Jakie są najczęstsze pasożyty jelitowe?

Czy współcześnie pasożyty wciąż mogą być problemem?

Aktualnie pasożyty są znacznie mniejszym problemem niż w czasach, kiedy nie zwracano uwagi na higienę osobistą. Teraz jednak nadal istnieje ryzyko zakażenia pasożytami, kiedy spożywamy nieumyte owoce i warzywa, surowe lub półsurowe mięsa czy pijemy wodę nieprzegotowaną. Największe zagrożenie pasożyty stanowią dla osób o obniżonej odporności oraz podróżujących do krajów o niskim poziomie higieny.

W jaki sposób przebadać się pod kątem pierwotniaków jelitowych?

Zakażenia pasożytami jelitowymi są możliwe do wykrycia poprzez zbadanie próbki kału. Laboratorium jest w takiej próbce w stanie wykryć cysty i oocysty pierwotniaków, a także helminty, czyli jaja tasiemców, przywr i nicieni.

Dostępne badania w kierunku pasożytów jelitowych:

• Pasożyty jelitowe – pierwotniaki, kokcydia i helminty ❱

Badanie w kierunku pasożytów jelitowych można z łatwością wykonać w sposób wysyłkowy. Wybrane badanie wystarczy zamówić przez naszą stronę, aby otrzymać zestaw do pobrań. W zestawie zawarta jest dokładna instrukcja odnośnie samego pobrania próbki, aby pobrana próbka była jak najlepszej jakości. W dniu pobrania należy następnie przekazać zapakowane próbki kurierowi, aby dostarczył je do laboratorium.

W ramach pakietu badana jest obecność:

• oocyst Cryptosporidium sp. i Cyclospora cayetanens,
• cyst Balantidium coli, Blastocystis hominis, Dientamoeba fragilis, Endolimax nana, Entamoeba histolytica/dispar, Entamoeba coli, Entamoeba polecki, Entamoeba hartmani, Giardia duodenalis, Iodamoeba bütschili,
• jaj pasożytniczych przywr, tasiemców i nicieni.

Jedynym przeciwwskazaniem do badania jest stosowanie leków przeciwpasożytniczych w ostatnich trzech tygodniach.

Najczęstsze pasożyty jelitowe

• Ameby - to grupa pierwotniaków, z których najczęstszym pasożytem u ludzi jest Entamoeba histolytica. Oprócz niej mogą zamieszkiwać przewód pokarmowy również ameby innych gatunków (Endolimax nana, Entamoeba coli, E. polecki, E. hartmani, Iodamoeba bütschili), które nie stanowią zagrożenia dla zdrowia, więc zaleca się przebadanie w ich kierunku, żeby móc prawidłowo rozpoznać przyczynę zakażenia. Do zakażenia może dojść na drodze pokarmowej bądź seksualnej. Zazwyczaj ameboza przechodzi bezobjawowo, jednak może również dojść do zapalenia jelita grubego, o czym będzie świadczyć obecność krwi w kale, a także do perforacji czy zapalenia otrzewnej.
• Giardia lamblia (zwana również G. duodenalis) powoduje lambliozę. Najczęściej do zakażenia dochodzi poprzez picie nieprzegotowanej wody. Lamblioza objawia się przewlekłą biegunką z mdłościami, wymiotami oraz skurczami brzucha. Skutkiem tej choroby może być znaczne niedożywienie i odwodnienie oraz trudności z wchłanianiem tłuszczów, witaminy B12 i A oraz laktozy.
• Balantidium coli (szparkosz okrężnicy) jest częstym pasożytem z grupy orzęsków zamieszkującym przewód pokarmowy tropikalnych zwierząt. Balantidioza wiąże się z krwistą biegunką, perforacją jelit, ropniami wątroby czy też zapaleniem otrzewnej.
• Cryptosporidium spp. powodują kryptosporydiozę trwającą 1-4 tygodnie. Najczęściej występuje wówczas wodnista biegunka, silne bóle i skurcze brzucha, a w niektórych przypadkach rozwija się zakażenie układu oddechowego.
• Blastocystis hominis uznaje się za pasożyta, który może prowadzić do rozwoju chorób zapalnych jelit i zespołu jelita drażliwego. Blastocytoza charakteryzuje się przewlekłą biegunką, bólem brzucha, osłabieniem, chudnięciem, wysypką i bólem głowy.
• Dientamoeba fragilis jest częstym pasożytem w krajach wysoko rozwiniętych, gdyż wybiera tereny, gdzie mieszka dużo ludzi. Ponadto, dientameboza często współwystępuje z owsikami. Wśród objawów wyróżnia się nudności, biegunki, bóle brzucha, gorączkę.
• Cyclospora cayetanensis dostaje się do przewodu pokarmowego wraz z zanieczyszczonymi owocami, warzywami i wodą - najczęściej w krajach o niskim poziomie higieny. Cyklosporoza objawia się wodnistymi biegunkami, bólami brzucha, znacznym chudnięciem, wzdęciami i gazami oraz niewielką gorączką.
• Przywry, nicienie i tasiemce odżywiają się w jelicie spożytym pokarmem, a także krwią lub tkankami ludzkimi. Dlatego ich obecność nie tylko powoduje problemy jelitowe, ale również przewlekłe zmęczenie, apatię czy reakcje alergiczne. Nieprawidłowe zmiany są również widoczne w badaniach krwi. Z ich powodu zdarzały się również zgony.

Bibliografia:

• Showler AJ, Boggild AK. Entamoeba histolytica. CMAJ. 2013;185(12):1064. doi:10.1503/cmaj.121576
• CDC: Intestinal Amebae
• CDC: Parasites - Giardia
• CDC: Balantidiasis
• CDC: Parasites - Crypto

Autor merytoryczny: Mgr Katarzyna Startek, Dietetyk