Sen — znaczenie dla organizmu, fazy snu i ich rola, objawy niedoboru snu, wpływ na otyłość
Z artykułu dowiesz się:
1. Sen — czym jest? Jakie są jego funkcje w organizmie człowieka?
2. Jakie są fazy snu?
3. Sen — niedobór a wpływ na otyłość
4. Co możemy zarobić, aby poprawić jakość snu?
Sprawdź też
Data publikacji: 2024-09-06
Data aktualizacji: 2024-09-06
Czym jest sen?
Sen — jest to naturalny i odwracalny stan zmniejszonej wrażliwości na bodźce zewnętrzne, a także względnej bezczynności, połączony z utratą przytomności, występujący w regularnych odstępach czasu. Jego zakłócenia lub brak mogą się przyczyniać do rozwoju poważnych zaburzeń emocjonalnych i poznawczych. Sen jest jednym z najważniejszych procesów fizjologicznych, niezbędnym do prawidłowego funkcjonowania naszego organizmu.
Na jakie procesy w organizmie wpływa sen?
- Odpowiada za regulację gospodarki hormonalnej;
- regenerację tkanek;
- wzmacnianie układu odpornościowego;
- przeciwdziała chorobom neurodegeneracyjnym takim jak np. Alzheimer
- sprzyja regeneracji całego organizmu;
- konsolidację pamięci (zmianę nowych informacji w trwałe wspomnienia);
- poprawę metabolizmu;
- korzystnie wpływa na pracę ośrodkowego układu nerwowego (OUN).
Fazy snu i ich rola dla zdrowia człowieka
Wyróżniamy następujące fazy snu:
- Faza NREM — Dzielimy ją na cztery etapy. Stadium pierwsze i drugie to stan, w którym zasypiamy i jest to sen lekki. Objawia się obniżeniem ciśnienia tętniczego krwi, obniżeniem ciepłoty ciała i zwężeniem źrenic. Ostatnie dwie fazy snu to stadia głębokiego snu, w którym ciało przechodzi pełną regenerację. Po upłynięciu ok. 85 - 100 minut od zaśnięcia faza NREM zamienia się w fazę REM;
- faza REM — to faza snu, która charakteryzuje się wzmożoną aktywnością mózgu. W fazie tej pojawić się mogą marzenia senne. Ciało w fazie rem jest w stanie tymczasowego paraliżu mięśniowego, co zapobiega fizycznym reakcjom na sny.
Cały cykl (NREM+REM) podczas jednego snu powtarza się od 3 do 5 razy, gdzie nad ranem stadium 38 NREM ulega skróceniu i wydłuża się stadium REM. Faza REM trwa dłużej u niemowląt niż u dorosłych.
Jakie są skutki niedoboru snu?
- Osłabienie odporności organizmu;
- zmniejszona koncentracja;
- zaburzenia hormonalne;
- choroby serca;
- problemy psychiczne.
Czy sen może mieć wpływ na naszą masę ciała?
Wpływ snu na otyłość może wynikać z mechanizmów hormonalnych, behawioralnych, oraz metabolicznych. Sen wpływa na główne hormony regulujące apetyt takie jak grelina i leptyna.
- Grelina — to hormon odpowiedzialny za uczucie głodu. Brak odpowiedniej ilości snu zwiększa poziom greliny w organizmie co przyczynia się po spożywania większej ilości pokarmów.
- Leptyna — jest to hormon, który dostarcza informację do mózgu o tym, że już jesteśmy najedzeni. Brak snu powoduje spadek tego hormonu, co w konsekwencji sprawia, że czujemy się nienajedzeni nawet po spożyciu dużej ilości kalorii.
Sen wpływa również na:
- Zmiany w metabolizmie.
Zmniejszona ilość snu może zaburzać metabolizm węglowodanów co prowadzi do zmniejszonej wrażliwości na insulinę, oraz zmniejszonej tolerancji glukozy; - zmniejszoną aktywność fizyczną. Osoby niewyspane mają mniejszą energię co wpływa na brak aktywności fizycznej, oraz ograniczenie ilości spalonych kalorii;
- zwiększenie poziomu kortyzolu co powoduje magazynowanie się tłuszczu głównie w okolicach brzucha.
Brak snu prowadzi do zaburzenia rytmu dobowego. Osoby, które śpią mniej, odczuwają większy głód. Co przyczynia się do zwiększenia masy ciała.
Co możemy zarobić, aby poprawić jakość snu?
- Wskazane jest, aby kłaść się i wstawać o tych samych porach 7 dni w tygodniu;
- należy zadbać o odpowiednią higienę snu: wygodne łóżko, odpowiednio zaciemnione pomieszczenie, czystą wygodną pościel;
- unikaj alkoholu oraz napojów pobudzających typu kofeina przed snem;
- zadbaj o aktywność fizyczną, która może wspomagać zdrowy sen, lecz unikaj bardzo intensywnych treningów tuż przed samym snem;
- unikaj oglądania telewizji bezpośrednio przed snem. Światło niebieskie, które jest emitowane z urządzeń takich jak telewizor czy telefon utrudnia zasypianie.
Bibliografia
1. Krajewska O., Skrypnik K., Kręgielska- Narożna M., Suliburska J., Bogdańdki P. (2017). Wpływ długości i jakości snu na parametry antropometryczne, metaboliczne i ogólny stan zdrowia fizycznego i psychicznego.Via Medica. Forum Zaburzeń Metabolicznych. Vol.8, Nr 2, s.47–54.
2. Pierzchała W., Oławska — Dzierżęga A. (2007). Zaburzenia snu w chorobach wewnętrznych. Forum Medycyny Rodzinnej. Vol.1,Nr 1, s. 50–57.
2. Pierzchała W., Oławska — Dzierżęga A. (2007). Zaburzenia snu w chorobach wewnętrznych. Forum Medycyny Rodzinnej. Vol.1,Nr 1, s. 50–57.
Autor merytoryczny: Karolina Pasterz, specjalista portalu Zdrowegeny.pl
To badanie będzie pomocne:
Dostępne testy
FTO – gen otyłości
197.00 zł