Erytrocyty(krwinki czerwone) - czym są? Za niskie lub podwyższone, przyczyny?

4.6

Ocena klientów: 31 ocen

Z artykułu dowiesz się:

Czym są erytrocyty?
Od czego erytrocyty są podwyższone i jakie są tego objawy?
Erytrocyty poniżej normy - przyczyny i objawy
Erytrocyty w moczu - co to oznacza?
Nieprawidłowy poziom erytrocytów - leczenie

Sprawdź też:

1. PDW obniżone lub powyżej normy - co to oznacza?

2.Eozynofile niskie lub podwyższone, co to oznacza, jakie objawy, badania?

3.Anemia - rodzaje, objawy i diagnostyka

4.Hemoglobina glikowana HbA1c - normy, jak obniżyć

Data publikacji: 2022-07-09

Data aktualizacji: 2025-07-22

Erytrocyty — co to?

Erytrocyty, zwane także krwinkami czerwonymi, to komórki krwi, które odpowiadają za transport tlenu z płuc do tkanek organizmu. Mają one kształt spłaszczonego dysku z centralnym wklęśnięciem. Nie zawierają jądra komórkowego, dzięki czemu mogą przenosić więcej tlenu.
Erytrocyty zawierają białko zwane hemoglobiną, która wiąże tlen. Hemoglobina składa się z czterech cząsteczek hemu, w których znajduje się żelazo. Żelazo wiąże tlen w płucach, a następnie transportuje go do tkanek organizmu. W tkankach tlen jest uwalniany z hemoglobiny i wykorzystywany przez komórki do oddychania komórkowego.
W organizmie dorosłego człowieka erytrocyty są produkowane w szpiku kostnym, a ich cykl życia wynosi około 120 dni. Następnie erytrocyty są usuwane z krwi przez śledzionę i wątrobę, a ich miejsce jest sukcesywnie zajmowane przez nowo powstające erytrocyty.

Brak wystarczającej ilości erytrocytów lub niedobór hemoglobiny może prowadzić do niedokrwistości, co skutkuje zmniejszoną zdolnością organizmu do transportu tlenu, co z kolei może objawiać się osłabieniem, zmęczeniem i innymi objawami niedoboru tlenu.
Nadmiar erytrocytów lub hemoglobiny może prowadzić do zwiększonego krzepnięcia krwi i ryzyka udaru mózgu, lub zawału serca.

Erytrocyty - funkcje

Transport tlenu do komórek ciała;
transportują dwutlenek węgla z tkanek i dostarczają go do płuc skąd jest wydychany.

Erytrocyty — normy

Pamiętaj, że wartości te mogą różnić się w zależności od płci, wieku i stanu zdrowia, dlatego zawsze warto porównać wyniki z normami podanymi przez laboratorium, które przeprowadziło badanie.
Orientacyjne normy stężenia erytrocytów:

Mężczyźni: około 4,2 - 5,2 miliona/μl (mikrolitr) krwi
Kobiety: około 3,5 - 5,2 miliona/μl krwi
Dzieci: W zależności o wieku normy mogą sięróżnić, u starszych dzieci 4,1 do 5,5 miliona/μl krwi.

Erytrocyty podwyższone — przyczyny

Podwyższone stężenie erytrocytów, znane jako erytrocytoza lub poliglobulia, może być spowodowane różnymi czynnikami. Jest to stan, w którym ilość czerwonych krwinek w organizmie jest wyższa niż normalnie. Oto niektóre potencjalne przyczyny podwyższonych erytrocytów:

Przewlekła niedotlenienie: W odpowiedzi na niski poziom tlenu we krwi (hipoksja), organizm może zwiększyć produkcję erytrocytów w celu dostarczenia więcej tlenu do tkanek. To zjawisko może występować na przykład u osób żyjących na dużych wysokościach lub u pacjentów z przewlekłymi chorobami płucnymi;
Palenie tytoniu: Dym tytoniowy zawiera toksyny, które mogą stymulować produkcję erytrocytów.
Choroby układu krwiotwórczego: Niektóre schorzenia układu krwiotwórczego, takie jak pierwotna erytrocytoza lub wtórna erytrocytoza, mogą prowadzić do nadmiernego wzrostu produkcji erytrocytów.
Niedokrwistość aplastyczna: Paradoksalnie, w niektórych przypadkach niedokrwistości aplastycznej (stan, w którym szpik kostny nie produkuje wystarczającej ilości komórek krwi) organizm może zareagować poprzez zwiększenie produkcji erytrocytów.
Zaburzenia oddechowe: Osoby z przewlekłymi zaburzeniami oddechowymi, takimi jak obturacyjna choroba płuc (COPD), mogą doświadczać zwiększonej produkcji erytrocytów w odpowiedzi na niedotlenienie.
Nadmierna produkcja hormonu erytropoetyny: Erytropoetyna to hormon stymulujący produkcję erytrocytów. Nadmierna produkcja tego hormonu może prowadzić do zwiększenia liczby erytrocytów. Może to występować w wyniku pewnych schorzeń nerek lub na skutek stosowania niektórych substancji dopingowych.
Dehydratacja: W przypadku odwodnienia krew może stężać, co może prowadzić do wzrostu liczby erytrocytów w jednostce objętości krwi.
Stosowanie leków: Niektóre leki, takie jak kortykosteroidy, mogą wpływać na poziom erytrocytów.

Podwyższone erytrocyty — objawy

Podwyższone stężenie erytrocytów, zwane erytrocytozą lub poliglobulią, może nie zawsze wywoływać wyraźne objawy, szczególnie w początkowych fazach. W niektórych przypadkach objawy mogą być subtelne lub niespecyficzne. Jednak w miarę postępowania tego stanu, mogą pojawić się pewne objawy i komplikacje.

Oto niektóre z potencjalnych objawów związanych z podwyższonymi erytrocytami:

Zmęczenie: Nadmiar czerwonych krwinek może prowadzić do gorszej cyrkulacji krwi i niedostatecznej dostawy tlenu do tkanek, co może skutkować uczuciem zmęczenia.
Ból głowy: Zwiększona lepkość krwi, która może towarzyszyć podwyższonemu stężeniu erytrocytów, może prowadzić do bólów głowy.
Problemy z widzeniem: Nadmiar krwinek i gęsta krew może wpływać na przepływ krwi w naczyniach krwionośnych oka, co może prowadzić do problemów ze wzrokiem.
Problemy z krążeniem: Osoby z erytrocytozą mogą doświadczać skurczów naczyń krwionośnych, co może prowadzić do zaburzeń krążenia, mrowienia lub bólu w kończynach.
Zaczerwienienie skóry: W wyniku zwiększonej ilości czerwonych krwinek skóra może wydawać się bardziej zaczerwieniona.
Zawroty głowy: Zmniejszona przepływowość krwi przez naczynia krwionośne mózgu może powodować zawroty głowy.
Problemy z oddychaniem: W niektórych przypadkach podwyższona liczba erytrocytów może wpływać na zdolność płuc do dostarczania tlenu do krwi, co może prowadzić do duszności.
Zwiększone ryzyko zakrzepicy: Gęsta krew może zwiększać ryzyko tworzenia się skrzepów krwi (zakrzepów), co może prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych, takich jak udar mózgu lub zawał serca.
Ból w klatce piersiowej: Zwiększone stężenie erytrocytów może wpływać na pracę serca i krążenia, co w niektórych przypadkach może powodować ból w klatce piersiowej.
Zwiększone ciśnienie krwi: Gęsta krew może wpływać na ciśnienie krwi i zwiększać ryzyko nadciśnienia.

Erytrocyty poniżej normy - przyczyny

Niskie stężenie erytrocytów, co nazywane jest niedokrwistością, może mieć wiele różnych przyczyn. Niedokrwistość oznacza zmniejszoną ilość czerwonych krwinek lub niedobór hemoglobiny we krwi. Przyczyny niskich erytrocytów mogą być związane z problemami w procesie produkcji, zwiększonym niszczeniem lub utratą krwinek. Oto niektóre z możliwych przyczyn:

Niedobór żelaza: Brak wystarczającej ilości żelaza w diecie lub trudności w jego wchłanianiu przez organizm może prowadzić do niedoboru hemoglobiny i niedokrwistości.
Niedobór witaminy B12 lub kwasu foliowego: Te witaminy są niezbędne do prawidłowej produkcji czerwonych krwinek. Niedobór może prowadzić do zaburzeń w procesie tworzenia krwinek.
Choroby przewlekłe: Przewlekłe choroby zapalne, takie jak choroby autoimmunologiczne, reumatoidalne zapalenie stawów czy choroby nerek, mogą wpływać na produkcję erytrocytów i prowadzić do niedokrwistości.
Choroby układu krwiotwórczego: Choroby szpiku kostnego, takie jak białaczki czy szpiczak plazmocytowy, mogą wpływać na zdolność szpiku do wytwarzania odpowiedniej ilości krwinek.
Niedokrwistość hemolityczna: W tej postaci niedokrwistości, czerwone krwinki są niszczone szybciej niż normalnie, co może być wynikiem chorób dziedzicznych, infekcji, chorób autoimmunologicznych lub toksyn.
Choroby przewodu pokarmowego: Choroby jelit, takie jak celiakia czy choroba Crohna, mogą wpływać na wchłanianie składników odżywczych, co może prowadzić do niedoboru składników potrzebnych do produkcji erytrocytów.
Krwiaki lub utrata krwi: Utrata krwi w wyniku urazu, krwawienia menstruacyjnego, chorób układu pokarmowego lub operacji może prowadzić do spadku ilości krwinek.
Przewlekłe choroby nerek: Choroby nerek mogą wpływać na produkcję erytropoetyny, hormonu stymulującego produkcję krwinek.
Infekcje lub choroby zapalne: Ciężkie infekcje lub choroby zapalne mogą wpływać na produkcję erytrocytów.
Niedobór hormonu stymulującego krwiotwórczość: Hormon stymulujący krwiotwórczość (erytropoetyna) jest produkowany przez nerki i jest potrzebny do produkcji erytrocytów. Niedobór tego hormonu może prowadzić do niedokrwistości.

Erytrocyty za niskie — objawy

Osłabienie i zmęczenie: Niedobór tlenu w organizmie może prowadzić do uczucia osłabienia i chronicznego zmęczenia.
Bladość skóry: Zmniejszona liczba czerwonych krwinek może powodować bladość skóry, szczególnie w obszarach widocznych, takich jak twarz, dłonie i wargi.
Zawroty głowy i ból głowy: Niedotlenienie mózgu może skutkować zawrotami głowy, bólami głowy i ogólnym dezorientacją.
Duszność: Osoby z niedokrwistością mogą odczuwać trudności w oddychaniu, szczególnie podczas wykonywania wysiłku fizycznego.
Szybkie bicie serca (tachykardia): Serce może próbować kompensować niski poziom tlenu przez zwiększenie częstości skurczów, co może skutkować szybkim biciem serca.
Zwiększona skłonność do infekcji: Niedobór erytrocytów może wpłynąć na zdolność organizmu do zwalczania infekcji, ponieważ układ odpornościowy może być osłabiony.
Zmniejszona wydolność fizyczna: Zmniejszony poziom tlenu w krwi może wpłynąć na wydolność fizyczną, co może skutkować trudnościami w wykonywaniu codziennych czynności.
Zmniejszona koncentracja i zdolność myślenia: Niedotlenienie mózgu może wpłynąć na zdolność koncentracji, pamięć i funkcje poznawcze.
Zimne ręce i stopy: Niedokrwistość może wpływać na zdolność organizmu do utrzymania prawidłowej temperatury ciała, co może skutkować uczuciem zimna, zwłaszcza w rękach i stopach.
Zmiany w apetycie: Niektóre osoby z niedokrwistością mogą doświadczać zmian w apetycie, mogą mieć ochotę na spożywanie nietypowych pokarmów lub mogą tracić apetyt.

Erytrocyty w moczu

Obecność erytrocytów w moczu, zwana hematurią, może wskazywać na pewne problemy zdrowotne. W normalnych warunkach, erytrocyty nie powinny występować w moczu lub ich obecność powinna być bardzo niska, co może być trudne do wykrycia w rutynowych badaniach moczu. Jeśli jednak erytrocyty są obecne w większej ilości, może to sugerować różne schorzenia.

Przyczyny obecności erytrocytów w moczu:

Zakażenie dróg moczowych: Infekcje układu moczowego, takie jak zapalenie pęcherza czy zapalenie nerek, mogą powodować obecność krwi w moczu.
Kamica nerkowa: Przemijający ból związany z przemieszczającym się kamieniem nerkowym może prowadzić do obecności krwi w moczu.
Uszkodzenie nerek: Uszkodzenie nerek, spowodowane na przykład przez choroby nerek, nadciśnienie tętnicze lub toksyny, może powodować wyciek erytrocytów do moczu.
Choroby nerek: Choroby nerek, takie jak kłębuszkowe zapalenie nerek czy nefropatia IgA, mogą prowadzić do utraty krwi do moczu.
Choroby układu moczowego: Choroby, takie jak guzy pęcherza moczowego czy nowotwory nerek, mogą prowadzić do obecności krwi w moczu.
Choroby krwi: Niektóre choroby krwi, takie jak naczyniopochodna plamica małopłytkowa czy hemofilia, mogą wpływać na krzepliwość krwi i prowadzić do obecności krwi w moczu.
Choroby dziedziczne: Niektóre dziedziczne choroby, jak na przykład czerwienica prawdziwa, mogą wpływać na produkcję erytrocytów i prowadzić do ich obecności w moczu.
Fizyczne uszkodzenie dróg moczowych: Mocne wstrząsy lub urazy mogą prowadzić do uszkodzenia dróg moczowych i w konsekwencji do obecności krwi w moczu.

Nieprawidłowy poziom erytrocytów — leczenie

Leczenie nieprawidłowego poziomu erytrocytów (zarówno zbyt niskiego, jak i zbyt wysokiego) zależy od przyczyny tego stanu. Ważne jest, aby skonsultować się z lekarzem, który przeprowadzi diagnostykę i zidentyfikuje, co jest powodem nieprawidłowego poziomu erytrocytów w Twoim przypadku. Na podstawie przyczyny lekarz będzie mógł zalecić odpowiednie leczenie.

Oto kilka możliwych podejść terapeutycznych w zależności od przyczyny:

Suplementacja diety: Jeśli poziom erytrocytów jest niski z powodu niedoboru żelaza, witaminy B12, kwasu foliowego lub innych składników odżywczych, lekarz może zalecić suplementację diety lub wzbogacenie żywienia w te składniki.
Leczenie przyczynowe: W przypadku chorób układu krwiotwórczego, chorób nerek lub innych przyczyn medycznych lekarz będzie dążył do zidentyfikowania i leczenia podstawowej przyczyny. To może obejmować leczenie farmakologiczne, terapię hormonalną, chemioterapię, radioterapię itp.
Modyfikacje stylu życia: Jeśli nieprawidłowy poziom erytrocytów wynika z czynników takich jak palenie tytoniu, niedożywienie czy nadużywanie alkoholu, ważne jest wprowadzenie zmian w stylu życia, aby poprawić zdrowie ogólne.
Leczenie infekcji: Jeśli infekcje układu moczowego lub inne infekcje są przyczyną obecności krwi w moczu, lekarz będzie zalecał odpowiednie leczenie przeciwbakteryjne lub inne metody walki z infekcją.
Zarządzanie schorzeniami nerek: Jeśli schorzenia nerek są powodem obecności erytrocytów w moczu, konieczne może być zarządzanie chorobami nerek poprzez leki, dietę i monitorowanie.
Terapia przeciwnowotworowa: W przypadku wykrycia nowotworów układu moczowego lub krwi, leczenie może obejmować terapię przeciwnowotworową, taką jak chemioterapia, radioterapia lub chirurgia.

Należy jednak pamiętać, że leczenie nieprawidłowego poziomu erytrocytów jest indywidualne i zależy od przyczyny oraz stanu zdrowia pacjenta. Ważne jest, aby podjąć leczenie pod nadzorem lekarza i przestrzegać jego zaleceń. Niezależnie od przyczyny, wcześniejsza diagnoza i odpowiednie leczenie są kluczowe dla utrzymania zdrowia i dobrej kondycji krwi.

Bibliografia:

Pawełczyk T., Pawełczyk A., Rabe-Jabłońska J. (2011). Hematologiczne działania niepożądane leków psychotropowych — wskazówki dla lekarza praktyka. Psychiatria. Vol. 8, Nr 3, s. 97-109.
Wasilewski J., Kiljański T., Mirora K. (2012). Biologiczne aspekty heterofazowej struktury krwi i jej znaczenie w procesie miażdżycowym. Inż. Ap. Chem. Vol. 51, N4 6, s. 398-399.
https://www.publio.pl/files/samples/66/9e/d6/75814/Chemia_w_Szkole_Czasopismo_dla_Nauczycieli_demo.pdf
Pohorecki R. i in. (2002). Destrukcja erytrocytów pod wpływem naprężeń ścinających. BIOTECHNOLOGIA, Vol. 2, Nr 57, s. 33-47.
Kuter, D.J., & Dessypris, E.T. (2004). Red cell metabolism. In J.G. White (Ed.), Hematology (4th ed., pp. 134-146). Philadelphia, PA: Lippincot Williams & Wilkins.
Beutler, E. (2004). Disorders of red blood cell production. In J.B. Wyngaarden, L.H. Smith, Jr., J.C. Bennett, & P.