Integracja sensoryczna - co to jest, ćwiczenia na integrację sensoryczną, jak rozpoznać zaburzenia

Integracja sensoryczna — co to jest?

Integracja sensoryczna składa się z:

• Odbierania – wrażenia pochodzące ze skóry, uszu, mięśni, ust, oczu, nosa itd. Przechodzą przez obwodowy układ nerwowy, trafiając do centralnego układu nerwowego;
• wykrywania – kiedy centralny układ nerwowy dostrzega napływające bodźce;
• integracja – proces połączenia napływających do mózgu wrażeń;
• modulacja – na tym etapie mózg uruchamia pobudzenie, które przetwarza napływające informacje sensoryczne w reakcję behawioralną;
• dyskryminacja – proces rozróżniania poszczególnych bodźców sensorycznych, dzięki której dostrzegamy podobieństwa, właściwości i różnice pomiędzy wrażeniami;
• reakcje posturalne – są automatycznymi ruchami kończyn i tułowia, które odpowiadają za prostą postawę ciała przy jednoczesnej aktywności różnych części ciała;
• praksja – proces planowania motorycznego, na który składa się umiejętność wymyślenia nieznanego, skomplikowanego i obejmującego kilka ruchów działania, zorganizowania ciała w celu przeprowadzenia tego planu i wykonania owego planu.

Jak objawiają się zaburzenia integracji sensorycznej?

• Trudności ze spożywaniem pokarmów;
• problemy z koordynacją i utrzymaniem równowagi – dziecko często się przewraca;
• problemy z koncentracją, częste rozpraszanie się;
• zaburzenia motoryki małej lub dużej;
• duża niezdarność, trudności w samoobsłudze, brak samodzielności;
• trudności w nauce jazdy na hulajnodze lub rowerze;
• problemy z zabiegami higienicznymi – kąpielą, obcinaniem włosów, paznokci;
• niepewność wobec niestabilnego podłoża, przy konieczności oderwania nóg od podłogi (np. na schodach);
• awersja do przytulania, bądź zbyt mocne obściskiwanie w poszukiwaniu stymulacji;
• brak akceptacji w stosunku do metek od ubrań, niechęć do nowych ubrań, często również niechęć do noszenia czapek lub obuwia, bądź odwrotnie – preferencja do bycia ubranym od stóp do głów;
• ma problem z zaplanowaniem sekwencji ruchów, nie wie, jak rozpocząć nową czynność,
• niechęć do uczestnictwa w zabawach i grach zespołowych, problemy z odnalezieniem na boisku, szczególnie jeśli wymagają one stania blisko drugiej osoby, trzymania za ręce lub procesu planowania ruchów;
• dziecko doświadcza poczucia zagubienia w nowym miejscu, potrzebuje więcej czasu na odnalezienie;
• duża impulsywność i nadwrażliwość emocjonalna bez uchwytnej przyczyny;
• trudności szkolne – problemy z czytaniem, pisaniem, lateralizacją, przepisywaniem z tablicy czy cięciem nożyczkami;
• zamiłowanie do ekstremalnych zabaw i bodźców, bez zahamowania, wynikająca z podwrażliwości czuciowej i chęci postymulowania;

Zaburzenia integracji sensorycznej u dzieci z autyzmem

• ZABURZENIA REJESTRACJI BODŹCÓW — występują najczęściej w obszarze bodźców wzrokowych i słuchowych, choć mogą również dotyczyć bodźców dotykowych, smakowych, węchowych czy przedsionkowych (dostarczających informacji o pozycji ciała, rozróżnianiu góra- dół czy rozróżnianiu lewej i prawej strony, co składa się na koordynację ruchową). Zaburzenia w rejestracji bodźców ujawniają się w zachowaniu dziecka jako ignorowanie otoczenia, unikanie kontaktu wzrokowego, brak zainteresowania zabawkami, ignorowanie intensywnych dla reszty otoczenia dźwięków, ale także wybiórcze poświęcanie uwagi z pozoru nieistotnym szczegółom.
• ZABURZENIA MODULACJI BODŹCÓW — nieprawidłowości te dotyczą z kolei impulsów przedsionkowych oraz dotykowych. Dzieci cierpiące na zaburzenia modulacji bodźców nie lubią huśtania, wspinania na drabinki, kręcenia na karuzeli, czyli wszystkich zabaw, które wywołują w nich niepewność grawitacyjną. Widoczna jest także niezgrabność ruchowa, która sprawia, że dzieci te często się potykają, przewracają, nie lubią jazdy na rowerze czy gry w piłkę.
  Zaburzenia modulacji bodźców objawiają się także specyficzną obronnością dotykową, wynikającą z nadwrażliwości dotykowej dziecka na dotyk, lub materiały i przedmioty o pewnej fakturze, stąd częste chodzenie na palcach, mające na celu unikanie kontaktu z podłożem.

Terapia integracji sensorycznej

• koordynacja wzrokowo-ruchowa,
• planowanie motoryczne,
• ruchy gałek ocznych,
• przekraczanie środkowej linii ciała,
• odpowiedzi postularne,
• ogólne przyczyny niepowodzeń oraz ich wpływ na funkcjonowanie systemu nerwowego.

Integracja sensoryczna – ćwiczenia

Integracja sensoryczna – ćwiczenia stymulujące układ nerwowy:

1. Autyzm — objawy, przyczyny, badania

Bibliografia:

1. Wasilewski P. T. (2015). Założenia integracji sensorycznej a zaburzenia mowy u dzieci z autyzmem. Hygeia Public Health. Vol. 50, Nr 1, s. 14-20.
2. Polańska I. (2010). Metoda integracji sensorycznej w pracy z dzieckiem z mózgowym porażeniem dziecięcym. STUDENT NIEPEŁNOSPRAWNY. Vol. 3, Nr 10, s. 125-137.
3. Grzywniak C. (2016). Nieprawidłowa integracja sensoryczna jako składowa zaburzeń psychicznych występujących zarówno u dzieci, jak i u młodzieży oraz dorosłych. Psychiatria. Vol. 13, Nr 3, s. 143-148.
4. Krysztofik K. (2015). Udział teorii integracji sensorycznej w wyjaśnianiu procesów neuropoznawczych u osób z autyzmem. Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Psychologica. Vol. 8, Nr 1, s. 9-23.