Jaką rolę pełni cholesterol w organizmie? Dla kogo badanie lipidogramu?
Lipidogram obejmuje:
- cholesterol całkowity (CHOL)
- frakcje lipoprotein LDL (LDL-C)
- frakcje lipoprotein HDL (HDL-C)
- trójglicerydy (TG)
Data publikacji: 2021-11-22
Data aktualizacji: 2021-11-22
Rola i źródła cholesterolu
Cholesterol należy do tłuszczów (lipidów) z grupy steroidów. Produkowany jest wyłącznie w organizmach zwierzęcych. Dostarczany jest do organizmu z pożywienia, jego wchłanianie ma miejsce w jelitach. Ludzie wytwarzają go również endogennie w swoim organizmie, głównie w wątrobie, jelitach i skórze. Cholesterol buduje błony komórkowe oraz reguluje ich płynność i przepuszczalność. Bierze udział w wytwarzaniu witaminy D, hormonów np. nadnerczy i płciowych, kwasów żółciowych w wątrobie oraz bierze udział w prawidłowym funkcjonowaniu mózgu.
Cholesterol całkowity dzieli się na następujące frakcje:
- Cholesterol LDL (ang. low-density lipoprotein) - frakcje lipoprotein o małej gęstości. Nazywany złym cholesterolem, transportuje cholesterol z wątroby do komórek ciała. Podwyższony poziom zwiększa ryzyko chorób sercowo-naczyniowych.
- Cholesterol HDL (ang. high-density lipoprotein) - dobry cholesterol złożony z lipoprotein o wysokiej gęstości, biorący udział w ochronie naczyń krwionośnych przed miażdżycą i innymi chorobami układu krążenia.
Większość zaleceń wskazuje, że dzienne spożycie cholesterolu nie powinno przekraczać 300 mg/dzień. Duże jajko zawiera średnio około 275 mg cholesterolu, czyli prawie dzienny zalecany limit spożycia cholesterolu. Należy wziąć również pod uwagę inne źródła cholesterolu w pożywieniu np. tłusty nabiał i mięso (głównie czerwone). Przez wiele lat dyskutowano nad związkiem między spożyciem jaj a stężeniem cholesterolu. Część badań wykazało, że spożycie jaj nie miało istotnego wpływu na poziom cholesterolu w organizmie oraz stosunek LDL do HDL. Natomiast w innych zaobserwowano wzrost poziomu cholesterolu. Potrzeba dalszych badań w tym zakresie. Warto również pamiętać, że jaja są cennym źródłem białka, witamin i składników mineralnych.
Badanie poziomu cholesterolu w organizmie - lipidogram
Na poziom cholesterolu wpływają czynniki genetyczne i środowiskowe m.in. sposób żywienia, używki, aktywność fizyczna i choroby współistniejące. Wzrost stężenia we krwi LDL-C (hipercholesterolemia) i triglicerydów (TG) to zaburzenie metaboliczne nazywane dyslipidemią. Przy dyslipidemii często obserwuje się również niski poziom tzw. “dobrego cholesterolu” HDL. Podwyższony poziom cholesterolu obserwuje się głównie u dorosłych w podeszłym wieku, ale może dotyczyć również młodych osób. Mutacja genu może być genetycznym podłożem hipercholesterolemii rodzinnej.
Prawidłowe stężenie cholesterolu jest miernikiem zdrowia. Badanie poziomu cholesterolu w organizmie tzw. lipidogram jest podstawą profilaktyki i leczenia hiperlipidemii. Dostarcza informacji na temat stężenia cholesterolu całkowitego, LDL, HDL i trójglicerydów. Poziom można oznaczyć poprzez pobranie próbki krwi. Do punktu pobrań należy udać się na czczo.
Badanie lipidogramu jest szczególnie zalecane u osób:
- mających podwyższone ryzyko wystąpienia chorób sercowo-naczyniowych (CVD),
- u których zdiagnozowano CVD,
- z nadwagą i otyłością,
- z przewlekłą chorobą autoimmunologiczną,
- z cukrzycą,
- u których występuje w bliskiej rodzinie hipercholesterolemia rodzinna (FH) lub inne zaburzenia lipidowe,
- u mężczyzn powyżej 40 r.ż., a u kobiet powyżej 50 r.ż. lub po okresie menopauzy,
- u palących papierosy.
Skutki podwyższonego cholesterolu w organizmie
Szacuje się, że dyslipidemia może dotyczyć nawet 39% osób dorosłych na świecie. Skutkiem hiperlipidemii jest podwyższone ryzyko miażdżycy i chorób sercowo-naczyniowych, do których zalicza się choroba wieńcowa, zawał serca, udar oraz choroba naczyń obwodowych. Są to najczęstsze niezakaźne schorzenia na świecie, które stanowią około 30% zgonów. Miażdżyca jest postępującym i odwracalnym schorzeniem naczyń krwionośnych, stanowiącym główną przyczynę chorób sercowo-naczyniowych.
Powiązane artykuły:
- Kwasy tłuszczowe i ich funkcje w organizmie
- Metabolizm tłuszczów - jakie znaczenie mają geny w przemianach lipidów?
- Hipercholesterolemia - przyczyny, objawy i leczenie
- Najczęstsze choroby układu krążenia - miażdżyca, zawał serca i zakrzepica
Bibliografia:
- Li M.Y., Chen J.H., Chen C., Kang Y.N., Association between Egg Consumption and Cholesterol Concentration: A Systematic Review and Meta-analysis of Randomized Controlled Trials. Nutrients 2020;12(7):1995.
- Catapano L.A. i wsp., Wytyczne ESC/EAS dotyczące leczenia zaburzeń lipidowych w 2016 roku. Kardiologia Polska 2016;74(11):1234–1318.
- Zampelas A., Magriplis E., New Insights into Cholesterol Functions: A Friend or an Enemy? Nutrients 2019;11(7):1645.
Autor merytoryczny: Mgr Monika Ostasz, Dietetyk
To badanie będzie pomocne:
Lipidogram
Cena online:
44.00 zł
Technologia badania:Metoda ilościowa
Czas oczekiwania na wynik:1-2 dni robocze
