Czas kaolinowo-kefalinowy (aPTT) - wydłużony lub za krótki, co to oznacza?
Z artykułu dowiesz się:
- APTT - czym jest?
- APTT - jakie są wskazania do badania?
- APTT - norma
Sprawdź też
Data publikacji: 2023-02-13
Data aktualizacji: 2024-11-18
APTT — co to jest?
Czas częściowej tromboplastyny po aktywacji (aPTT) to jeden z podstawowych parametrów w badaniach homeostazy organizmu. Badanie aPTT wykonuje się w osoczu ubogopłytkowym, wzbogaconym o roztwór fosfolipidu — kefalinę lub fosfatydy oraz o zawiesinę aktywatora wewnątrzpochodnego szlaku krzepnięcia — np. kwas elagowy, kaolin. Mieszanina jest poddawana inkubacji przez 3-5 min w temperaturze 37 stopni, po czym dodaje się do niej chlorek wapnia i rozpoczyna odmierzanie czasu do powstania fibryny.
Miara aPTT to zatem czas krzepnięcia osocza, który następuje po maksymalnej aktywacji czynników XI i XII przy zachowanych stałych stężeniach fosfolipidów.
Zastosowane odczynniki oraz rodzaj aparatury do pomiaru czasu krzepnięcia wpływa na zakresy wartości referencyjnych, dlatego normy powinny być określane przez laboratorium, które wykonuje badanie.
Zwykle norma aPTT mieści się w przedziale 26-40 sekund, ale u osób stosujących leki przeciwzakrzepowe, takie jak m.in.: heparyna, acenokumarol czy warfaryna, aPTT może wynosić nawet 100 sekund. Zauważalne są też dwie tendencje — dzieci najczęściej mają dłuższy aPTT, czas krzepnięcia skraca się wraz z wiekiem.
APTT — wskazania do badania
- podejrzenie skazy krwotocznej;
- występowanie dolegliwości, które mogą wskazywać na zaburzenia krzepliwości, tj.: obfite i wydłużone krwawienia miesiączkowe, krwotoki z nosa, samoistne siniaki i wybroczyny, poronienia;
- ocena homeostazy przed zabiegiem operacyjnym;
- monitorowanie leczenia heparyną — przyjmuje się, że terapeutyczny poziom heparyny odpowiada za wydłużenie APTT o ok. 1,5-2,5 raza większe niż przed wprowadzeniem leczenia;
- wspomagająco w podejrzeniu WZW i marskości wątroby;
- jako badanie przesiewowe antykoagulanta tocznia (LA);
- monitorowanie substytucyjnego leczenia hemofilii.
APTT powyżej normy — przyczyny wydłużonego czasu kaolinowo-kefalinowego
- stosowanie inhibitorów krzepnięcia takich jak m.in. heparyna lub obecność inhibitora niespecyficznego — antykoagulantu toczniowego;
- niedobory czynników krzepnięcia (VIII, IX, XI) — wrodzone, np. u pacjentów z hemofilią lub nabyte, np. w uszkodzeniach wątroby lub w dużych niedoborach witaminy K;
- zmniejszenie aktywności czynników układu krzepnięcia poniżej 20-30% normy;
- choroba von Willebranda;
- zespół rozsianego wykrzepiania wewnątrznaczyniowego;
- niedobory fibrynogenu — fibrynogen poniżej normy w przebiegu hipofibrynogemii czy afibrynogemii.
APTT skrócone — dlaczego jest obniżone?
- Na skrócony aPTT wpływ może mieć wpływ błąd diagnostyczny — nieodpowiednie przygotowanie i pobranie próbki;
- reumatoidalne zapalenie stawów;
- stany zapalne jelit;
- choroba nowotworowa — białaczka, lub jako skutek uboczny chemioterapii;
- nadkrzepliwość krwi — ale należy pamiętać, że aptt uznaje się za nieprzydatne diagnostycznie i stanowi jedynie badanie wspomagające;
- niedoczynność tarczycy.
aPTT wydłużone — jak obniżyć?
W przypadku wydłużonego aPTT dalsze postępowanie powinien poprzedzić szczegółowy wywiad medyczny, w którym szczególną uwagę zwraca się na nadkrwistość, wyniki pozostałych testów oceniających homeostazę i obraz kliniczny.
Na ocenę obrazu klinicznego składaja się nie tylko pytania o krwawienia pourazowe czy po zabiegach (np. dentystycznych), ale również na występowanie w rodzinie skazy krwotocznej, żylnych chorób zakrzepowo-zatorowych czy poronień. Dodatkowo zwraca się również uwagę na występowanie objawów mogących wskazywać na choroby wątroby czy toczeń układowy.
U osób z dodatnim wywiadem przeprowadza się dalszą diagnostykę zgodnie z podejrzeniami na podstawie wywiadu, jeśli zaś wywiad jest negatywny, badanie ponawia się ze szczególną uwagą poświęconą wykluczeniu błędów analitycznych i przedanalitycznych (które mogą odpowiadać za nawet 70% wszystkich nieprawidłowych wyników aPTT).
Prawidłowa farmakoterapia, monitorowanie jej skuteczności i stosowanie się do zaleceń lekarza są kluczowe w przypadku wrodzonych mutacji genetycznych, nadkrzepliwości krwi czy wrodzonych niedoborów inhibitorów krzepnięcia krwi.
Na utrzymanie prawidłowych wartości aPTT zbawienny wpływ ma ponadto odpowiednia dieta - unikanie słodyczy, słonych i tłustych potraw oraz ograniczenie używek, dieta obfitująca w owoce, warzywa i produkty pełnoziarniste. Homeostazę i utrzymanie aPTT w normie wspiera również odpowiednia podaż witaminy K, warto zatem monitorować jej wartości i zwrócić uwagę na jej podaż w diecie i suplementacji.
Bibliografia:
- Iwaniec T., Zdziarska J., Sacha T. (2022). Diagnostyka laboratoryjna nabytego inhibitora czynnika XI. Journal of Transfusion Medicine. Vol. 15, Nr 1, s. 53-5.
- https://core.ac.uk/download/pdf/268448281.pdf
- https://journals.viamedica.pl/kardiologia_polska/article/view/KP.2016.0014/57960
- Bryk A., Undas A. (2016). Chory po zawale serca jako pierwszej manifestacji zespołu antyfosfolipidowego — leczenie riwaroksabem. Kardiologia Polska. Nr 74, supl. III, s. 19-22.
- Chojnowski K., Podolak-Dawidziak M., Windyga J. (2010). Diagnostyka przedłużonego czasu częściowej tromboplastyny po aktywacji (aPTT). Hematologia. Vol. 1, Nr 1, s. 81-86.
To badanie będzie pomocne:
Zakrzepica - panel rozszerzony, realizacja wysyłkowa
Cena online:
436.00 zł
Technologia badania:QF-PCR
Czas oczekiwania na wynik:7-10 dni roboczych od otrzymania próbki przez laboratorium
Dostępne testy
Zakrzepica
283.00 zł
