Dlaczego warto stosować kurkumę? Właściwości, zastosowanie i suplementy
Z artykułu dowiesz się:
- Czym jest kurkumina?
- Korzyści zdrowotne
- Suplementy diety z kurkumą – jak stosować?
- Jak wykorzystać kurkumę na co dzień?
sprawdź też:
Data publikacji: 2025-01-17
Data aktualizacji: 2025-01-17
Czym jest kurkumina?
Kurkumina jest związkiem pochodzenia roślinnego, uzyskiwanym z kłączy azjatyckiej byliny ostryżu długiego (Curcuma longa, Zingiberaceae). Określana jest również mianem diferuloilometanu i stanowi główny polifenol. W korzeniu kurkumy występują kurkuminoidy, wśród których wyróżniamy głównie kurkuminę, demetoksykurkuminę oraz bisdemetoksykurkuminę. Jest powszechnie stosowana jako przyprawa w kuchni orientalnej oraz w przemyśle spożywczym i tekstylnym jako barwnik. Ze względu na swoje właściwości lecznicze, znana jest w medycynie dalekiego Wschodu od ponad 4000 lat. Od najdawniejszych czasów stosowano ją m.in. w leczeniu miejscowym trudno gojących się ran, stanów zapalnych różnych narządów oraz w dolegliwościach ze strony przewodu pokarmowego i wątroby. Kurkumina posiada szeroki zakres działania terapeutycznego, w tym działanie przeciwzapalne, przeciwnowotworowe, przeciwutleniające i przeciwbakteryjne. Wiele badań naukowych wskazuje również na możliwy korzystny wpływ kurkuminy w zapobieganiu i leczeniu choroby Alzheimera oraz chorób układu sercowo-naczyniowego. Z uwagi na liczne działanie prozdrowotne kurkuminy warto uwzględnić ją w codziennej diecie.
Korzyści zdrowotne
Silne działanie przeciwzapalne, hamuje aktywność enzymów i cytokin odpowiedzialnych za rozwój stanów zapalnych, co może być pomocne w łagodzeniu:
- reumatoidalnego zapalenia stawów;
- choroby Crohna;
- zapalenia jelit;
- innych chorób autoimmunologicznych.
Kurkumina jest silnym przeciwutleniaczem, który neutralizuje wolne rodniki w organizmie. Dzięki temu:
- Chroni komórki przed stresem oksydacyjnym;
- wspomaga regenerację organizmu;
- spowalnia procesy starzenia.
Oznacza to, że:
- Pomaga organizmowi walczyć z infekcjami;
- pomaga w zwalczeniu stanów zapalnych.
Kurkumina ma korzystny wpływ na układ sercowo-naczyniowy poprzez:
- Obniżanie poziomu „złego” cholesterolu (LDL);
- poprawę elastyczności naczyń krwionośnych;
- zmniejszenie ryzyka miażdżycy i zakrzepów.
- Badania naukowe wskazują, że kurkumina może być wsparciem dla zdrowia mózgu i chronić przed chorobami neurodegeneracyjnymi, takimi jak:
- choroba Alzheimera;
- choroba Parkinsona;
- kurkumina wpływa na zwiększenie poziomu neurotroficznego czynnika, który wspiera regenerację neuronów.
- Hamuje rozwój komórek nowotworowych;
- zapobiega powstawaniu przerzutów;
- wspiera organizm w walce z niektórymi rodzajami nowotworów (np. raka piersi, prostaty, okrężnicy).
Wyniki badań, przeprowadzonych na szczurach, mających na celu sprawdzenie ochronnego działania kurkuminy na wątrobę wskazują, że ten polifenol może:
- Osłabić patologiczne uszkodzenia wątroby;
- obniżyć zawartość aldehydu malonowego (MDA) w przypadku ostrego uszkodzenia wątroby;
- obniżyć poziom ALT (aminotransferaza alaninowa) oraz AST (aminotransferaza asparaginianowa) w surowicy;
- kurkumina jest substancją wykazującą potencjał w kierunku łagodzenia rozwoju uszkodzeń wątroby;
- kurkumina wykazuje korzystny wpływ na poprawę zawartości tłuszczu w wątrobie oraz wskaźników biochemicznych u pacjentów z niealkoholowym stłuszczeniem wątroby.
- Lepszą detoksykacji organizmu;
- regenerację komórek wątroby;
- ochronę przed uszkodzeniami spowodowanymi toksynami i lekami.
- Kurkuma charakteryzuje się pozytywnym wpływem na zdrowie oraz na funkcjonowanie przewodu pokarmowego. Badania wykazały, że kurkumina wpływa na różnorodność mikroflory, przyczyniając się do zwiększenia bogactwa bakterii, oraz zapobiega zmniejszaniu się jej różnorodności wraz z upływem czasu;
- charakteryzuje się hamującym wpływem na występujący stres oksydacyjny oraz łagodzi stan zapalny, a także wykazuje wpływ na potencjalnie występujące infekcje bakteryjne, grzybicze bądź pasożytnicze;
- kurkumina może zapobiegać uszkodzeniom błony śluzowej przełyku spowodowanego ostrym refluksowym zapaleniem przełyku;
- kurkumina stymuluje woreczek żółciowy do produkcji żółci, co może wykazywać pozytywny wpływ na proces trawienia.
- Wzdęcia;
- niestrawność;
- objawy zespołu jelita drażliwego (IBS).
- Trądzik;
- egzema;
- łuszczyca.
Przeprowadzono badania mające na celu określenie wpływu kurkuminy podczas leczenia RZS. Duże bezpieczeństwo oraz efektywność naturalnego polifenolu sprawia, że związek ten stanowi korzystną opcję podczas leczenia niektórych schorzeń reumatycznych. Badania sugerują, że działanie przeciwreumatyczne kurkuminy jest na porównywalnym poziomie z niektórymi lekami należącymi do grupy NLPZ.
- poprawę wrażliwości na insulinę;
- obniżenie poziomu glukozy we krwi;
- ochronę naczyń krwionośnych przed uszkodzeniami wywołanymi cukrzycą.
Kurkumina wspiera produkcję serotoniny i dopaminy, co wpływa na poprawę nastroju.
Badania wykazały, że kurkuma ma silne działanie przeciwgrzybicze względem wielu grzybów chorobotwórczych w tym przeciwko gatunkom Candida, jak Candida albicans oraz Paracoccidioides brasiliensis.
Kurkumina może być rozważana jako jeden ze składników pomocniczych, np. płynów do płukania jamy ustnej, z uwagi na swoje właściwości przeciwdrobnoustrojowe oraz przeciwzapalne.
Suplementy diety z durkumą – jak stosować?
- Podczas wyboru suplementu warto zwrócić uwagę na zawartość kurkuminy oraz obecność piperyny (składnika pieprzu czarnego), która znacząco zwiększa przyswajalność kurkuminy przez organizm;
- zalecane dawkowanie kurkuminy wynosi od 500 do 2000 mg dziennie, w celu ustalenia odpowiedniej dawki zawsze warto skonsultować się z lekarzem;
- kurkuma jest rozpuszczalna w tłuszczach, dlatego warto ją przyjmować podczas posiłku, który zawiera tłuszcz np. oliwę z oliwek, awokado czy orzechy;
- stosowanie kurkumy jest bezpieczne dla większości osób. Szczególną ostrożność w stosowaniu powinny zachować osoby przyjmujące leki przeciwzakrzepowe, kobiety w ciąży oraz karmiące piersią. W takich przypadkach należy skonsultować się z lekarzem co do suplementacji.
Jak wykorzystać kurkumę na co dzień?
- Dodaj kurkumę do porannego smoothie w towarzystwie owoców oraz mleka kokosowego lub migdałowego. Aby zwiększyć przyswajalność kurkuminy, dodaj odrobinę czarnego pieprzu lub łyżeczkę oleju kokosowego;
- używaj kurkumy jako przyprawy do zup i dań jednogarnkowych;
- zup warzywnych, kremów, curry i gulaszy, dzięki kurkumie potrawy będą bogatsze w składniki odżywcze;
- dodaj szczyptę kurkumy do gotującego się ryżu, kaszy jaglanej lub komosy ryżowej;
- wzbogacaj sałatki i dipy — dodaj odrobinę kurkumy do domowych dressingów lub dipów, takich jak hummus czy sos jogurtowy. Możesz także posypać nią sałatki, aby wprowadzić dodatkowe walory zdrowotne;
- stosuj kurkumę do marynat — świetnie sprawdza się jako składnik marynat do mięs, ryb czy tofu;
- warzywa pieczone z dodatkiem kurkumy to pyszny i zdrowy dodatek do obiadu;
- kurkuma w deserach, może być również ciekawym dodatkiem do słodkich potraw, takich jak owsianka, pudding chia czy domowe ciasteczka;
- woda z kurkumą — rano wypij szklankę ciepłej wody z dodatkiem ½ łyżeczki kurkumy, soku z cytryny i odrobiną miodu. Taki napój oczyszcza organizm, wspomaga metabolizm i poprawia trawienie;
- dodawaj kurkumę do herbat i naparów, dodaj szczyptę kurkumy do swojej ulubionej herbaty, np. zielonej lub ziołowej;
- możesz także przygotować specjalny napar z kurkumą, imbirem, cytryną i miodem, który świetnie sprawdza się w okresie przeziębień.
Kurkuma to wszechstronna przyprawa, która oprócz swoich walorów smakowych i koloru, który może urozmaicić każde danie, jest źródłem wielu właściwości zdrowotnych. Regularnie stosowana w formie posiłków czy suplementów przynosi wiele korzyści, od wzmocnienia odporności po poprawę trawienia. Zacznij od małych kroków i stopniowo wprowadzaj kurkumę do swojej diety.
Autor merytoryczny: Karolina Pasterz, specjalista portalu Zdrowegeny.pl