Mikroflora jelitowa, jej skład i związek z jednostkami chorobowymi jest przedmiotem zainteresowań wielu naukowców. Prowadzone są badania mające na celu lepsze jej poznanie i wyjaśnienie wpływu na organizm człowieka. Preparaty zawierające probiotyki i prebiotyki są stosowane na szeroką skalę przez wiele osób zarówno zdrowych jak i z różnymi schorzeniami.

Otyłość jest to stan charakteryzujący się zwiększeniem i nagromadzeniem nadmiernej masy ciała, powyżej wartości prawidłowych w wyniku braku równowagi pomiędzy podażą a wydatkiem energetycznym. Otyłość zaliczana jest do chorób przewlekłych, Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) uznała ją za powszechny problem cywilizacyjny predysponujący do rozwoju innym schorzeń. Badania naukowe potwierdzają wpływ masy ciała oraz wskaźnika masy ciała (BMI) na skład mikroflory jelitowej. BMI pozwala określić czy nasza masa ciała jest prawidłowa. Obliczamy go poprzez podzielenie naszej masy ciała w kilogramach przez wzrost do kwadratu w metrach. O czym świadczy wynik BMI? Kiedy mamy do czynienia z nadwagą, a kiedy z otyłością?

WYNIK	INTERPRETACJA
<16,0	wygłodzenie
16,0 – 16,9	wychudzenie
17,0 - 18,5	niedowaga
18,5–24,9	waga prawidłowa
25,0–29,9	nadwaga
30,0–34,9	otyłość I stopnia
35,0–39,9	otyłość II stopnia
≥40	otyłość III stopnia

Otyłość powiązana jest z dodatnim bilansem energetycznym, czyli spożywaniem większej ilości kalorii niż wynosi nasze zapotrzebowanie. Szybkie tempo życia, szeroki wybór i łatwa dostępność produktów predysponuje do zbyt wysokiej podaży kalorii w diecie.  

Mikrobiota różni się u osób otyłych i szczupłych. Może wpływać na otyłość poprzez rolę w tworzeniu i odkładaniu tkanki tłuszczowej w organizmie człowieka i wpływ na zmianę ekspresji genów biorących udział w przemianach tłuszczy i utlenianiu.  Bakterie jelitowe m.in. modulują homeostazę glukozy. Dysbioza, czyli niekorzystne zmiany w składzie mikroflory jelitowej częściej występuje u osób z nadwagą i otyłością w porównaniu z osobami o prawidłowej masie ciała i zaburza prawidłowe funkcjonowanie organizmu, dlatego tak ważne jest dbanie o stan naszych jelit.

Zmiana nawyków żywieniowych, odpowiednia ilość pełnoziarnistych produktów i błonnika korzystnie wpływają na modulację składu mikrobioty.  

Wyróżnić można 3 główne mechanizmy działania preparatów probiotycznych w otyłości:

1. Antagonistyczny wpływ na wzrost niekorzystnych dla człowieka drobnoustrojów chorobotwórczych

2. Poprawa funkcjonowania bariery jelitowej i zmniejszenie przepuszczalności jelit

3. Działanie przeciwbakteryjne  

Efektywnym sposobem modulacji mikroflory jelitowej jest więc przyjmowanie preparatów pro- i prebiotycznych. Mikrobiota jelitowa może mieć wpływ na przyrost lub utratę masy ciała, modulować metabolizm tłuszczów, oddziaływać na obniżenie poziomu cholesterolu we krwi, uczucie sytości. Bakterie z rodzaju Lactobacillus mogą wpływać na ogólną masę ciała, masę tkanki tłuszczowej oraz chronić przed chorobami metabolicznymi takimi jak np. cukrzyca. W przeprowadzonych badaniach, u osób dorosłych różne szczepy bakterii z gatunki Lactobacillus i Bifidobacterium, pojedynczo lub w połączeniu pomogły w ​​zmniejszenia masy ciała, BMI, obwodu talii oraz masy tłuszczowej.  Probiotyki wspomagają perystaltykę jelit i regularność wypróżnień.

Prebiotyki, czyli polisacharydy niestrawne przez organizm człowieka poprawiają funkcjonowanie bakterii żyjących w jelitach i bariery jelitowej,  mogą przeciwdziałać skutkom zdrowotnym np. hiperglikemii czy stłuszczeniu wątroby związanych z nadmierną masą ciała. Sprzyjają rozwojowi drobnoustrojów jelitowych.  

Choć dokładne mechanizmy działania probiotyków i prebiotyków na otyłość i choroby metaboliczne nie zostały dokładnie poznane, sugeruje się, że określone klasy lub gatunki bakterii i ich aktywność metaboliczna mogą być korzystne dla osób borykających się z otyłością.

Powiązane artykuły:

Bibliografia:

1. Abenavoli L. i wsp., Gut Microbiota and Obesity: A Role for Probiotics. Nutrients. 2019; 11(11): 2690.
2. Delzenne N., Neyrinck A., Bäckhed F. i wsp. Targeting gut microbiota in obesity: effects of prebiotics and probiotics. Nature Reviews Endocrinology 2011, 7: 639–646.
3. Druart C., Alligier M., Salazar N., Neyrinck A.M., Delzenne N.M., Modulation of the Gut Microbiota by Nutrients with Prebiotic and Probiotic Properties.  Advances in Nutrition 2014, 5(5): 624S–633S.