Placebo — czym jest? Przykłady, jaką rolę ogrywa w leczeniu?
Z artykułu dowiesz się:
- Efekt placebo - czym jest i jaki ma wpływ na leczenie?
- Placebo - jaki ma wpływ na badania kliniczne?
- Placebo a nocebo czym się różnią?
- Jaki związek ma psychika z efektem placebo?
Sprawdź też
Data publikacji: 2024-07-19
Data aktualizacji: 2024-07-19
Placebo — co to?
Placebo (łac. będę się podobał). Jest to substancja lub procedura, która nie ma specyficznego działania terapeutycznego na stan zdrowia, ale jest podawana tak, jakby była rzeczywistym leczeniem. Np. choremu podawany jest lek, który nie ma udowodnionego wpływu na stan zdrowia, ale jest podawany osobie chorej z sugestią, że jest to środek czynny i ma wpływ na leczenie pacjenta. Efekt placebo polega na tym, że pacjenci faktycznie mogą odczuwać poprawę stanu zdrowia, ponieważ wierzą, iż otrzymują rzeczywiste leczenie, mimo że otrzymują substancję obojętną.
Placebo a czynnik psychologiczny
Według najbardziej popularnej teorii efekt placebo ma podłoże psychologiczne.
- Wiara pacjenta co do skuteczności leczenia odgrywa kluczową rolę w efekcie placebo. Im silniej pacjent wierzy w skuteczność leczenia, tym większa szansa na wystąpienia pozytywnych efektów terapii;
- Jeśli pacjent wcześniej doświadczył poprawy stanu zdrowia po przyjęciu leków, to już samo podanie tabletki może wywołać podobne efekty, nawet jeśli jest to placebo;
- takie czynniki jak: empatia, pozytywne nastawienie, zaufanie do lekarza bądź personelu medycznego mogą znacznie poprawić efekt leczenia pacjenta;
- bardzo ważne są warunki oraz otoczenia pacjenta podczas podawania leku;
- również sam wygląd, smak, tabletki może wpływać na skuteczność działania placebo.
Placebo wiąże się nie tylko z aspektem psychologicznym, ale również z faktycznymi zmianami w ciele. Może wpływać na:
- Układ immunologiczny i hormonalny;
- wydzielanie neuroprzekaźników np. dopamina;
- aktywność w określonych obszarach mózgu związanych z odczuwaniem bólu i przyjemności.
Placebo — przykłady
Udowodniono działanie placebo przy leczeniu takich schorzeń, jak:
- ból spowodowany różnymi czynnikami;
- nadczynność tarczycy;
- choroby wrzodowe;
- astma oskrzelowa;
- powikłania poszczepienne;
- stany lękowe;
- zaburzenia depresyjne;
- zaburzenia nastroju;
- nadciśnienie tętnicze;
- łagodzenie objawów choroby Parkinsona.
Placebo a badania kliniczne
Placebo odgrywa niezwykle kluczową rolę w badaniach klinicznych. Zwłaszcza w badaniach kontrolowanych z tzw., podwójnie ślepą próbą — w tego typu badaniach pacjenci oraz badacze nie wiedzą, kto otrzymuje placebo, a kto z osób badanych prawdziwy lek. Jest to pomocne w wyeliminowaniu błędów mogących wynikać z oczekiwań lub uprzedzeń pacjentów oraz badaczy. W badaniach klinicznych mamy do czynienia również z tzw., grupą kontrolną. Polega to na tym, że pacjenci są dzieleni na dwie grupy. Jedna z grup otrzymuje placebo, druga grupa badanych otrzymuje, testowany lek. Pozwala to ocenić skuteczność leku w porównaniu do braku leczenia. Badania z użyciem placebo muszą być przeprowadzane zgodnie z etyką. Pacjenci muszą być poinformowani o możliwości przyjmowania placebo, na co muszą wyrazić świadomą zgodę. Badania nie mogą narażać pacjentów na niepotrzebne ryzyko.
Efekt placebo a nocebo czym się różnią?
Warto zwrócić uwagę na to, iż oprócz efektu placebo istnieje zjawisko nocebo, które jest czymś odwrotnym do placebo. Pacjent doświadcza negatywnych skutków zdrowotnych w wyniku wiary w to, iż otrzymuje szkodliwą substancję, która mogłaby mieć negatywny wpływ na jego stan zdrowia. Mimo że otrzymuje środki bądź leki, które są neutralne. Nocebo również ma swoje korzenie w psychologii. Zjawisko to związane jest ze stresem, lękiem negatywnymi oczekiwaniami, które w efekcie mogą powodować fizyczny ból czy inne dolegliwości.
Bibliografia:
1. Stolarska U., Kaciński M. (2011). Efekt placebo. Przegląd Lekarski. Vol. 68, Nr 11, s. 1134 - 1137.
2. Łazowski J. (2012). Efekt placebo czy efekt relacji?. Sztuka Leczenia. Vol. 24, Nr 1-2, s. 49 - 56.
3. Bąbel P. (2006). Placebo i nocebo. Próba integracji. Przegląd Psychologiczny. Instytut Psychologii Uniwersytetu Jagiellońskiego. Vol.49, Nr 2, s. 141 -156.
2. Łazowski J. (2012). Efekt placebo czy efekt relacji?. Sztuka Leczenia. Vol. 24, Nr 1-2, s. 49 - 56.
3. Bąbel P. (2006). Placebo i nocebo. Próba integracji. Przegląd Psychologiczny. Instytut Psychologii Uniwersytetu Jagiellońskiego. Vol.49, Nr 2, s. 141 -156.
Autor merytoryczny: Karolina Pasterz, specjalista portalu Zdrowegeny.pl
To badanie będzie pomocne:
Badanie WES - analiza eksomu, realizacja wysyłkowa
Cena online:
4289.00 zł
Technologia badania:Sekwencjonowanie Nowej Generacji
Czas oczekiwania na wynik:do 13 tygodni od otrzymania próbki przez laboratorium
