Czym jest nietolerancja mleka?

Nietolerancja cukru mlecznego (laktozy)

Nietolerancja laktozy nierzadko nazywana jest nietolerancją mleka, jednak choroba ta polega na niedostatecznym trawieniu laktozy, czyli cukru mlecznego. Objawy u chorych pojawiają się więc nie tylko po spożyciu mleka, ale także innych produktów z laktozą, takich jak śmietana, maślanka czy kefir. Upośledzone trawienie laktozy może rozwinąć się na skutek predyspozycji genetycznych, a dokładnie obciążenia zmutowanym genem LCT.

Mutacja w tym genie powoduje wytwarzanie przez organizm zbyt małej ilości laktazy (hipolaktazja) lub zupełny brak jej wytwarzania (alaktazja) - laktaza jest enzymem niezbędnym do prawidłowego trawienia laktozy.

W hipolaktazji zbyt mały poziom laktazy skutkuje upośledzeniem procesu trawienia laktozy, co z kolei prowadzi do wystąpienia dokuczliwych objawów po spożyciu produktu zawierającego laktozę.

Wśród objawów hipolaktazji wymienia się:

• biegunki,
• wzdęcia,
• nudności,
• odwodnienie organizmu.

Hipolaktazja ujawnia się najczęściej w okresie dojrzewania lub u młodych dorosłych.

Alaktazja polega natomiast na nieposiadaniu zdolności do wytwarzania laktazy w żadnym stopniu i jest schorzeniem bardzo rzadkim - objawy choroby występują w pierwszych dniach życia niemowlęcia po spożyciu mleka matki lub modyfikowanego z laktozą.

Do objawów alaktazji zalicza się:

• wymioty,
• kwaśne stolce,
• wodniste biegunki.

Zarówno hipolaktazja, jak i alaktazja to schorzenia nieodwracalne - ich leczenie opiera się na całożyciowym wykluczeniu produktów zawierających laktozę z diety.

Pogorszona tolerancja laktozy może ponadto rozwinąć się na skutek wtórnego (nabytego) niedoboru laktazy, co jest wynikiem działania czynników lub chorób prowadzących do uszkodzenia nabłonka jelita cienkiego, gdzie produkowany jest ten enzym trawiący laktozę.

Schorzenia, które mogą doprowadzić do wtórnej hipolaktazji to między innymi:

• choroba Leśniowskiego-Crohna,
• celiakia,
• mukowiscydoza,
• infekcje żołądkowo-jelitowe,
• choroba Whipple’a.

Wtórny niedobór laktazy może pojawić się także na skutek długotrwałego stosowania antybiotyków, chemioterapeutyków czy niesteroidowych leków przeciwzapalnych, a także nadmiernego spożywania alkoholu. Wtórna hipolaktazja może mieć charakter przejściowy lub utrwalony.

Problem z tolerancją mleka może pojawić się na skutek nieprawidłowej odpowiedzi układu immunologicznego na ten rodzaj pokarmu. W przebiegu nadwrażliwości tego typu dochodzi do nadmiernej produkcji przeciwciał IgG specyficznych dla białek zawartych w mleku, co skutkuje występowaniem różnorodnych objawów klinicznych.

Wśród przyczyn wymienia się:

• przewlekły stres,
• długotrwałe stosowanie takich leków jak aspiryna czy antybiotyki,
• stosowanie chemioterapii lub radioterapii,
• choroby nowotworowe i autoimmunologiczne,
• ostre zakażenia bakteryjne i wirusowe.

Do objawów zalicza się:

• wzdęcia, zaparcia, mdłości, biegunki, uczucie pełności, bóle brzucha,
• zmiany na skórze,
• migreny,
• chroniczne zmęczenie,
• bóle mięśniowo-stawowe.

Jak wykryć nietolerancję laktozy?

W diagnostyce stosuje się kilka metod:

• wodorowy test oddechowy,
• pomiar glukozy po obciążeniu laktozą,
• badanie genetyczne - sprawdź ❱

Wodorowy test oddechowy opiera się na pomiarze stężenia wodoru w wydychanym przez osobę badaną powietrzu (po uprzednim spożyciu przez nią laktozy). Jeżeli upośledzenie trawienia laktozy rzeczywiście występuje, cukier ten ulega nadmiernej fermentacji w jelicie grubym, ponieważ nie jest prawidłowo trawiony — to z kolei skutkuje wytworzeniem dużych ilości wodoru. Pierwszego pomiaru stężenia wodoru w powietrzu wydychanym dokonuje się jeszcze przed wypiciem wodnego roztworu laktozy na czczo. Następnie pacjent spożywa laktozę i mierzona jest zawartość wodoru w wydychanym przez niego powietrzu w określonych odstępach czasu — najczęściej dokonuje się pomiaru po godzinie oraz dwóch godzinach od spożycia laktozy, ale jest to zależne od placówki wykonującej badanie). Zbyt duże stężenie wodoru w powietrzu wydychanym świadczy o zaburzeniu procesów trawienia laktozy u pacjenta.

Pomiar we krwi glukozy po obciążeniu laktozą to kolejne z badań pozwalających na wykrycie hipolaktazji. Pierwszym etapem tego testu jest wypicie wodnego roztworu laktozy przez pacjenta, a następnie pobierane są od niego niewielkie próbki krwi przez około 2 godziny (w półgodzinnych odstępach czasu). W przebiegu tego schorzenia jej trawienie jest zaburzone - niewystarczająca ilość enzymu laktazy sprawia, że laktoza nie może zostać rozłożona na cukry proste, glukozę i galaktozę. Tym samym, we krwi pacjenta po podaniu laktozy nie wzrośnie poziom glukozy. Brak wzrostu stężenia glukozy oznacza więc występującą hipolaktazję.

Testy genetyczne kierunku hipolaktazji opierają się z kolei na laboratoryjnej analizie materiału genetycznego pacjenta pod kątem obecności w nim mutacji w genie LCT, która jest odpowiedzialna za zmniejszone wytwarzanie laktazy. Do wykonania badania niezbędna jest tylko niewielka próbka materiału biologicznego, z której pozyskiwany jest DNA - najczęściej wykorzystuje się do tego próbkę śliny lub próbkę krwi. Test genetyczny wystarczy przeprowadzić tylko raz w dowolnym wieku - DNA każdego z nas nigdy się nie zmienia, uzyskany wynik obowiązuje więc już do końca życia.

Jak wykryć IgG-zależną nietolerancję mleka?

• test na IgG-zależną nietolerancję mleka – zobacz listę ❱

Wszystkie nadwrażliwości zależne od przeciwciał klasy IgG (w tym również mleka) wykrywa się przy pomocy testów pokarmowych z krwi, których istotą jest pomiar stężenia przeciwciał IgG swoistych dla konkretnego produktu pokarmowego.

Badaniem takim jest IMMUNOdiagDIETA - jest to prosty i wiarygodny test laboratoryjny, do wykonania którego niezbędne jest jedynie pobranie od pacjenta niewielkiej ilość krwi. IMMUNOdiagDIETA umożliwia wykrycie nie tylko reakcji względem mleka, ale także wielu innych produktów spożywczych z takich grup jak owoce, warzywa, nabiał, mięso, ryby, owoce morza, kawy, herbaty, orzechy, nasiona, zboża bezglutenowe czy zboża glutenowe. Test ten dostępny jest w 3 wersjach, sprawdzających nadwrażliwość na 44, 88 lub 280 produktów spożywczych. Raport z badania przedstawia dokładne wyniki ilościowe przeciwciał IgG, do których dodatkowo dołączone są wskazówki żywieniowe. Wyniki ilościowe przypisywane są ponadto to skali od 0 do 6, gdzie:

• wynik w klasie 0 oznacza właściwą tolerancję,
• wyniki w klasach od 1 do 3 świadczą o słabo wyrażonych objawach,
• wyniki w klasach od 4 do 6 oznaczają obecność dolegliwości.

Wykonanie badania IMMUNOdiagDIETA wskaże więc, które dokładnie produkty pokarmowe są przez nas nietolerowane, a które są bezpieczne dla naszego organizmu. Jeżeli test potwierdzi występowanie u nas IgG-zależnej nietolerancji mleka, możliwe będzie podjęcie leczenia nietolerancji, co doprowadzi do cofnięcia się tego schorzenia.