ADHD - objawy, przyczyny, leczenie. Jak sobie radzić z ADHD?
Z artykułu dowiesz się:
- ADHD: wszystko, co musisz wiedzieć
- ADHD: objawy, przyczyny i leczenie
- ADHD: jak radzić sobie z ADHD w dorosłym życiu
- ADHD: jak pomóc dziecku z ADHD
W diagnostyce różnicowej ADHD uwzględnia się następujące schorzenia:
- Depresja - objawy, przyczyny i leczenie depresji
- Bezsenność - przyczyny, leczenie
- Autyzm - objawy, przyczyny, badania
- Nerwica lękowa
Data publikacji: 2023-07-27
Data aktualizacji: 2023-07-27
ADHD — wszystko, co musisz wiedzieć
ADHD (zespół nadpobudliwości z deficytem uwagi) jest przewlekłym zaburzeniem, do którego rozpoznania najczęściej dochodzi w dzieciństwie. To zaburzenie rozwojowe najczęściej charakteryzuje się nadpobudliwością ruchową, trudnościami z koncentracją uwagi i impulsywnością. ADHD jest jednym z najczęstszych zaburzeń rozwojowych u dzieci, dotyka około 5-11% dzieci w wieku szkolnym.
ADHD jest zaburzeniem, które może mieć znaczący wpływ na życie dziecka i jego rodziny. Dzieci z ADHD mogą mieć problemy w szkole, w domu, w relacjach z rówieśnikami i dorosłymi. Mogą również mieć trudności z nauką, z wykonywaniem zadań, z zachowaniem porządku, z przestrzeganiem zasad.
ADHD jest zaburzeniem, które może mieć znaczący wpływ na życie dziecka i jego rodziny. Dzieci z ADHD mogą mieć problemy w szkole, w domu, w relacjach z rówieśnikami i dorosłymi. Mogą również mieć trudności z nauką, z wykonywaniem zadań, z zachowaniem porządku, z przestrzeganiem zasad.
ADHD może również prowadzić do wielu problemów emocjonalnych, takich jak:niskie poczucie własnej wartości
depresja
lęki czy ataki paniki
agresja
izolacja społeczna. U około połowy osób z ADHD objawy zmniejszają swe natężenie z wiekiem, jednak warto pamiętać, że ADHD nie jest schorzeniem jedynie wieku dziecięcego, cierpią na nie również dorośli. U osób borykających się z zespołem nadpobudliwości ruchowej, częściej obserwuje się depresję, uzależnienie od alkoholu bądź narkotyków, czy zachowania antyspołeczne, większe jest także ryzyko popełnienia samobójstwa.
Trzy podstawowe objawy ADHD to nadpobudliwość ruchowa, zaburzenia uwagi i impulsywność. Choć każde dziecko i każda rodzina są inne, rozmowy specjalistów z pacjentami i rodzinami pokazują, że w ich opowieściach dostrzec można wiele wspólnych mianowników.
Wyróżnia się kilka postaci ADHD:
Trzy podstawowe objawy ADHD to nadpobudliwość ruchowa, zaburzenia uwagi i impulsywność. Choć każde dziecko i każda rodzina są inne, rozmowy specjalistów z pacjentami i rodzinami pokazują, że w ich opowieściach dostrzec można wiele wspólnych mianowników.
Wyróżnia się kilka postaci ADHD:
- ADHD z przewagą deficytu uwagi;
- postać mieszaną;
- postać z przewagą nadpobudliwości ruchowej i impulsywności;
- postać nieokreśloną.
Zespół nadpobudliwości z deficytem uwagi to zaburzenie o wieloczynnikowej etiologii, jednak przyjmuje się, że za trzy czwarte wszystkich przypadków odpowiadają geny.
ADHD — objawy u dzieci
Nadzwyczajna aktywność jest naturalna dla małych dzieci — aktywność ruchowa wzrasta bowiem do 3 roku życia, by następnie stopniowo się zmniejszać. Dzieci z ADHD są określane jako dzieci trudne — dużo płaczą i mają problemy ze snem. Wśród dzieci w danej grupie wiekowej, dzieci z ADHD wyróżniają się nadmierną aktywnością i widoczne są ich problemy z koncentracją, jednak trudności stają się oczywiste dopiero gdy dzieci te idą do szkoły.
Rozpoczęcie nauki to pierwszy moment, kiedy przed dzieckiem stawia się wymagania spokojnego siedzenia, zajmowania konkretnymi zadaniami i to od początku do końca. W codziennym życiu szkolnym dzieci z ADHD należą do grupy tych, którym ciężko jest usiedzieć w miejscu, stale coś wykrzykują, rozmawiają i utrudniają wykonywanie zadań pozostałym dzieciom w klasie. Dzieci z ADHD często gubią rzeczy i są niezorganizowane, co budzi rozbawienie wśród rówieśników i irytację wśród nauczycieli.
Jak pomóc dziecku z ADHD?
- Stawiaj jasne i proste granice. Dzieci z ADHD mogą mieć trudności z rozumieniem abstrakcyjnych koncepcji i wyciąganiem wniosków, ważne jest więc, aby stawiać im jasne i proste granice.
- Bądź konsekwentny. Charakterystyczne dla dzieci z ADHD jest testowanie granice, dlatego ważne jest, aby być konsekwentnym w wyznaczaniu i egzekwowaniu tych granic.
- Bądź pozytywny. Do zachowania motywacji, dzieci z ADHD często potrzebują dodatkowego wzmocnienia, a podkreślanie ich mocnych stron i nagradzanie za dobre wyniki jest dla nich szczególnie ważne.
- Oferuj pomoc w nauce. Deficyty uwagi i trudności z koncentracją mogą powodować, że dzieci z ADHD będą potrzebować dodatkowej pomocy w nauce, np. poprzez udzielanie wyjaśnień, udzielanie wsparcia emocjonalnego, dzielenie się materiałami edukacyjnymi.
- Szukaj specjalistycznej pomocy. Jeśli osoba z ADHD ma trudności z funkcjonowaniem w codziennym życiu, może potrzebować specjalistycznej pomocy. W tym celu należy skontaktować się z psychologiem, psychiatrą lub pedagogiem. Różne techniki terapeutyczne stosowane w pracy z osobami z ADHD mają na celu nauczenie się jak żyć i wykorzystywać swój potencjał mimo występujących objawów ADHD oraz jak sobie z nimi radzić. Dla dzieci szczególnie cenny może być TUS (trening umiejętności społecznych) czy terapia poznawczo-behawioralna.
ADHD — objawy u dorosłych
- nadpobudliwość ruchowa: trudności z usiedzeniem w miejscu,niespokojoność, skłonność do chodzenia, mówienia, gestykulowania;
- trudności z koncentracją uwagi: trudności z skupieniem się na jednej rzeczy, łatwe rozpraszanie się,niecierpliwość, trudności z wykonywaniem zadań, które wymagają skupienia uwagi;
- impulsywność: osoba z ADHD może podejmować działania bez zastanowienia, być niecierpliwa, mieć skłonność do ryzyka, trudności z kontrolowaniem gniewu, co może mieć negatywny wpływ na życie zawodowe, osobiste i społeczne. U części osób mogą wystąpić trudności z utrzymaniem pracy, nawiązywaniem i utrzymywaniem relacji, wykonywaniem codziennych czynności.
Choć objawy ADHD u dorosłych kobiet i u mężczyzn są podobne, zauważalne są pewne różnice. Kobiety są bardziej narażone na objawy nadpobudliwości poznawczej, a więc problemy z koncentracją uwagi, organizacją i pamięcią. Mężczyźni zaś są bardziej narażeni na nadpobudliwość ruchową, z którą najczęściej powszechnie jest kojarzone ADHD.
ADHD — przyczyny
- czynniki genetyczne — badania pokazują, że ADHD ma podłoże genetyczne. Dzieci z ADHD mają wyższe ryzyko wystąpienia tego zaburzenia, jeśli w ich rodzinie są już osoby z ADHD;
- czynniki środowiskowe — palenie tytoniu w czasie ciąży, urazy głowy czy niedożywienie w okresie prenatalnym, wcześniactwo, infekcje wirusowe w okresie prenatalnym, ekspozycja na toksyczne substancje chemiczne;
padaczka; - FAS (alkoholowy zespół płodowy);
- zespół kruchego chromosomu X.
ADHD — jak leczyć ADHD?
W leczeniu ADHD wykorzystuje się leki, psychoedukację, różne formy pracy terapeutycznej (behawioralna, rodzinna, grupowa, poznawcza) oraz EEG - biofedback.
ADHD — leki
W leczeniu ADHD stosuje się leki stymulujące (m.in. metylofenidat, deksamfetamina, czyli Adderall i lisdeksamfetaminę.
Leki te zwiększają poziom dopaminy oraz noradrenaliny w mózgu i przyczyniają się do zmniejszenia natężenia objawów ADHD, takich jak nadpobudliwość, trudności z koncentracją uwagi czy impulsywnością. Stosowanie tych leków jest jednak obarczone ryzykiem skutków ubocznych, wśród których jako najczęstsze wymienia się bóle głowy, bezsenność, nerwowość i niepokój. Możliwe jest także zwiększenie ciśnienia krwi czy wzrost częstości akcji serca.
Drugą grupą leków stosowaną w ADHD są leki niestymulujące, takie jak klonidyna czy atomoksetyna. Leki te w przeciwieństwie do leków pobudzających, nie zwiększają poziomu dopaminy czy noradrenaliny. Działają podnosząc poziom norepinefryny bądź obniżając poziom adrenaliny. Leki niepobudzające wywołują mniej skutków ubocznych, jednak najczęściej są również mniej skuteczne w leczeniu ADHD niż leki pobudzające.
Terapia ADHD — jak radzić sobie z ADHD?
Ważnym aspektem pomocy dzieciom z ADHD i wspierania dorosłych osób z ADHD są oddziaływania terapeutyczne.
Terapia może obejmować różne techniki, takie jak:
- Trening umiejętności społecznych: pomaga nauczyć się, jak budować relacje z innymi, jak rozwiązywać konflikty i jak radzić sobie ze stresem.
- trening uważności: ma na celu nauczyć się, jak skupiać się na chwili obecnej i jak kontrolować swoje myśli i emocje.
- terapia poznawczo-behawioralna (CBT): CBT pomaga osobom z ADHD zmienić negatywne wzorce myślenia i zachowania.
Terapia osób z ADHD może być bardzo pomocna w poprawie jakości życia. Dzięki terapii osoby z ADHD mogą nauczyć się, jak lepiej radzić sobie z objawami ADHD i jak żyć pełnym i satysfakcjonującym życiem.
ADHD — diagnoza
Nie istnieje żaden test, który pozwoliłby na jednoznaczne potwierdzenie lub wyklucznie ADHD. W przypadku podejrzeń ADHD należy się udać do lekarza, który przeprowadzi diagnozę. Na diagnostykę ADHD najczęściej składa się wywiad z dzieckiem oraz jego rodzicami, badania neurologiczne, testy psychologiczne oraz badania laboratoryjne, celem wykluczenia innych schorzeń, mogących powodować podobne objawy.
Bibliografia:
- Flisiak-Antonijczuk H. i in. (2014). Metoda EEG-biofeedback w terapii pacjentów z rozpoznaniem ADHD — przegląd badań. Pediatr Med Rodz. Vol. 10, Nr 1, s. 91-96.
- American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorders (5th ed.). Arlington, VA: American Psychiatric Publishing.
- Barkley, R. A. (2013). Attention-deficit hyperactivity disorder: A handbook for diagnosis and treatment (4th ed.). New York, NY: Guilford Press.
- Brown, T. E. (2005). Attention-deficit hyperactivity disorder: A new understanding of its causes and treatment. New York, NY: Oxford University Press.
- National Institute of Mental Health. (2018). Attention-deficit/hyperactivity disorder (ADHD). Retrieved from https://www.nimh.nih.gov/health/topics/attention-deficit-hyperactivity-disorder-adhd/index.shtml
- Wender, P. H. (1995). ADHD in adults: Attention-deficit hyperactivity disorder in adults: A comprehensive, life-span treatment guide. New York, NY: Oxford University Press.
To badanie będzie pomocne:
StressPrint badanie 8 neuroprzekaźników i hormonów stresu
Cena online:
2219.00 zł
Technologia badania:Test ELISA
Czas oczekiwania na wynik:do 15 dni roboczych od zarejestrowania próbki w laboratorium
Ważność kodu:
12 miesięcy, do wykorzystania w całej Polsce
12 miesięcy, do wykorzystania w całej Polsce
Dostępne testy
Autyzm - badanie 121 genów, met. NGS
5699.00 zł
