośladu od dziecka lub dwóch mikrośladów. W zależności od rodzaju badania próbki pobierane są w punkcie pobrań lub można pobrać je samodzielnie w domu za pomocą gotowych zestawów wysyłkowych lub zakupionych w ramach testu na ojcostwo z apteki, a następnie przesłać kurierem do laboratorium diagnostycznego.

Test na ojcostwo - na czym polega badanie?

Zebrane próbki zawierające materiał genetyczny badanych osób przekazuje się do laboratorium diagnostycznego. Dokładną analizą zajmują się wyspecjalizowani w tym zakresie pracownicy.

Badanie DNA rozpoczyna się od wyizolowania z próbek DNA poszczególnych osób. Ilość DNA jest zwykle niewielka i niewystarczająca do sprawdzenia ojcostwa. Dlatego też materiał genetyczny jest powielany poprzez zastosowanie reakcji łańcuchowej polimerazy, czyli tzw. techniki PCR. Tym sposobem uzyskuje się setki tysięcy kopii łańcucha DNA, co znacznie ułatwia dalszą analizę laboratoryjną.

Kolejnym etapem jest ustalenie kolejności par zasad w łańcuchach, co wykonuje się za pomocą sekwenatorów. Pozwala to na analizę określonych odcinków DNA (tzw. markerów genetycznych), których zestaw stanowi profil genetyczny badanej osoby i jest dla każdego człowieka indywidualny. Materiał genetyczny może być identyczny jedynie u bliźniąt jednojajowych, które otrzymują jednakowy zestaw genów. Natomiast osoby spokrewnione mają profile genetyczne pokrywające się w pewnym stopniu. Wynika to z faktu, że w momencie zapłodnienia otrzymuje się po połowie materiału genetycznego od matki i ojca. W czasie genetycznego badania na ojcostwo analizuje się 16, 22 lub 24 markery genetyczne, a każdy z nich jest oznakowany przez dwie liczby odpowiadające materiałowi od każdego z biologicznych rodziców. Jeżeli w teście na ojcostwo biorą udział tylko dziecko i domniemany ojciec, zaleca się analizę minimum 21 markerów genetycznych, aby uzyskać jak największą pewność diagnostyczną.

Po określeniu profili genetycznych badanych osób porównuje się ze sobą markery genetyczne dziecka i domniemanego ojca, a następnie przeprowadzana jest analiza statystyczna za pomocą specjalistycznego oprogramowania komputerowego. Analiza statystyczna ma na celu obliczenie procentowego prawdopodobieństwa, że dany mężczyzna jest biologicznym ojcem dziecka. Aby wykluczyć ojcostwo ze stuprocentową pewnością, liczby muszą się różnić w przypadku co najmniej czterech markerów genetycznych. Jeżeli w każdym z markerów profili genetycznych dziecka i domniemanego ojca jedna z liczb będzie się pokrywać, potwierdza się ojcostwo z 99,999% pewnością - nigdy nie jest to potwierdzenie w 100%, gdyż w czysto teoretycznych rozważaniach możliwe jest posiadanie identycznego profilu genetycznego przez dwie niespokrewnione ze sobą osoby, jednak ma to bliskie zeru szanse zaistnienia.