22 123 95 55
PL
Znajdź badanie
Rdzeniowy zanik mięśni SMA - przyczyny, objawy, diagnostyka

Rdzeniowy zanik mięśni SMA - przyczyny, objawy, diagnostyka

5.00
Ocena użytkowników: 2 ocen

Rdzeniowy zanik mięśni - co to za choroba? Jakie są przyczyny?  

Rdzeniowy zanik mięśni w skrócie SMA (ang. spinal muscular atrophy) to ciężka, rzadka choroba autosomalna recesywna nerwowo-mięśniowa, która charakteryzuje się degeneracją neuronów ruchowych alfa w rdzeniu kręgowym. Główną przyczyną SMA jest nieprawidłowe kodowanie białka SMN z powodu mutacji genu SMN1 na piątym chromosomie. Białko SMN odpowiada za prawidłowe funkcjonowanie neuronów ruchowych. Wada ta prowadzi do obumierania neuronów ruchowych w rdzeniu kręgowym. Większość pacjentów z SMA dziedziczy delecję SMN1 od swoich rodziców, którzy nie są świadomi posiadania mutacji. Szacunkowo rdzeniowy zanik mięśni występuje 1 na 6 000 - 10 000 urodzeń. Należy, tuż po mukowiscydozie do głównych przyczyn śmierci niemowląt.  W Polsce na SMA choruje około 900 - 1000 osób.

Na podstawie okresu zachorowania oraz poziomu funkcji motorycznych rdzeniowy zanik mięśni dzieli się na 4 typy:
  

Wiek zachorowania Osiągnięte funkcje motoryczne
Typ I (choroba Werdniga-Hoffmanna) 0-6 miesiąc Brak siadania
Typ II (późnoniemowlęcy) 7-18 miesiąc Siedzenie bez podparcia, brak umiejętności samodzielnego chodzenia
Typ III (choroba Kugelberga-Welandera) >18 miesiąc Stanie i chodzenie w dorosłym wieku
Typ IV 20-30 lat Samodzielne chodzenie

Typ I uznawany jest za najcięższą postać SMA. Występuje u około połowy chorych. Objawy kliniczne pojawiają się u niemowląt już przed 6 miesiącem życia, a długość życia zazwyczaj nie przekracza 2 lat.
SMA typu IV ma najłagodniejszy przebieg, pacjenci chodzą samodzielnie i nie mają problemów oddechowych oraz żywieniowych.

Objawy SMA  

SMA dotyka osoby w różnym wieku, ale zdecydowana większość przypadków objawia się w wieku niemowlęcym lub wczesnodziecięcym. Symptomy rdzeniowego zaniku mięśni zależą w dużej mierze od typu choroby. SMA przyczynia się do osłabienia mięśni proksymalnych oraz porażenia. Charakteryzuje się również atrofią, czyli stopniowym zanikiem mięśni. Inne symptomy to niewydolność oddechowa, problemy z przełykaniem i trawieniem oraz ograniczona ruchomość. U niemowląt rdzeniowy zanik mięśni objawia się głównie hipotonią (obniżeniem napięcia mięśniowego) oraz osłabieniem mięśni proksymalnych, opuszkowych i międzyżebrowych. SMA nie zaburza rozwoju intelektualnego i poznawczego u dzieci.

Jak zdiagnozować rdzeniowy zanik mięśni?  

Rozpoznanie rdzeniowego zaniku mięśni oparte jest głównie na badaniach genetycznych:
●  ilościowej analizie SMN1 i SMN2 przy użyciu metody multipleksowej amplifikacji sondy  zależnej od ligacji (MLPA),
●  ilościowej reakcji łańcuchowej polimerazy,

W diagnostyce SMA wykonuje się również elektromiografię oraz badanie morfologiczne pobranego wycinku mięśniowego. SMA rozpoznać można również u kilkutygodniowego płodu za pomocą biopsji kosmówki lub amniocentezy. Badania prenatalne w kierunku SMA zalecane są przede wszystkim parom, których jedno z dzieci ma zdiagnozowany rdzeniowy zanik mięśni, ponieważ ryzyko wystąpienia tej choroby u kolejnego dziecka wynosi 25%. Ze względu na wysoki wskaźnik zachorowalności i ciężkość choroby, American College of Medical Genetics and Genomics zaleca badanie przesiewowe w kierunku SMA w całej populacji. U noworodków i małych dzieci diagnostykę pod kątem rdzeniowego zaniku mięśni można wykonać m.in. poprzez badanie przesiewowe INFANO, wykorzystujące metodę MLPA lub tańsze badanie wykonywane metodą HRM.

Leczenie SMA  

Leczenie rdzeniowego zaniku mięśni w dużej mierze zależy od typu choroby, a jego głównym celem jest poprawa jakości życia chorego. Obecnie nie ma skutecznego leku na SMA, jednak opracowano kilka możliwości terapeutycznych: terapię farmakologiczną, genową oraz komórkami macierzystymi. Duże znaczenie ma podejście multidyscyplinarne oraz stosowanie różnych aspektów opieki nad chorym z SMA. W ciągu ostatniej dekady po wprowadzeniu terapii oraz m.in. nieinwazyjnej wentylacji i żywienia dojelitowego wzrosło przeżycie, nawet w najcięższym typie I SMA. W 2019 roku wprowadzono w Polsce nowoczesne metody leczenia, dzięki czemu SMA nie jest już chorobą śmiertelną. W dorosłym życiu część pacjentów z rdzeniowym zanikiem mięśni jest aktywna zawodowo i zakłada rodziny.  

Bibliografia:

  1. D'Amico A., Mercuri E., Tiziano F.D., Bertini E., Spinal muscular atrophy. Orphanet Journal of Rare Diseases 2011; 6:71.
  2. Mercuri E. i wsp., Diagnosis and management of spinal muscular atrophy: Part 1: Recommendations for diagnosis, rehabilitation, orthopedic and nutritional care. Neuromuscular Disorders 2018; 28(2): 103-115.
  3. https://www.fsma.pl/ [dostęp online: 1.04.2021]

Aktualizacja: 2021-08-03

Data publikacji: 2021-04-09

Rdzeniowy zanik mięśni (SMA) - badanie przesiewowe noworodków, met. HRM


163.00 na stronie
Chwilowo niedostępne
Technologia badania:
HRM (ang. High Resolution Melting)
Czas oczekiwania na wynik:
do 14 dni roboczych

Ważność kodu:
12 miesięcy, do wykorzystania w całej Polsce

Masz pytania?

Zadzwoń, a chętnie na nie odpowiemy