Niskie libido u mężczyzn - przyczyny, badania, jak podnieść?
Data publikacji: 2023-02-20
Data aktualizacji: 2023-02-20
Zachowania i funkcje seksualne są złożonymi procesami, zachodzącymi na poziomie układu nerwowego, hormonalnego oraz układu naczyniowego. Najczęstszymi winowajcami obniżonego libido u mężczyzn są długotrwały i przewlekły stres, przemęczenie i nadmiar obowiązków, niedobór snu oraz zła dieta. Zaburzenia hormonów płciowych i neurotransmiterów mają duży wpływ na seksualność zarówno kobiet, jak i mężczyzn — mogą prowadzić do dysfunkcji seksualnych i zaburzeń wzwodu. Warto również pamiętać, że po 40 roku życia naturalnie zaczyna spadać poziom testosteronu, uważanego za jeden z głównych hormonów regulujących popęd seksualny. Czasem obniżone libido może być również pokłosiem trudnych sytuacji i konfliktów w związku. Niniejszy artykuł skupia się jednak na organicznych przyczynach obniżonego libido.
Niskie libido — przyczyny
- nieodpowiednia dieta, przemęczenie i długotrwały stres;
- używki — nadużywanie alkoholu, nikotynizm, stosowanie substancji psychoaktywnych;
- zaburzenia hormonalne — hiperprolaktynemia — zbyt wysoki poziom prolaktyny, obniżone stężenie testosteronu, niedoczynność i nadczynność tarczycy, andropauza;
- depresja;
- jadłowstręt psychiczny (anorexia nervosa);
- menopauza i andropauza;
- chemio- i radioterapia — przyczyniająca się m.in. do suchości pochwy u kobiet;
- otyłość;
- choroby współtowarzyszące — m.in. cukrzyca, nadciśnienie, anemia, przerost prostaty;
- stosowane leki — np. leki obniżające ciśnienie.
Niskie libido u mężczyzny — jakie badania wykonać?
- Morfologia krwi;
- pomiar glukozy;
- lipidogram;
- żelazo;
- badania na tarczycę — TSH, ft3, ft4,
- badania hormonów płciowych — testosteron wolny, DHEA-S, prolaktyna, estradiol.
Leki obniżające libido u mężczyzn
Farmakoterapia chorób układu sercowo-naczyniowego a libido
Leki beta-andrenolityczne (np. propranolol) przez swoje właściwości lipofilne mogą powodować zaburzenia erekcji. Także diuretyki (np. hydrochlorotiazyd) poprzez zmniejszanie oporu obwodowego i zmniejszanie poziomu cynku, niezbędnego do syntezy testosteronu mogą zaburzać erekcję. Badania nad wpływem beta-adrenolityków i diuretyków na libido mężczyzn są jednak sprzeczne. Potwierdzono natomiast negatywny wpływ blokerów kanału wapniowego (np. diltiazem, werapamil, amlodypina) oraz alfa-blokerów na libido mężczyzn.
Leki działające na ośrodkowy układ nerwowy
Mechanizmy oddziaływania leków z tej grupy na libido mężczyzn jest wieloraki i zależy od kierunków działania poszczególnej grupy leków. Neuroleptyki klasyczne, takie jak np. benzamidy, fenotiazyny czy butyrofenon powodują sedację prowadzącą do zmniejszenia zainteresowania stosunkami płciowymi, dodatkowo blokada receptorów dopaminergicznych sprawia, że podnosi się poziom prolaktyny. Hiperprolaktynemia polekowa u mężczyzn prowadzi do obniżenia poziomu testosteronu i może skutkować wystąpieniem mlekotoku i ginekomastii, które oprócz dysfunkcji seksualnych wpływają negatywnie na psychikę dotkniętego tym schorzeniem mężczyzny. Oprócz zaburzeń wzwodu i wytrysku neuroleptyki klasyczne mogą również przyczyniać się do anorgazmii, priapizmu i ogólnego spadku libido.
Alternatywą, jeśli wystąpią zaburzenia funkcji seksualnych, są atypowe neuroleptyki (olanzapina, kwetiapina), które nie wywołują zaburzeń erekcji.
Leki przeciwdepresyjne a libido
Trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne (m.in.: amitryptylina, klomipramina) mogą mieć skutki uboczne w postaci obniżenia libido, zaburzeń ejakulacji i orgazmu. SSRI, czyli selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny rzadko powodują problemy z libido i potencją, częściej skutkują anorgazmią i zaburzeniami ejakulacji.
Leki przeciwlękowe (benzodiazepiny) mogą skutkować problemami z osiągnięciem erekcji i zmniejszeniem libido.
Inne leki, które mogą mieć negatywny wpływ na funkcje seksualne u mężczyzn to leki przeciwpadaczkowe (np. karbamazepina, szczególnie w dawce dobowej powyżej 600 mg), kwas walproinowy i lit.
Zaburzenia endokrynologiczne u mężczyzn a libido
Przykładem zaburzeń endokrynologicznych, które mogą obniżać libido mężczyzny jest wspomniana wcześniej hiperprolaktynemia. Oprócz skutków ubocznych stosowanych leków hiperprolaktynemię może wywoływać guz przysadki, długotrwały i nadmierny stres.
Zarówno niedoczynność, jak i nadczynność tarczycy wpływają na obniżone libido u mężczyzn. Szczególną uwagę należy zwrócić na miano przeciwciał antyTpo, tyroksyny i chorobę Gravesa-basedowa, przy czym warto mieć na uwadze, że wyrównanie parametrów tarczycy odwraca niekorzystne skutki uboczne tych zaburzeń.
Otyłość u mężczyzn a libido
Istnieje wiele mechanizmów, którym przypisuje się negatywny wpływ otyłości u mężczyzny na libido — szczególnie istotne wydają się mechanizmy metaboliczne. Zmiany miażdżycowe mają wpływ na zaburzenia wzwodu, a tkanka tłuszczowa to miejsce, w którym dochodzi do aromatyzacji testosteronu do estradiolu i tym samym spadku poziomu tego hormonu. Na obniżenie stężenia testosteronu otyłość wpływa również poprzez zmniejszenie syntezy FSH, który pośrednio wywołuje zmniejszenie stymulacji komórek Leydiga (ich rolą jest synteza testosteronu). Również leki stosowane w farmakoterapii chorób wywołanych otyłością mogą skutkować obniżeniem libido i zaburzeniami erekcji.
Obniżone libido — leczenie
- psychoterapia;
- farmakoterapia;
- hormonoterapia i hormonalna terapia zastępcza;
- zmiana leków, które wywołują dysfunkcje seksualne;
- leki zmniejszające poziom prolaktyny — np. bromokryptyna;
- włączenie leków o potencjale łagodzącym skutki uboczne (np. bupropion łagodzący skutki uboczne leków przeciwdepresyjnych);
- zabiegi chirurgiczne.
Leki podnoszące libido
- preparaty zawierające dehydroepiandrosteron (DHEA), DHEA przekształca się w organizmie w testosteron, dlatego kilkutygodniowa suplementacja powinna zwiększyć libido;
- flibanseryna;
- bupropion;
- sildenafil;
- moklobemid
- arginina;
- bremelanotyd — pobudza receptory, które modulują szlaki nerwowe odpowiedzialne za pobudzanie reakcji seksualnych u kobiet, wadą jest jednak konieczność podskórnego podawania leku;
- dronabinol — syntetyczny kanabinoid.
Bibliografia:
- Broś U., Droździk M. (2014). Leki wpływające na płodność mężczyzn. Farm Pol. Vol. 70, Nr 4, s. 224-228.
- Rabijewski M. (2018). Endokrynologiczne przczyny niepłodności u mężczyzn. Życie i płodność. Vol. 3, Nr 35, s. 176-189.
- Kazimierczak M., Skrzypulec-Plinta V. (2013). Otyłość a seksualność. Endokrynol. Otył. Zab. Przem. Mat. Vol. 9, Nr 2, s. 60-66.
- Bereza B. (2009). Depresja sezonowa — wybrane aspekty diagnostyczne i terapeutyczne. Vol. 5, Nr 2, s. 113-119.
- https://journals.viamedica.pl/ginekologia_perinatologia_prakt/article/view/50049/44371
- Gomuła A. (2006). Wpływ hormonów płciowych i neurotransmiterów na funkcje i zachowania seksualne. Vol. 4, Nr 1, s. 21-33.
- Krzystanek M., Krysiak R., Chabrzyk A., Pałasz A. (2022). Farmakologiczne możliwości leczenia zaburzeń libido. Psychiatria Spersonalizowana. Vol. 1, Nr 1, s. 1-8.