Przewlekła obturacyjna choroba płuc — objawy, przyczyny, leczenie

Przewlekła obturacyjna choroba płuc — co to?

Przewlekła obturacyjna choroba płuc — przyczyny

• Palenie papierosów: To najważniejszy i najczęstszy czynnik ryzyka dla POChP. Długotrwałe palenie papierosów uszkadza drogi oddechowe i prowadzi do przewlekłego stanu zapalnego.
• Ekspozycja na dym z tytoniu: Nie tylko palacze papierosów, ale także osoby narażone na dym z tytoniu (takie jak osoby mieszkające z palaczami) są narażone na ryzyko rozwoju POChP.
• Ekspozycja na szkodliwe substancje zawodowe: Ludzie pracujący w miejscach pracy, gdzie występują szkodliwe substancje chemiczne i pyły, takie jak opary związków siarki, pyły drewna, czy pyły metalowe, mogą być bardziej narażeni na POChP.
• Ekspozycja na zanieczyszczenia powietrza: Długotrwałe narażenie na zanieczyszczenia powietrza w dużych miastach lub w obszarach przemysłowych może zwiększać ryzyko rozwoju choroby.
• Dziedziczność genetyczna: W niektórych przypadkach istnieje predyspozycja genetyczna do rozwoju POChP, chociaż rola genów w tej chorobie nie jest jeszcze w pełni zrozumiana.
• Infekcje dróg oddechowych: Powtarzające się lub poważne infekcje dróg oddechowych, zwłaszcza w dzieciństwie, mogą zwiększać ryzyko rozwoju POChP w przyszłości.
• Niski poziom edukacji zdrowotnej: Brak świadomości na temat szkodliwego wpływu palenia i innych czynników ryzyka może prowadzić do większego narażenia na POChP.
• Inne czynniki ryzyka: Istnieją również inne czynniki, takie jak wiek (POChP częściej występuje u osób starszych), płeć (być może bardziej ryzykowne u mężczyzn), przewlekłe zapalenie oskrzeli i inne choroby układu oddechowego.

POChP — objawy przewlekłej obturacyjnej choroby płuc

• Duszność: Duszność podczas wysiłku jest jednym z głównych objawów POChP. Pacjenci odczuwają trudności w oddychaniu, zwłaszcza podczas aktywności fizycznej.
• Kaszel: Kaszel jest powszechnym objawem POChP. Kaszel może być mokry, z wydzielaniem plwociny, lub suchy.
• Plwocina: Osoby z POChP często wykrztuszają plwocinę. Plwocina może być przezroczysta, biała, żółta lub zielona i może zawierać śluz.
• Świszczący oddech: Świszczący oddech (wheezing) to dźwięk wydobywający się podczas oddychania, który może być słyszalny podczas wdechu lub wydechu. Jest to wynikiem zwężenia dróg oddechowych.
• Zmęczenie: Osoby z POChP często odczuwają ogólne zmęczenie i słabość, zwłaszcza w zaawansowanym stadium choroby.
• Zwiększona podatność na infekcje oskrzelowe: Chorzy na POChP są bardziej podatni na infekcje dróg oddechowych, co może prowadzić do zaostrzeń choroby.
• Spadek wydolności fizycznej: W miarę postępu POChP, osoby chore mogą zauważyć spadek wydolności fizycznej i trudności w wykonywaniu codziennych czynności.

Przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP) u dzieci

POChP u dzieci — co warto wiedzieć?

• Czynniki ryzyka: U dzieci ryzyko rozwoju POChP może być związane z narażeniem na dym z tytoniu w rodzinie, zwłaszcza jeśli rodzice palą papierosy w domu. Dzieci narażone na pasywne palenie mogą być bardziej podatne na problemy z płucami.
• Zanieczyszczenia powietrza: Dzieci mieszkające w obszarach o dużej koncentracji zanieczyszczeń powietrza lub w obszarach przemysłowych mogą być bardziej narażone na uszkodzenia płuc, co może przyczynić się do rozwoju POChP w przyszłości.
• Dysfunkcje genetyczne: Istnieją pewne rzadkie genetyczne schorzenia, które mogą predysponować dzieci do rozwoju POChP.
• Inne choroby układu oddechowego: Dzieci z pewnymi schorzeniami układu oddechowego, takimi jak przewlekłe zapalenie oskrzeli, mukowiscydoza lub astma, mogą być bardziej narażone na rozwinięcie POChP w późniejszym życiu.
• Wczesne narażenie na dym papierosowy: Dzieci, które są narażone na dym papierosowy w młodym wieku, mogą być bardziej podatne na uszkodzenia płuc, które mogą prowadzić do POChP w dorosłym życiu.

POChP — leczenie

Główne aspekty leczenia POChP:

• Rzucenie palenia: Jeśli pacjent jest palaczem, to jednym z najważniejszych kroków w leczeniu POChP jest całkowite zaprzestanie palenia papierosów. Palenie jest głównym czynnikiem ryzyka rozwoju choroby i może prowadzić do dalszego pogorszenia stanu zdrowia.
• Leki przeciwpalne: pomagają zmniejszyć zapalenie dróg oddechowych i kontrolować objawy. Przykłady takich leków to kortykosteroidy wziewne i doustne oraz leki przeciwzapalne.
• Leki rozszerzające oskrzela: pomagają rozszerzyć oskrzela i ułatwiają oddychanie. Są dostępne w postaci inhalatorów lub tabletek. Przykłady to beta-agoniści i leki antycholinergiczne.
• Terapia inhalacyjna: Wiele leków stosowanych w leczeniu POChP jest podawanych za pomocą inhalatorów. Ważne jest, aby pacjent nauczył się prawidłowego stosowania inhalatora, aby uzyskać maksymalną skuteczność leczenia.
• Terapia tlenem: W zaawansowanych przypadkach POChP, gdy poziom tlenu we krwi jest niski, może być konieczne stosowanie terapii tlenem. Tlen jest dostarczany za pomocą maski lub nosa, aby zwiększyć dostępność tlenu w organizmie.
• Programy rehabilitacji oddechowej: Programy te obejmują ćwiczenia fizyczne i edukację pacjentów w zakresie zarządzania chorobą. Pomagają poprawić wydolność oddechową i codzienne funkcjonowanie.
• Zmiany w stylu życia: Ważne jest, aby pacjenci z POChP podejmowali działania w celu poprawy swojego stylu życia, takie jak zdrowa dieta, regularna aktywność fizyczna (jeśli to możliwe), kontrola masy ciała i unikanie narażenia na dym tytoniowy lub inny szkodliwy zanieczyszczenia powietrza.
• Leczenie zaostrzeń: Pacjenci z POChP mogą doświadczać okresów zaostrzeń, kiedy objawy nasilają się. W takich przypadkach mogą być konieczne leki przeciwzapalne lub antybiotyki, a niekiedy hospitalizacja.
• Wsparcie psychologiczne: Choroba ta może mieć wpływ na stan psychiczny pacjenta. Wsparcie psychologiczne i grupy wsparcia mogą pomóc pacjentom radzić sobie z emocjonalnymi aspektami choroby.

POChP — diagnostyka

• Badanie fizykalne: Lekarz przeprowadza badanie fizykalne, w trakcie którego ocenia oddech, osłuchuje płuca, ocenia obecność świszczącego oddechu, kaszlu i innych objawów sugerujących POChP.
• Badania spirometryczne: Spirometria to kluczowe badanie w diagnostyce POChP. Pacjent zostaje poproszony o głęboki wdech, a następnie o jak najszybsze wydychanie powietrza. To badanie mierzy pojemność płuc i zdolność pacjenta do wydychania powietrza. Wyniki spirometrii pomagają określić obecność i stopień zwężenia dróg oddechowych.
• Badania obrazowe: Radiologiczne badania obrazowe, takie jak radiografia klatki piersiowej lub tomografia komputerowa (TK), mogą być wykonywane, aby ocenić stan płuc i wykluczyć inne schorzenia.
• Badania krwi: Badania krwi mogą pomóc w wykluczeniu innych przyczyn objawów, a także w ocenie poziomu tlenu we krwi.
• Badania plwociny: Analiza plwociny może pomóc w określeniu obecności infekcji lub stanu zapalnego dróg oddechowych.
• Testy czynności oddechowych: Inne testy, takie jak testy czynności oddechowych w spoczynku lub podczas wysiłku, mogą być używane do oceny wydolności oddechowej pacjenta.
• Bronchoskopia: W niektórych przypadkach lekarz może zdecydować się na bronchoskopię, która umożliwia bezpośrednie obejrzenie dróg oddechowych wewnątrz ciała pacjenta i pobranie próbek do dalszych badań.
• Ocenianie stopnia zaawansowania: Na podstawie wyników badań spirometrycznych, lekarz może sklasyfikować stopień zaawansowania POChP. Najczęściej stosowaną skalą jest klasyfikacja GOLD (Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease), która obejmuje stadia od I do IV, z IV oznaczającym najbardziej zaawansowaną formę choroby.

Bibliografia:

1. Górecka D. i in. (2012). Zalecenia Polskiego Towarzystwa Chorób Płuc dotyczące rozpoznawania i leczenia przewlekłej obturacyjnej choroby płuc (POChP). Pneumonol. Alergol. Pol. Vol. 80, Nr 3, s. 220-254.
2. Bąk-Drabik K., Ziora D. (2010). Wpływ statusu socjoekonomicznego na jakość życia chorych na przewlekłą obturacyjną chorobę płuc. Pneumonol. Alergol. Pol. Vol. 78, Nr 1, s. 3-13.
3. Passowicz-Muszyńska E. i in. Przewlekła obturacyjna choroba płuc a choroby układu sercowo-naczyniowego. Pneumonol. Alergol. Pol. Vol. 78, Nr 1, s. 28-32.
4. Górecka D., Puścińska E. (2011). Profilaktyka Przewlekłej Obturacyjnej Choroby Płuc. Adv. Respir. Med. Vol. 79, Nr 3, s. 239-245.
5. Rubinsztajn R., Chazan R. (2011). Analiza przyczyn zgonów i chorób współistniejących u hospitalizowanych chorych na przewlekłą obturacyjną chorobę płuc. Pneumonol. Alergol. Pol. Vol. 79, Nr 5, s. 343-346.

Aktualizacja: 2023-09-01