Przywry — rodzaje, diagnostyka i leczenie
Z artykułu dowiesz się:
- Przywry - czym są?
- Przywry - rodzaje
- Przywry - jak dochodzi do zarażenia?
- Diagnostyka i leczenie przywr
- Profilaktyka
Sprawdź też
Data publikacji: 2024-10-24
Data aktualizacji: 2024-10-24
Przywry — czym są?
Przywry — rodzaje
Przywra wątrobowa (Fasciola hepatica)
Młode przywry mogą wnikać do naczyń krwionośnych układu wrotnego i wraz z krwią docierać do wątroby, gdzie przenikają przez miąższ narządu do przewodów żółciowych. Okres prepatentny trwa od 2,5 do 3 miesięcy. Przy masowej inwazji następuje zaczopowanie przewodów żółciowych przez masy pasożytów. W przewodach tych powstają stany zapalne, a uszkodzenie tkanek przez wędrujące motylice powoduje krwotoki. Młode motylice wędrując przenoszą na swym ciele różne drobnoustroje, które mogą spowodować ropnie w wątrobie, a nawet ogólne bakteryjne zakażenie krwi. Wydzielane przez motylice produkty przemiany materii zatruwają ustrój żywiciela. Na skutek rozrostu tkanki łącznej międzyzrazikowej dochodzi do marskości wątroby. W ścianach przewodów żółciowych odkładają się również sole fosforanowe, wapniowe i magnezowe.
Objawy zakażenia:
- Gorączka;
- bóle brzucha;
- powiększenie wątroby.
Objawy zakażenia:
- Krwiomocz (krew w moczu);
- bóle brzucha;
- osłabienie
Objawy zakażenia:
- bóle brzucha;
- krwawa bądź wodnista biegunka;
- nudności i wymioty;
- spadek masy ciała;
- osłabienie;
- wzdęcia;
- uczucie pełności;
- niedożywienie i anemia w przypadku przewlekłego zakażenia;
- w rzadkich przypadkach silna inwazja przywrami jelitowymi może prowadzić do perforacji jelita lub niedrożności przewodu pokarmowego.
- Bóle brzucha;
- problemy trawienne;
- ryzyko rozwoju raka wątrobowokomórkowego
Przywra kocia jest blisko spokrewniona z przywrą chińską, jednak jest szczególnie rozpowszechniona w południowo-wschodniej Azji, zwłaszcza w Tajlandii, Laosie i Kambodży. Zarażenie tym pasożytem również następuje poprzez spożycie surowych ryb słodkowodnych.
Objawy zakażenia:
- Bóle w nadbrzuszu;
- przewlekłe zapalenie dróg żółciowych;
- ryzyko rozwoju raka przewodów żółciowych.
Cykl życia przywr
1. Jaja – wydalane przez żywiciela ostatecznego (np. człowieka lub ssaka) z kałem lub moczem.
2. Miracidium – larwa, która rozwija się w wodzie i infekuje żywiciela pośredniego (najczęściej ślimaka).
3. Sporocysta i redia – stadia larwalne rozwijające się w ślimaku.
4. Cerkaria – kolejna larwa, która opuszcza ślimaka i aktywnie szuka nowego żywiciela, którym może być człowiek lub inne zwierzę.
5. Metacerkaria – stadium inwazyjne, które zaraża żywiciela ostatecznego, rozwijając się w dorosłego pasożyta.
Przywry — diagnostyka
Diagnostyka zakażenia przywrą jelitową, opiera się głównie na:
- Badaniach kału, w których poszukuje się obecności jaj pasożyta;
- badania moczu i kału wykonywane metodą molekularną Real-Time PCR, która charakteryzuje się bardzo wysoką czułością i specyficznością;
- w niektórych przypadkach pomocne mogą być badania serologiczne, które wykrywają obecność przeciwciał przeciwko pasożytom.
Przywry — leczenie
- podawaniu leków przeciwpasożytniczych takich jak np. prazykwantel. Jest to lek skuteczny przeciwko większości przywr, w tym Fasciolopsis buski;
- w przypadku ciężkich objawów mogą być potrzebne środki przeciwbólowe, nawodnienie oraz suplementacja niedoborów składników odżywczych.
Zapobieganie zakażeniu
- Najważniejsze środki zapobiegawcze to:
- unikanie spożywania surowych lub niedogotowanych roślin wodnych, zwłaszcza w regionach, gdzie przywry jelitowe są endemiczne;
- picie przegotowanej wody, szczególnie w rejonach o niskiej higienie sanitarnej;
- dbałość o higienę osobistą i odpowiednie mycie rąk przed jedzeniem.
Bibliografia
1. Aleksander W., Emiaszkiewicz D. (2005). Helminty i wywołane przez nie helmintozy dzikich przeżuwaczy. Kosmos — problemy nauk biologicznych. Polskie towarzystwo przyrodników im Kopernika. Vol. 266, Nr 1, s. 61-71.
2. Rogalska M. Faciola hepatica (motylica wątrobowa) i Clonorchis sinensis. Przyczyny zakażenia, objawy, leczenie. Medycyna praktyczna. Klinika Chorób Zakaźnych i Hepatologii Uniwersytecki Szpital Kliniczny w Białymstoku. Aktualizacja: lek. Wiercińska M.
3. Rogaska M. Przywrzyce jelitowe. Medycyna praktyczna. Klinika Chorób Zakaźnych i Hepatologii Uniwersytecki Szpital Kliniczny w Białymstoku.
Autor merytoryczny: Karolina Pasterz, specjalista portalu Zdrowegeny.pl