Chłoniak Hodgkina - objawy, leczenie, rokowania
Data publikacji: 2022-03-29
Data aktualizacji: 2022-03-29
Chłoniak Hodgkina (HL) to rzadki nowotwór układu chłonnego o pochodzeniu B-komórkowym. Charakteryzuje się obecnością niewielkiej liczby nowotworowych komórek, które są otoczone naciekiem komórek układu immunologicznego. Jest to bardzo nietypowe, bo oznacza, że główną masę guza stanowią nie komórki nowotworowe, a komórki środowiska, w którym się rozwija. HL dzieli się na dwie postaci — klasyczną oraz guzkową z przewagą limfocytów.
Zachorowalność to około 2-3 przypadki na 100 tys., choroba najczęściej dotyka młodych, dorosłych mężczyzn.
Chłoniak Hodgkina cieszy się dobrym rokowaniem, z odsetkiem wyleczeń na poziomie 80-85%, u 10% nie udaje się uzyskać remisji, zaś u ok. 30% dochodzi do nawrotów.
Objawy
Najczęstszym objawem, z jakim zgłaszają się do lekarza pacjenci, jest powiększenie węzłów chłonnych obwodowych ponadprzeponowych (80% przypadków).
Najczęściej powiększone są węzły szyjne, nadobojczykowe i pachowe, rzadziej pachwinowe. Bardzo często nie występują oprócz powiększenia węzłów chłonnych żadne dodatkowe objawy. U ok. 30% pacjentów występują ponadto:
- gorączka;
- nocne poty;
- zmniejszenie masy ciała;
- uporczywy świąd skóry.
Przyczyny
Nie są dotychczas znane przyczyny występowania choroby ani czynniki ryzyka. Z dotychczasowych badań wiadomo jednak, że:
- Rodzeństwo tej samej płci osób chorych na HL jest 10-krotnie bardziej narażone na zachorowanie;
- u bliźniąt jednojajowych chorych na chłoniaka hodgkina ryzyko rozwoju u rodzeństwa jest 99 razy większe niż u dwujajowych bliźniąt;
- wyższy status socjoekonomiczny i mniejsza liczba rodzeństwa również zwiększa ryzyko zachorowania, co może mieć związek z mniejszym narażeniem na czynniki infekcyjne;
- zakażenie wirusem EBV zwiększa ryzyko wystąpienia HL, EBV występuje w 20-80% badań histopatologicznych z węzłów chłonnych;
- choroba występuje często w zaawansowanych stadiach zakażenia HIV i stanowi zły czynnik prognostyczny.
Diagnoza i leczenie Chłoniaka Hodgkina
Diagnozę stawia się na podstawie wyników biopsji węzłów chłonnych, po rozpoznaniu wykonuje się tomografię komputerową szyi, klatki piersiowej, jamy brzusznej i miednicy mniejszej w celu oceny stopnia zaawansowania choroby.
Dodatkowo wykonuje się też:
-morfologię krwi;
-aktywność LDH,
-fosfatazę alkaliczną;
-stęzenie albumin;
-TSH;
-badania na HBV, HCV, HIV;
-badanie histopatologiczne szpiku.
-morfologię krwi;
-aktywność LDH,
-fosfatazę alkaliczną;
-stęzenie albumin;
-TSH;
-badania na HBV, HCV, HIV;
-badanie histopatologiczne szpiku.
Najczęściej stosowanym schematem terapii jest leczenie skojarzone chemioterapią wspomaganą o radioterapię, co zapobiega nawrotom. W leczeniu chemicznym obecnie najczęściej stosuje się program ABVD (adriamycyna, bleomycyna, winkrystyna, dakarbazyna), które cieszy się stosunkowo niską toksycznością przy wysokiej skuteczności. Przedmiotem badań nieustannie są kwestie możliwości jak największej redukcji dawek chemioterapii i radioterapii.
Ilość cykli chemioterapeutycznych, dobór konkretnych leków cytostatycznych oraz ilość radioterapii zależy od oceny stopnia zaawansowania choroby, odpowiedzi na wdrożone leczenie, czynników prognostycznych, czasem również od wyników PET.
Wyróżnia się trzy stadia Chłoniaka Hodgkina:
• wczesne – 1 lub 2 stopnia, bez czynników ryzyka i bez objawów;
• pośrednie — gdy stwierdza się 1 lub 2 stopień i 1 czynnik ryzyka,
• zaawansowane - 3 lub 4 stopnia, z wysokim OB, cztery lub więcej lokalizacji węzłowych, duża masa guza w śródpiersiu.
Badania kontrolne po leczeniu
- przez pierwsze pół roku od wyleczenia wizyty co 3 miesiące;
- w ciągu pierwszych 4 lat od zakończenia terapii kontrole co pół roku;
- po 4 latach kontrole co rok.
-badanie przedmiotowe.
-morfologię krwi z rozmazem;
-OB;
-u młodych pacjentów również badania hormonalne.
Osoby, które były poddawane napromienianiu w obrębie śródpiersia, są bardziej narażone na wtórne nowotwory, w szczególności białaczkę szpikową, nowotwory tkanki łącznej, opłucnej czy tarczycy, oraz inne późne powikłania powstałe na wskutek toksyczności terapii.
Bibliografia:
- Wróbel T., Puła B. (2017). Rozpoznawanie i leczenie chorych na chłoniaka Hodgkina. Hematologia. Vol. 8, Nr 3, s. 163-176.
- Smolewski P. (2011). Patogeneza i leczenie pierwszoliniowe chłoniaka Hodgkina. Acta Haematologica Polonica. Vol. 42, Nr 3, s. 483-491.
Autor merytoryczny: Mgr Paulina Łuczyńska