Brodawczak jamy ustnej — co to jest? Przyczyny, objawy, diagnostyka, leczenie

Brodawczak jamy ustnej — co to jest?

Wirus brodawczaka ludzkiego jest małym bezosłonkowym wirusem, z grupy Papillomaviridae, który ma materiał genetyczny w postaci kolistego, dwuniciowego DNA(deoxyribonucleic acid). Jest to heterogenna grupa wirusów. Istnieje ponad 150 typów HPV. Jednym z podziałów typów wirusa jest
podział na serotypy o niskim (LR HPV, low risk human papilloma virus) i wysokim (HR HPV, high risk human papilloma virus) ryzyku onkogennym.

Niski potencjał nowotworzenia 1, 2, 6, 11, 42, 43, 44.

Wysoki potencjał nowotworzenia 16, 18, 31, 33, 35, 39, 40, 43, 45, 51, 52, 53, 54, 55, 56, 58, 66, 69.

Brodawczak jamy ustnej — przyczyny

Brodawczak jamy ustnej — objawy

ustnej może być usytuowany na:

• podniebieniu miękkim;
• języczku;
• podniebieniu twardym;
• dziąśle;
• języku lub pod językiem;
• na wardze;
• na policzku.

Brodawczak jamy ustnej — diagnostyka

W celu wykrycia infekcji i identyfikacji typu wirusa można posłużyć się metodami bezpośrednio wykrywającymi wirus:

• diagnostyką molekularną – real-time PCR, Hybrid Capture;
• identyfikacją wirusa w mikroskopie elektronowym.

• ocenę cech charakterystycznych zakażenia w preparatach histologicznych lub cytologicznych pod mikroskopem,
  wykrywanie odczynów immunocytochemicznych i immunohistochemicznych białka p16 w preparatach histologicznych lub cytologicznych.
• Najbardziej popularną metodą diagnostyki jest obecnie real-time PCR.
  Testy te cechują się bardzo wysoką czułością. Materiał do badania to wymaz – pobiera się go jałową wymazówką z chorobowo zmienionej błony śluzowej. Wymaz należy pobrać na czczo, a 3 godziny przed pobraniem należy wstrzymać się przed paleniem papierosów, żuciem gumy czy myciem zębów. Materiał do badania należy przechowywać w temperaturze pokojowej i niezwłocznie dostarczyć do laboratorium. Na rynku dostępne są zestawy do pobrania materiału do badania samodzielnie przez pacjenta w domu. Odpowiednio zabezpieczony materiał wysyła się do laboratorium. Dodatni wynik badania wskazuje na potrzebę konsultacji z lekarzem w sprawie dalszego postępowania, profilaktyki nowotworów lub koniecznego leczenia.
  
  

Brodawczak jamy ustnej — profilaktyka i leczenie

Przed rozwojem raka związanego z wirusem HPV chroni szczepionka. Oferowana jest ona szczególnie dziewczętom i młodym kobietom, szczególnie przed inicjacją seksualną. Przeprowadzono wiele badań pozytywnie oceniających skuteczność szczepień w zapobieganiu rozwoju zmian przedrakowych i raka szyjki macicy – raporty z krajów prowadzących szeroko zakrojoną akcję szczepień mówią o nawet 90% redukcji infekcji wirusem brodawczaka ludzkiego typu 6, 11 i 18. Dowiedziono, że wszystkie przypadki raka szyjki macicy są poprzedzone przewlekłą infekcją HPV. Mniejsza liczba opracowań dotyczy skuteczności szczepień w profilaktyce nowotworów głowy i szyi. Pełna ocena wpływu szczepionek przeciwko HPV na rozwój nowotworów w tej okolicy wymaga dalszych badań. Zastosowanie szczepień jest najskuteczniejsze, kiedy wykonywane jest u pacjentów przed inicjacją seksualną.
Proponuje się wykonywanie szczepień między 11. a 12. rokiem życia. Najlepszą skuteczność osiąga się po zastosowaniu serii trzech dawek. Szczepienie można również wykonać po rozpoczęciu życia seksualnego, gdyż chronić ono będzie przed infekcją w razie kolejnej ekspozycji na wirusa. U starszych kobiet wpływ szczepień na rozwój zmian przedrakowych był mniejszy. Szczepionki przeciw HPV są bezpieczne, a po ich podaniu rzadko występują działania niepożądane.

Brodawczak jamy ustnej — leczenie

Zmiany łagodne, do których zalicza się brodawczak płaskonabłonkowy, usuwa się chirurgicznie. Można posłużyć się tradycyjnie skalpelem lub użyć noża elektrycznego czy lasera. Ten ostatni zapewnia większy komfort zabiegu i mniejszy ból pooperacyjny. Materiał tkankowy odsyłany jest do badania histopatologicznego celem weryfikacji wstępnego rozpoznania.

Bibliografia:

1. Starzyńska A., Ragin A., Gulczyński J., Saowicz-Burkiewicz M., Sejda A. (2018).HPV-pozytywny rak jamy ustnej — etiologia i czynniki ryzyka. Forum Medycyny Rodzinnej. Vol. 12. Nr 3, s. 103 - 106.
2. Radzki D., Baiduk K., Burzyńska M., Lisai A., Pańszczyk A., Bochniak M., Kusiak A. (2018). Rola brodawczaka ludzkiego w patologii jamy ustnej — przegląd piśmiennictwa. Dental forum. Vol. 46. Nr 1, s.67- 74.
3. Kwaśniewska A., Wawrzeńczyk A., Brus -Sawczuk., Strużycka I. (2019). Uwaga problem – wirus onkogenny HPV a nowotwory jamy ustnej i gardła. Vol. 24. Nr 4, s. 133-137.
4. Śledź J. (2015) Nowotwory jamy ustnej dane epidemiologiczne i czynniki ryzyka zachorowania.Biul. Wydz. Farm. WUM. Vol. 2, s.6 -12.

Autor merytoryczny: Karolina Pasterz, specjalista portalu Zdrowegeny.pl