Jak wykonać test DNA na ojcostwo?

Test DNA na ojcostwo może zlecić sąd

Sąd w przebiegu niektórych rozpraw może zlecić ustalenie ojcostwa poprzez wykonanie testu DNA. Ze względu na znaczenie prawne wyniku test ten musi być przeprowadzony zgodnie z wymogami procedury. W badaniu biorą udział dziecko, matka oraz domniemany ojciec dziecka i od każdego z nich pobierana jest próbka materiału genetycznego - zazwyczaj wykonywany jest wymaz. Samo pobranie wykonuje uprawniona osoba w obecności dwóch świadków na terenie wyznaczonej placówki medycznej, a cały przebieg spisywany jest w formie protokołu. Następnie materiał genetyczny od badanych osób przekazywany jest do laboratorium genetyki sądowej, w którym podlega on szczegółowej analizie, a na ekspertyzie zawierającej wynik powinien znaleźć się podpis biegłego sądowego z zakresu genetyki sądowej.

Wynik testu DNA na ojcostwo, które zostało przeprowadzone zgodnie z procedurą, stanowi pełnoprawny dowód w sądzie w przypadkach zaistnienia podejrzenia, że biologicznym ojcem dziecka nie jest domniemany ojciec, czyli w czasie rozpraw związanych m.in. z zaprzeczeniem ojcostwa, ustalaniem alimentów czy spadku. Brane są wówczas pod uwagę zeznania matki dziecka i domniemanego ojca, a także świadków, jednak to test DNA stanowi przeważający dowód. Ustalenie ojcostwa na zlecenie sądu odbywa się na wniosek domniemanego ojca dziecka (w 6 miesięcy od uzyskania przez niego informacji o narodzinach dziecka), matki dziecka (w 6 miesięcy od narodzin dziecka), dziecka w 3 lata od uzyskania pełnoletności, a we wszystkich innych terminach na wniosek prokuratury. Zaprzeczenie ojcostwa jest jedynie niemożliwe w przypadku śmierci dziecka oraz jeżeli mężczyzna wyraził zgodę na poczęcie dziecka w wyniku zabiegu medycznego.

Zgodnie z kodeksem rodzinnym i opiekuńczym domniemuje się, że ojcem dziecka jest mężczyzna, który jest mężem matki dziecka lub był nim w ciągu 300 dni przed narodzeniem dziecka (w przypadku unieważnienia lub ustania małżeństwa). Natomiast gdy rodzice nie byli w sformalizowanym związku, jedynie uznanie ojcostwa przez mężczyznę pozwala na sprawowanie władzy rodzicielskiej nad dzieckiem. Prawne ojcostwo wiąże się także z dziedziczeniem, alimentami oraz możliwością nadania dziecku własnego nazwiska, co jest ustalane w momencie uznania ojcostwa w urzędzie.

Prywatny test DNA na ojcostwo

W wielu sytuacjach może być praktyczniejsze wykonanie testu DNA na ojcostwo prywatnie. Wykonanie go przed złożeniem wniosku o sądowe ustalenie ojcostwa minimalizuje ryzyko niepotrzebnej rozprawy (i nadmiernych wydatków), gdyby podejrzenia okazały się jednak mylne. Natomiast wynik obalający ojcostwo jest pomocny w przypadku złożenia wniosku do prokuratury o wszczęcie postępowania, jeżeli termin nie pozwala na samodzielne zgłoszenie do sądu. Prywatny test DNA na ojcostwo pozwala również zapobiec stresowi i napięciom w rodzinie. Jest to również ułatwienie podczas decydowania się na uznanie ojcostwa, które wiąże się później ze znacznymi obowiązkami wobec dziecka.

Prywatnie jest możliwe wykonanie testu DNA na ojcostwo, które będzie miało moc dowodową. Do tego trzeba nie tylko dostosować się do procedur, takich jak w przypadku badania sądowego, ale również wymagana jest zgoda wszystkich opiekunów prawnych dziecka. Przeprowadzenie tego testu może więc być dość skomplikowane. Natomiast w przypadku testu DNA wykonywanego anonimowo zgoda ani pobranie próbek od matki nie są konieczne. Taki test można zamówić i zrealizować bez potrzeby wychodzenia z domu. Badanie zleca się online i tak samo wybiera się rodzaj próbek, z których będzie izolowane DNA. Mogą to być dwa wymazy, wymaz od mężczyzny i mikroślad od dziecka albo dwa mikroślady. Jedynie pobranie krwi wymaga od domniemanego ojca udania się do punktu pobrań. Resztę próbek można przekazać do laboratorium kurierem. Znacznym ułatwieniem jest gotowy zestaw do pobierania wymazów, który otrzymuje się przesyłką pod wskazany przez siebie adres. W przypadku anonimowego badania próbki nie są oznakowywane danymi osobowymi. Wynik testu DNA na ojcostwo otrzymuje się w ciągu 5-7 dni w wersji elektronicznej lub papierowej.

Test genetyczny na ojcostwo

Jeżeli masz wątpliwości co do swojego biologicznego ojcostwa lub podejrzewasz, że możesz być biologicznym ojcem dziecka wykonaj proste genetyczne badanie ojcostwa. Pozwala ono na stuprocentowe wykluczenie ojcostwa lub potwierdzenie go z pewnością powyżej 99,9999%.

Dostępne badania ojcostwa to:

Badanie ojcostwa ➜ realizacja wysyłkowa (wymaz + mikroślad)

Badanie ojcostwa ➜ realizacja wysyłkowa (wymaz + wymaz)

Badanie ojcostwa ➜ realizacja wysyłkowa (mikroślad + mikroślad)

Badanie ojcostwa ➜ realizacja w punkcie pobrań (wymaz + wymaz)

Dowiedz się więcej

Test DNA na ojcostwo - jak pobrać próbki?

Pobranie próbek do testu DNA na ojcostwo jest zasadniczo sprawą bardzo prostą za wyjątkiem pojedynczych przypadków. Materiał genetyczny uzyskuje się nie tylko za życia - możliwe jest jego pobranie od płodu, a także w przypadku zgonu domniemanego ojca. Pobranie DNA od dziecka i domniemanego ojca, a w niektórych sytuacjach też matki, jest pierwszym krokiem do ustalenia ojcostwa.

Wymaz jest bardzo często stosowaną metodą pobierania materiału genetycznego. Możliwego jest jego wykonanie w punkcie pobrań i we własnym domu po zamówieniu zestawu do samodzielnego wykonywania wymazu. Pobieranie wymazu należy przeprowadzić zgodnie z dołączoną instrukcją. Ogólnie polega to na potarciu wewnętrznych stron policzków za pomocą wymazówki, która znajduje się w zestawie. Przed wykonaniem wymazu zaleca się zachować dwie godziny przerwy w jedzeniu, piciu, paleniu oraz myciu zębów. Wymazówkę należy odpowiednio zabezpieczyć i przesłać do laboratorium.

Stosunkowo proste jest również oddanie niewielkiej ilości krwi. Krew pobiera się w punkcie pobrań, która jest do tego uprawniona. Nie wymagane jest tu jakiekolwiek przygotowanie - nie ma konieczności bycia na czczo jak w przypadku badania morfologicznego.

Istotnym i łatwo dostępnym źródłem materiału genetycznego w przypadku anonimowego testu DNA jest mikroślad, czyli niewielka pozostałość organizmu badanej osoby. Mikroślady mogą być śladami krwi i nasienia, włosami (z cebulkami), paznokciami, śliną itp. Pozyskać je można z przedmiotów, takich jak szczotki do włosów, prezerwatywy, wielokrotnie używane szczoteczki do zębów, gumy do żucia, smoczki, ubrania itp. Przedmiot zawierający mikroślady należy przesłać do laboratorium lub zanieść do punktu pobrań.

Powyższe metody mogą być wykorzystane przy pobieraniu materiału genetycznego od domniemanego ojca już po śmierci. Należy pamiętać jednak, że pobranie próbek z ciała zmarłego będzie wymagało zgody sądu na wykonanie ekshumacji. W większości przypadków łatwiej jest uzyskać mikroślady. W wielu przypadkach może być konieczne zastąpienie testu DNA na ojcostwo badaniem na pokrewieństwo z członkami rodziny domniemanego ojca, co jednak wymaga zaangażowania licznej grupy osób.

Test DNA na ojcostwo w czasie ciąży wymaga pobrania materiału genetycznego płodu z organizmu matki. Od 10 tygodnia ciąży możliwe jest to za pomocą pobrania krwi kobiety, w której krąży wolne DNA płodu, zaś po 14-15 tygodniu ciąży materiał genetyczny może być pobrany wraz z płynem owodniowym, co się wykonuje za pomocą amniopunkcji.

Test DNA na ojcostwo - analiza laboratoryjna

W laboratorium diagnostycznym z dostarczonych próbek izolowane jest DNA badanych osób. Następnie podlega ono powieleniu za pomocą reakcji łańcuchowej polimerazy (techniki PCR) oraz sekwencjonowaniu, dzięki któremu możliwe jest ustalenie kolejności par zasad w łańcuchach DNA. Daje to sposobność do odnalezienia w całym genomie konkretnych odcinków, które nazywane są markerami genetycznymi. Cały ich zestaw określa indywidualny profil genetyczny konkretnej osoby, który jest zbliżony wśród spokrewnionych ze sobą osób, a może być identyczny jedynie w przypadku bliźniąt jednojajowych. Bada się zazwyczaj 16, 22 lub 24 markery genetyczne, z których każdy jest określany przy pomocy dwóch liczb. Test DNA na ojcostwo polega na porównaniu ze sobą profili genetycznych dziecka i jednego lub dwojga rodziców, co jest następnie opracowywane statystycznie. Obecność tej samej liczby w każdym markerze dziecka i domniemanego ojca potwierdza ojcostwo w 99,999%. Biologiczne ojcostwo jest za to wykluczane stuprocentowo, jeżeli obserwowane są różnice w zakresie minimum 4 markerów genetycznych.