Escherichia coli (pałeczka okrężnicy) u dzieci, dorosłych i kobiet w ciąży: objawy, diagnostyka i leczenie
Z artykułu dowiesz się:
- Escherichia coli - czym jest?
- Objawy zakażeń bakterią (E. coli)
- Jakie dochodzi do zakażenia bakterią (E. coli)?
- Diagnostyka zakażeń (E. coli)
- Leczenie zakażeń wywołanych przez bakterię (E. coli)
- Infekcje jelitowe
- Profilaktyka zakażeń
sprawdź też:
Data publikacji: 2025-01-09
Data aktualizacji: 2025-01-09
Escherichia coli (E. coli jest bakterią Gram-ujemną), znana również jako pałeczka okrężnicy, jest jedną z najczęściej występujących bakterii w układzie pokarmowym człowieka. Większość szczepów tej bakterii nie jest szkodliwa dla naszego organizmu, a nawet wspiera produkcję witamin np. Wit K. Istnieją jednak szczepy E coli, które mogą okazać się groźne i powodować poważne choroby w tym biegunkę, infekcję dróg moczowych, a nawet zapalenie opon rdzeniowo - mózgowych. Osobami szczególnie narażonymi na zachorowanie są dzieci, osoby starsze, osoby z obniżoną odpornością, oraz kobiety w ciąży. Bakterie E. coli. Uczestniczą między innymi w rozkładzie substancji pokarmowych, przyczyniają się do produkcji witamin oraz zapewniają homeostazę organizmu. Wśród szczepów E. coli powodujących infekcje jelitowe wyróżniono 7 głównych patotypów:
- Enteropatogenne (EPEC) - ten szczep wywołuje biegunkę, która przebiega z gorączką wymiotami oraz wodnistymi stolcami;
- shigatoksyczne (STEC) - może wywołać krwotoczne zapalenie jelit. Szczep ten może prowadzić do powstania zespołu hemolityczno-mocznicowego, który uszkadza nerki i powoduje niedokrwistość;
- enterotoksyczne (ETEC) - powoduje tzw. biegunkę podróżnych, która charakteryzuje się wodnistym stolcem, nudnościami oraz odwodnieniem;
- enteroinwazyjne (EIEC) - powoduje ciężką biegunkę oraz krwawienie z jelit i bóle brzucha;
- enteroagregacyjne (EAEC) - wywołuje przewleką, wodnistą biegunkę z domieszką śluzu. Występuje szczególnie u dzieci oraz osób z osłabioną odpornością;
- o rozsianym typie adhezji (DAEC) - również powoduje przewlekłe biegunki, które mogą zaburzać funkcję jelit, powodując długotrwałe dolegliwości. Występuje szczególnie u dzieci w wieku przedszkolnym;
- adherentno-inwazyjne (AIEC) - ten szczep może wywoływać stan zapalny jelit oraz naciekanie tkanki jelitowej.
Warto wspomnieć również o szczepie bakterii, który często występuje u kobiet. Jest to uropatogenny szczep E. coli, który powoduje głównie zakażenie układu moczowego. Zakażenie to charakteryzuje się:
- Częstym oddawaniem moczu;
- pieczeniem cewki moczowej;
- nagłą potrzebą oddania moczu.;
- w ciężkich przypadkach może dojść do odmiedniczkowego zapalenia nerek;
- u mężczyzn — ostrym zapaleniem prostaty.
Objawy zakażeń bakterią (E.coli)
Objawami zakażenia bakterią E. coli mogą być:
U dzieci:
U dzieci:
- Biegunka, która może występować z domieszką krwi;
- bóle brzucha;
- gorączka;
- odwodnienie.
U dorosłych:
Jeśli zakażenie dotyczy układu pokarmowego, mogą występować również:
- Biegunki;
- odwodnienie;
- osłabienie;
jeśli zakażenie dotyczy dróg moczowych, zakażenie może objawiać się:
- częstym oddawaniem moczu;
- bólem;
- pieczeniem cewki moczowej.
U kobiet w ciąży:
- zakażenie dróg moczowych może być szczególnie niebezpieczne, ponieważ może doprowadzić do zakażeń okołoporodowych;
- zakażenia jelitowe wiążą się z ryzykiem poważnych powikłań, w tym uszkodzenia płodu.
Jakie dochodzi do zakażenia bakterią (E. coli)?
Do zakażenia bakterią Escherichia coli może dojść na kilka sposobów.
Oto główne drogi zakażenia:
Oto główne drogi zakażenia:
Droga pokarmowa
Jest to najczęstszy sposób zakażenia E. coli. Do zakażenia dochodzi poprzez spożycie:
- Surowego lub niedogotowanego mięsa;
- niepasteryzowanego mleka i produktów mlecznych, które mogą być zanieczyszczone bakteriami z przewodu pokarmowego zwierząt;
- poprzez wypicie zanieczyszczonej wody;
- spożycie nieumytych surowych warzyw i owoców – zanieczyszczenie bakteriami E coli.
Droga kontaktowa (fekalno-oralna)
Do zakażenia może dojść przez:
- Brak odpowiedniej higieny;
- nieumyciu rąk po skorzystaniu z toalety;
- kontakt z osobą zakażoną szczególnie podczas opieki w szpitalach, domach opieki itp.;
- kontakt z powierzchniami skażonymi bakteriami (np. miejsca publicznych, w kuchniach, przedszkolach, szpitalach, domach opieki).
Zakażenie przez wodę
Do zakażenia może dojść podczas:
- Połknięcia skażonej wody, która mogła być zanieczyszczona fekaliami;
- kontakt skóry (rany, otarcia).
Droga odzwierzęca (zoonoza)
- Do zakażenia może dojść poprzez bezpośredni kontakt z zakażonymi zwierzętami (krowy, kozy, owce).
Bakterie mogą znajdować się w odchodach zwierząt.
Droga wstępująca (zakażenie układu moczowego)
Do zakażenia układu moczowego szczególnie u kobiet dochodzi poprzez kontakt z uropatogennym szczepem E coli. Zazwyczaj zakażenie jest skutkiem migracji bakterii z okolic odbytu do cewki moczowej z powodu krótszej cewki moczowej i bliskiej lokalizacji odbytu. Ryzyko zakażenia może być zwiększone przez:
- Niewłaściwą higienę osobistą;
- stosunki płciowe bez odpowiednich środków higienicznych.
Zakażenia szpitalne
W miejscach takich jak: szpitale bakterie E coli. Mogą powodować ciężkie infekcje u osób osłabionych poprzez:
- Zakażenia ran chirurgicznych;
- zakażenia krwi (sepsa) w wyniku kolonizacji urządzeń medycznych;
- zakażenia dróg moczowych poprzez cewnikowanie.
Diagnostyka zakażeń (E. coli)
Diagnostyka w kierunku zakażeń baterią E .coli polega na wykonaniu:
- Badania kału w przypadku zakażeń układu pokarmowego;
- badania moczu w przypadku podejrzenia infekcji dróg moczowych;
- badania serologiczne, które wykrywają obecność specyficznych przeciwciał.
Leczenie zakażeń wywołanych przez bakterię (E. coli)
W leczeniu dróg moczowych najczęściej stosowane są:
- Antybiotyki;
- najczęściej stosowane leki to:
Nitrofurantoina,
Fosfomycyna,
Trimetoprim/sulfametoksazol (TMP-SMX),
Cefalosporyny (np. cefuroksym). - w ciężkich przypadkach może być konieczne podanie antybiotyków dożylnie, np. ceftriakson lub fluorochinolony.;
- ważnym elementem leczenia jest picie dużej ilości wody.
Infekcje jelitowe
W infekcjach jelitowych do leczenia zazwyczaj zaleca się głównie:
- Uzupełnianie płynów i elektrolitów, szczególnie u dzieci i osób starszych;
- w ciężkich przypadkach odwodnienia stosuje się kroplówki;
probiotyki zawierające szczepy bakterii Lactobacillus i Saccharomyces boulardii, stosowane są w celu odbudowy mikroflory jelitowej.
Sepsa i zakażenia układowe
Sepsa i zakażenia układowe
W przebiegu sepsy stosuje się:
- leczenie w warunkach szpitalnych;
- antybiotykoterapię o szerokim spektrum działania np. karbapenemy, cefalosporyny trzeciej generacji, aminoglikozydy;
- monitorowanie funkcji życiowych;
- dializy w przypadku niewydolności nerek.
Zakażenia w ciąży
Ciąża jest szczególnym czasem dla kobiety. Kobiety w ciąży są bardziej narażone na występowanie infekcji dróg moczowych, które mogą prowadzić do poważnych powikłań. Nieleczone zakażenie może powodować: zapalenie nerek, przedwczesny poród czy zakażenie okołoporodowe dziecka. Leczenie kobiet w ciąży polega na dopasowaniu skutecznego, ale też bezpiecznego leczenia, które nie będzie miało negatywnych skutków dla matki i dziecka.
Profilaktyka zakażeń
W celu zminimalizowania zakażenia bakterią E. coli warto:
- wykonywać regularne badania moczu i kału;
- dbać o odpowiednią higienę poprzez dokładne mycie rąk szczególnie po skorzystaniu z toalety;
- myć ręce przed jedzeniem;
- gotować mięso do odpowiedniej temperatury;
- myć warzywa i owoce;
- zachować prawidłową higienę intymną;
- unikać niepasteryzowanych produktów mlecznych;
- dokładnie myć deskę do krojenia i narzędzia, które były używane do przygotowania surowego mięsa;
- będąc w podróży, unikać picia nieprzegotowanej wody z niesprawdzonych miejsc;
- dezynfekować rany jeśli miały kontakt z wodą lub ziemią.
Podsumowanie
Choć bakterie Escherichia coli występują naturalnie w organizmie człowieka, niektóre ze szczepów mogą powodować poważne infekcje. Ważną rolę w zapobieganiu zakażeniom odgrywa higiena osobista, prawidłowa obróbka żywności, oraz odpowiednie postępowanie podczas zakażenia. Jeśli podejrzewasz u siebie zakażenie bakterią E.coli, niezwłocznie zgłoś się do lekarza. Szczególną ostrożność powinny zachować dzieci, osoby starsze, kobiety w ciąży oraz osoby z obniżoną odpornością organizmu, gdyż to one są szczególnie narażone na zakażenie. Dzięki przestrzeganiu zasad profilaktyki możemy zminimalizować ryzyko zakażeń i ich powikłań.
Bibliografia:
Półtorak K., Wieczorek K., Osek J. (2016). Patogenne Escherichia coli – mechanizmy chorobotwórczości. Med. Weter. Vol. 72, Nr 6, s. 352-357.
Mach T. (2011). Biegunka podróżnych. Gastroenterologia Kliniczna. Vol. 3, Nr 3, s. 121–126.
Rogalska M. Zakażenia pałeczką okrężnicy (bakteria escherichia coli): objawy i leczenie. Medycyna praktyczna.
Półtorak K., Wieczorek K., Osek J. (2016). Patogenne Escherichia coli – mechanizmy chorobotwórczości. Med. Weter. Vol. 72, Nr 6, s. 352-357.
Mach T. (2011). Biegunka podróżnych. Gastroenterologia Kliniczna. Vol. 3, Nr 3, s. 121–126.
Rogalska M. Zakażenia pałeczką okrężnicy (bakteria escherichia coli): objawy i leczenie. Medycyna praktyczna.
Autor merytoryczny: Karolina Pasterz, specjalista portalu Zdrowegeny.pl
To badanie będzie pomocne:
VaginalScan - kompleksowa ocena biocenozy pochwy
Cena online:
489.00 zł
Technologia badania:Posiew mikrobiologiczny, PCR, metoda biochemiczna
Czas oczekiwania na wynik:do 10 dni roboczych od otrzymania próbki przez laboratorium
