Hiperbaria tlenowa - czym jest, wskazania i przeciwwskazania do stosowania

Hiperbaria tlenowa — co to jest ?

Jak to działa ?

Tlen w warunkach hiperbarycznych jest dostarczany do
komórek organizmu nie tylko przez utlenowanie hemoglobiny, ale i w postaci rozpuszczonej w osoczu krwi. Wykazano, że w jednym litrze surowicy krwi znajdują się 3 ml rozpuszczonego fizycznie tlenu. Oddychając
100% tlenem w warunkach normobarii, wysycenie surowicy
krwi tlenem wzrasta do 20 ml/l. Pełne zapotrzebowanie organizmu będącego w spoczynku na tlen można zrealizować,
oddychając 100% tlenem w warunkach hiperbarii tlenowej,
co prowadzi do wzrostu stężenia rozpuszczonego w surowicy
tlenu do 50 ml/l.

Komora hiperbaryczna co to ?

Komora hiperbaryczna to specjalne pomieszczenie, w którym panuje podwyższone ciśnienie atmosferyczne.
W komorze hiperbarycznej oddycha się czystym tlenem przy jednoczesnym podwyższeniu ciśnienia, co może mieć pozytywny wpływ na niektóre choroby i schorzenia.

• jednomiejscowe – przeznaczone dla jednej osoby; mogą mieć kształt cylindryczny (z miejscem leżącym) lub kulisty (z miejscem siedzącym);
• wielomiejscowe – przystosowane do jednoczesnego użytkowania przez dwie lub więcej osób;
• miękkie – wyprodukowane z elastycznego tworzywa, które pod wpływem wzrostu ciśnienia usztywnia się; co ważne, nie można ich wypełnić w 100% tlenem;
• twarde – wyprodukowane z metalu; ten typ komory można w całości wypełnić tlenem.

Jak wygląda przebieg zabiegu?

Typowy zabieg tlenoterapii w komorze hiperbarycznej składa się z trzech 20-minutowych cykli oddychania tlenem hiperbarycznym, rozdzielonych 5-minutowymi przerwami oddychania powietrzem. Łączny czas oddychania tlenem hiperbarycznym wynosi 60 min. Zabieg obejmuje również dwa dziesięciominutowe okresy kompresji (zwiększenie ciśnienia) oraz dekompresji (stopniowe zmniejszenie ciśnienia), podczas których chorzy oddychają powietrzem. Okresy te znajdują się odpowiednio na początku i na końcu zabiegu.

• choroba dekompresyjna;
• zatory gazowe;
• zatrucie tlenkiem węgla;
• martwicze zakażenie tkanek miękkich;
• ostre niedokrwienie tkanek miękkich;
• uraz mięśniowo-szkieletowy;
• uraz wielonarządowy;
• zespoły kompartmentalne i następstwa urazów zmiażdżeniowych;
• oparzenia termiczne (II stopień > 10% u dzieci i III stopień > 20% u dorosłych);
• nagła głuchota idiopatyczna;
• głuchota po urazie akustycznym;
• popromienne uszkodzenie tkanek i narządów;
• zespół stopy cukrzycowej;
• zakażenie;
• martwica kikuta po amputacji;
• zapalenie skóry i tkanki podskórnej;
• zapalenie ucha zewnętrznego;
• owrzodzenia odleżynowe;
• zapalenie i martwica kości;
• przeszczepy skóry zagrożone martwicą;
• rekonstrukcja tkanek zagrożona martwicą;
• zakażenie rany pourazowej;
• zapalenie mostka;
• ropnie;
• rekonwalescencja po zabiegach chirurgicznych;
• Infekcje bakteryjne;
• infekcje grzybicze;
• przewlekłe bóle i stany zapalne w organizmie;
• rehabilitacja kardiologiczna oraz neurologiczna;
• wystąpienia autoimmunologicznych i przewlekłych chorób skóry;
• potrzeby zwiększenia wydolności organizmu;
• stany lękowe;
• depresja;
• bóle o podłożu somatycznym.

Terapia tlenem przeciwwskazania

• nieleczona odma stanowi bezwzględne przeciwwskazanie do stosowania HBO;
• stosowanie cytostatyków;
• rozruszniki serca;
• rozedma z retencją CO2;
• padaczka i skłonność do drgawek;
• podwyższona ciepłota ciała;
• ostre infekcje wirusowe;
• przyjmowanie leku Disulfiram;
• przyjmowanie Mafenide acetate – środek antybakteryjny, stosowany w oparzeniach i związanych z nimi infekcjach ran oparzeniowych;
• inhibitor anhydrazy węglanowej;
• nowotwory;
• wrodzona sferocytoza Chorobę tę charakteryzuje kruchość krwinek czerwonych, co przy HBO grozi hemolizą. Wymagający leczenia w komorze pacjenci ze sferocytozą nie powinni być dyskwalifikowni, prowadzący terapię powinni jednak być przygotowani na ewentualne powikłania;
• przebyte zapalenie nerwu wzrokowego.

1. Paprocki J,  Gackowska M,  Pawłowska M, Woźniak A.(2016) Medycyna rodzinna. Aktualne zastosowanie hiperbarii tlenowej The current use of hyperbaric oxygen treatment Katedra Biologii Medycznej, Uniwersytet Mikołaja Kopernika – Collegium Medicum w Bydgoszczy. Vol.4 nr. 217.

2. Szymańska B, Kawecki M,Knefel G.( 2006) KLINICZNE ASPEKTY HIPERBARII TLENOWEJ
Z Oddziału Leczenia Oparzeń Centrum Leczenia Oparzeń w Siemianowicach Śląskich. Vol 59 nr(1-2). s 105–109.

Autor merytoryczny: Karolina Pasterz, specjalista portalu Zdrowegeny.pl