Wirus HPV - jakie są przyczyny i objawy ?

Co to jest HPV?

Wirus brodawczaka ludzkiego zwany HPV (ang. human papiloma virus) jest odpowiedzialny za stan przednowotworowy lub nowotwór szyjki macicy. Wirusy z tej grupy podzielić możemy na wirusy niskoonkogenne (powiązane z niskim ryzykiem wystąpienia nowotworu) lub wirusy wysokoonkogenne (o wysokim ryzyku nowotworu). Zakażenie wysokoonkogennymi odmianami wirusa HPV jest główną przyczyną zachorowania na raka szyjki macicy. HPV jest niebezpieczny także dla mężczyzn.  Do tej pory wykryto około 100 typów wirusa brodawczaka ludzkiego. Częstość występowania zakażenia zmniejsza się wraz z wiekiem.

Przyczyny występowania HPV

Wirusem brodawczaka można zarazić się poprzez wspólne korzystanie z przedmiotów używanych do higieny osobistej np. ręcznika lub wskutek wszelkich kontaktów seksualnych. Jedną z przyczyn pojawienia się infekcji może być wczesny wiek inicjacji seksualnej oraz duża ilość partnerów seksualnych. Większość osób aktywnych seksualnie przynajmniej raz w życiu zmaga się z infekcją przenoszoną drogą płciową, wiele z nich nie zdaje sobie sprawy z konsekwencji zdrowotnych.  Obniżona odporność, palenie papierosów, niedobór witaminy A oraz stosowanie doustnej antykoncepcji hormonalnej zwiększają ryzyko zarażenia wirusem brodawczaka ludzkiego.

Mycie rąk przed i po skorzystaniu z toalety, unikanie ryzykownych zachowań seksualnych i stosowanie prezerwatyw to działania zmniejszające ryzyko infekcji.

Objawy HPV u kobiet i mężczyzn

Wirus brodawczaka ludzkiego występuje zarówno u kobiet, jak i mężczyzn. Infekcja przez stosunkowo długi czas przebiegać może bezobjawowo, jest to tzw. faza latencji. Mimo braku objawów można nieświadomie zarażać partnerów seksualnych. Często objawy są przemijające lub niezwracające uwagi.  Głównymi objawami są brodawki lub kłykciny kończyste pojawiające się na narządach moczowo-płciowych. Kłykciny kończyste mogą być płaskie, wypukłe lub o kształcie guzków. Nawracające choroby zapalne dróg rodnych u kobiet mogą wskazywać na zakażenie HPV.

Z kolei u mężczyzn HPV może objawiać się poprzez nawracające zapalenia cewki moczowej. Zakażenie wirusem zwiększa ryzyko zachorowania na raka odbytu, prącia czy nowotworów głowy oraz szyi. W ostatnich latach obserwuje się wzrost występowania tych chorób u mężczyzn. Z danych Światowej Organizacji Zdrowia wynika, że za 90 procent zachorowań na raka odbytu odpowiada infekcja HPV, w przypadku raka prącia jest to około 40 procent.

Jak zdiagnozować wirusa brodawczaka ludzkiego?

• Badanie cytologiczne polegające na pobraniu wymazu z szyjki macicy, które pozwala na wczesne wykrycie zakażenia u kobiet.
• Kolposkopię – ocena szyjki macicy.
• U mężczyzn przeprowadzić można test polegający na pobraniu wymazu z prącia lub cewki moczowej.
• Infekcję rozpoznać można także poprzez testy genetyczne:
• test HPV DNA – wykrywa 14 wysokoonkogennych typów wirusa,
• test HPV w kierunku 18 typów wysoko- i niskoonkogennych, wykonywany metodą Real-Time PCR,
• badanie wysyłkowe dla kobiet wykrywające 28 typów wirusa HPV,
• test HPV mRNA – lokalizuje 5 wysokoonkogennych typów HPV,
• badanie molekularne, wykrywające i rozróżniające 30 typów HPV z wykorzystaniem technologii mikromacierzy. Badanie przeprowadzane jest poprzez pobranie wymazu w wybranej placówce diagnostycznej. Dodatni wynik testu wskazuje na obecność HPV. Dzięki badaniu jesteśmy w stanie wykryć zarówno wysokie, jak i niskie ryzyko onkogenności wirusa.Badanie polega na amplifikacji konkretnych fragmentów genów należących do podtypów wirusa HPV oraz na wykrywaniu DNA dzięki reakcji hybrydyzacji z sondami unieruchomionymi na mikromacierzach.

Kiedy warto wykonać badanie?

• Test należałoby wykonać w przypadku występowania objawów wskazujących na ryzyko zakażenia wirusem lub w celu kontroli niejednoznacznego wyniku badania cytologicznego.
• Wirus HPV najczęściej przenoszony jest drogą płciową, dlatego badanie może być pomocne dla osób aktywnych seksualnie oraz zmieniających często partnerów.
• Badanie warto wykonać także w ramach profilaktyki chorób nowotworowych. Wynik potwierdzający obecność infekcji pozwala na szybsze wprowadzenie leczenia lub profilaktyki nowotworowej oraz określa konkretny typ wirusa odpowiedzialny za zakażenie.
• Wskazaniem do wykonania badania wenerycznego jest także wcześniejsze leczenie dysplazji lub raka szyjki macicy oraz ciąża, ponieważ wirusem brodawczaka ludzkiego może zostać zakażone dziecko.

Autor merytoryczny: Mgr Monika Ostasz, Dietetyk

Aktualizacja: 2021-03-05