Helicobacter pylori u dorosłych, dzieci i kobiet w ciąży – objawy, diagnostyka i leczenie
Z artykułu dowiesz się:
- Czym jest Helicobakter pylori?
- Drogi zakażenia Helicobacter pylori
- Objawy zakażenia u dorosłych, dzieci i kobiet w ciąży
- Choroby wywoływane przez Helicobacter pylori
- Diagnostyka Helicobacter pylori
- Leczenie Helicobacter pylori
- Helicobacter pylori a wrzody żołądka
- Mechanizmy uszkadzające błonę śluzową
- Jakie mogą być powikłania nieleczonych wrzodów żołądka?
- Profilaktyka zakażeń Helicobacter pylori
sprawdź też:
Data publikacji: 2025-01-13
Data aktualizacji: 2025-01-13
Helicobacter pylori jest to bakteria, która zasiedla błonę śluzową żołądka i dwunastnicy. Zakażenie Helicobacter pylori występuje u ponad 50% populacji. Nieleczone zakażenie może prowadzić do poważnych schorzeń. Zakażenie tą bakterią nie zawsze daje objawy, co utrudnia szybkie rozpoznanie. W tym artykule przedstawię jak wyglądają objawy zakażenie przez Helicobacter pylori, najczęściej występujące objawy oraz diagnostykę, oraz leczenie u osób dorosłych dzieci i kobiet w ciąży.
Czym jest Helicobakter pylori?
Helicobacter pylori jest to Gram-ujemna bakteria o spiralnym kształcie, która zasiedla ludzki żołądek. Została po raz pierwszy wyizolowana przez Marshalla i Warrena w 1983 roku ze śluzu żołądkowego pacjentów z przewlekłym stanem zapalnym. Za odkrycie Helicobacter pylori, oraz wyjaśnienie roli w indukcji stanu zapalnego błony śluzowej żołądka, oraz choroby wrzodowe naukowcy zostali nagrodzeni w 2005 roku Nagrodą Nobla w dziedzinie fizjologii i medycyny. Zakażenie Helicobacter pylori jest jedną z najbardziej powszechnych infekcji u ludzi. Bakteria ta przyczynia się do powstawania między innymi stanów zalanych, oraz wrzodów żołądka. Szacuje się, że Helicobacter pylori jest przyczyną około 65% wszystkich nowotworów żołądka. Uznaje się, że człowiek jest głównym nosicielem bakterii.
Drogi zakażenia Helicobacter pylori
Helicobacter pylori przenosi się głównie drogą pokarmową, do zakażenia może dojść poprzez:
- Bezpośredni kontakt ze śliną chorego np. poprzez korzystanie z tych samych naczyń, sztućców itp.;
- poprzez pocałunki;
- drogę fekalno-oralną;
- poprzez spożycie wody skażonej bakterią Helicobakter pylori;
- poprzez nieumyte warzywa i owoce;
- brak odpowiedniej higieny;
- złe warunki socjalne i ekonomiczne;
- zakażenie w rodzinie. Jeśli mieszkamy z osobą zakażoną bakterią, istnieje wykonie ryzyko zarażenia.
Objawy zakażenia u dorosłych, dzieci i kobiet w ciąży
Objawy zakażenia Helicobacter pylori mogą się różnić w zależności od wieku.
U osób dorosłych
Najczęstsze objawy zakażenia to:
- Bóle w nadbrzuszu;
- nudności;
- wymioty;
- wzdęcia;
- uczucie pełności po posiłkach;
- zgaga;
- odbijanie;
- utrata apetytu;
- może wystąpić również spadek masy ciała;
- smoliste stolce (objaw krwawienia z przewodu pokarmowego).
U dzieci
Mogą występować:
Mogą występować:
- Bóle brzucha, szczególnie w okolicy pępka lub jak w przypadku dorosłych w okolicach nadbrzusza;
- mogą wystąpić zaburzenia trawienia;
- zaburzenia apetytu;
- nudności;
- problemy z masą ciała i wzrostem;
- silne zmęczenie.
U kobiet w ciąży
Może prowadzić do:
Może prowadzić do:
- Niedokrwistości z niedoboru żelaza;
- niskiej masy urodzeniowej dziecka;
- ryzyka poronień i powikłań ciążowych;
- zakażenie może również nasilać typowe objawy ciążowe.
Choroby wywoływane przez Helicobacter pylori
Zakażenie Helicobacter pylori może prowadzić do wielu poważnych chorób takich jak:
- Wrzody żołądka i dwunastnicy, których Helicobakter pylori jest główną przyczyną;
- przewlekłe zapalenie błony śluzowej żołodka;
- zakażenie Helicobacter pylori może zwiększać ryzyko zachorowania na nowotwór żołądka, długotrwałe zakażenie prowadzi do zmian przedrakowych, takich jak zanikowe zapalenie błony śluzowej czy metaplazja jelitowa;
- chłoniak żołądka typu MALT: to rzadki rodzaj nowotworu układu limfatycznego, związany między innymi z obecnością H. pylori;
- zakażenie Helicobacter pylori może wpływać na wchłanianie żelaza. Niedostateczne wchłanianie żelaza może prowadzić do anemii;
- Idiopatyczna trombocytopenia: czyli obniżenie liczby płytek krwi u niektórych pacjentów.
Diagnostyka Helicobacter pylori
Metody diagnostyczne w kierunku wykryci Helicobacter pylori to:
- Test oddechowy jest to tak zwany test ureazowy, który pozwala wykryć obecność bakterii w żołądku. Test opiera się na zdolności Helicobacter pylori do rozkładania mocznika. Test jest bezbolesny i może być stosowany zarówno u dorosłych, jak i dzieci;
- badania kału — jest to nieinwazyjne badanie. W celu wykonania badania należy przygotować próbkę kału. Badanie polega na oznaczeniu antygenów Helicobacter pylori w kale, co pozwala na wykrycie aktywnego zakażenia. Test jest szczególnie polecany u dzieci oraz kobiet w ciąży;
- test serologiczny- jest to badanie wykonywane z próbki krwi żylnej pacjenta. Badanie sprawdza obecność przeciwiciał IgG skierowanych przeciwko Helicobacter pylori. Wykrycie przeciwciał przeciwko H. pylori może wskazywać na obecność zakażenia, ale nie pozwala na rozróżnienie zakażenia aktywnego od przebytego;
- endoskopia z biopsją -jest to badanie, podczas którego specjalista pobiera wycinki z błony śluzowej żołądka, co pozwala na bezpośrednie wykrycie bakterii oraz ocenę zmian zapalnych i wrzodowych.
Leczenie Helicobacter pylori
W leczeniu Helicobacter pylori stosowana jest tzw. terapia eradykacyjna, która ma na celu całkowite pozbycie się bakterii z organizmu. Leczenie powinno być dostosowane do wieku, stanu zdrowia pacjenta oraz oporności na antybiotyki. Zdarza się, że mutacja bakerii H. pylori jest oporna na Klarytromycynę — antybiotyk stosowany w leczeniu infekcji. W takiej sytytacji należy wykonać test sprawdzający oporność na klarytromycynę. W przypadku oporności stosuje się leki drugiego rzutu.
U dorosłych
Leczenie Helicobacter pylori obejmuje również:
U dorosłych
Leczenie Helicobacter pylori obejmuje również:
- Inhibitory pompy protonowej (IPP), które mają na celu, zmniejszają wydzielanie kwasu solnego, co poprawia skuteczność antybiotyków;
- antybiotyki takie jak amoksycylina i wspomniana wcześniej klarytromycyna lub metronidazol;
- dieta łagodząca objawy;
- ograniczenie używek oraz leków drażniących błonę śluzową, takich jak niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ).
U dzieci
- U dzieci stosuje się podobne schematy leczenia jak u dorosłych, z wyjątkiem dawkowania, które powinno być dopasowane do masy ciała dziecka;
- w przypadku dzieci wskazane jest również kontrolowanie skuteczności leczenia za pomocą testu oddechowego lub badania kału.
U kobiet w ciąży
Leczenie Helicobacter pylori w ciąży może okazać się trudniejsze, gdyż wiele leków stosowanych w standardzie może nie być odpowiednie dla matki i dziecka.
Terapia polega na:
- Leczeniu objawowym bez używania antybiotyków, jeśli objawy nie są nasilone;
- rozważenie terapii antybiotykowej jedynie w wyjątkowych przypadkach, po konsultacji z lekarzem po konsultacji z lekarzem.
Helicobacter pylori a wrzody żołądka
Jednym z częściej występujących schorzeń spowodowanych przez Helicobekter pylori są wrzody żołądka.
Wiele osób nie jest świadomych, jak poważne konsekwencje niesie nieleczona choroba wrzodowa. Wrzód żołądka jest to ubytek w ścianie żołądka, obejmujący błony: mięśniową i śluzową oraz tkankę podśluzową. Występuje on najczęściej na krzywiźnie mniejszej, rzadziej na tylnej ścianie żołądka, a najrzadziej w okolicy przedodźwiernikowej i podwpustowej. W początkowym stadium choroby występuje powierzchniowe uszkodzenie błony śluzowej tzw. nadżerka. Z czasem gdy powstają odpowiednie warunki, wrzód może rozwijać się i powiększać, lecz z reguły nie przekracza a średnicy 5-25 mm.
Wiele osób nie jest świadomych, jak poważne konsekwencje niesie nieleczona choroba wrzodowa. Wrzód żołądka jest to ubytek w ścianie żołądka, obejmujący błony: mięśniową i śluzową oraz tkankę podśluzową. Występuje on najczęściej na krzywiźnie mniejszej, rzadziej na tylnej ścianie żołądka, a najrzadziej w okolicy przedodźwiernikowej i podwpustowej. W początkowym stadium choroby występuje powierzchniowe uszkodzenie błony śluzowej tzw. nadżerka. Z czasem gdy powstają odpowiednie warunki, wrzód może rozwijać się i powiększać, lecz z reguły nie przekracza a średnicy 5-25 mm.
Objawy choroby wrzodowej
- Piekący ból w nadbrzuszu;
- odbijanie;
- wymioty;
- zgaga;
- zmniejszenie masy ciała;
- ból również może być nieobecny u 5-30% pacjentów (bezbólowe wrzody);
- W zaawansowanych przypadkach choroby wrzodowej mogą wystąpić poważne objawy, takie jak krwawienia, wymioty krwią czy stolce smoliste.
Mechanizmy uszkadzające błonę śluzową
- Helicobacter pylori powoduje produkcje enzymów takich jak ureaza, które neutralizują kwas solny w żołądku, tworząc sprzyjające warunki do rozwoju bakterii. Proces ten uszkadza błonę śluzową;
- obecność H pylori stymuluje układ odpornościowy do wytwarzania mediatorów zapalnych, które prowadzą do uszkodzeń komórek błony śluzowej;
- H. pylori wydziela toksyny (np. CagA, VacA), które niszczą komórki błony śluzowej i zwiększają ryzyko powstawania wrzodów;
- bakteria zmniejsza ilość śluzu pokrywającego błonę śluzową, który stanowi funkcję ochronną, co czyni ją bardziej podatną na działanie kwasu solnego i pepsyny.
Jakie mogą być powikłania nieleczonych wrzodów żołądka?
Nieleczone wrzody żołądka mogą prowadzić do poważnych i niebezpiecznych powikłań zdrowotnych takich jak:
- Krwawienia z przewodu pokarmowego;
- perforacja ściany żołądka;
- zwężenie odźwiernika;
- rozwój raka żołądka.
Profilaktyka zakażeń Helicobacter pylori
W celu zapobieganiu zakażeniu należy przestrzegać kilku podstawowych zasad w tym:
- Należy stosować się do zasad higieny, pamiętać o myciu rąk przed posiłkiem i po skorzystaniu z toalety;
- przed spożyciem warzyw i owoców należy dokładnie je umyć pod bieżącą wodą;
- unikaj picia wody z niesprawdzonych źródeł;
- nie należy spożywać jedzenia oraz picia, z naczyń z których korzystała inna osoba;
- wykonuj regularne badania profilaktyczne.
Podsumowanie
Helicobacter pylori to bakteria, która może doprowadzić do wielu poważnych schorzeń. Nieleczone mogą prowadzić do poważnych konsekwencji takich jak perforacja ścian żołądka czy rak żołądka. Nie powinniśmy ignorować zakażenia Helicobecter pylori i podjąć natychmiastowe działania polegające na wyeliminowaniu bakterii z naszego organizmu. Jeśli występują u Ciebie jakiekolwiek niepokojące objawy, warto skonsultować się z lekarzem. Warto wykonywać badania profilaktyczne, stosować się do zasad zmniejszających ryzyko zakażenia, oraz stosować zdrowy tryb życia. Dzięki odpowiedniej profilaktyce i edukacji możemy zmniejszyć ryzyko rozprzestrzeniania się tej infekcji w populacji.
Bibliografia:
Jagusztyn — Krynica E.K. i inni. (2005). Helicobacter pylori — patogen roku 2005. Kosmos, problemy nauk biologicznych. Vol. 54, Nr 4. (269) s. 307–319.
Urban J. (2010). Helicobacter pylori – charakterystyka i patogenność. Dent. Med. Probl. Vol. 47 Nr 4, s. 482–486.
Kenneth E.L. McColl, MD, Tłum. Dr n. med. Katarzyński S. (2010). Zakażenie Helicobacter pylori. Vol. 19, Nr 9, s. 97- 106.
Kołodziej G., Klasik-Ciszewska S. (2018). Profilaktyka i terapia żywieniowa w chorobie wrzodowej żołądka. Med Rodz. Vol. 21, Nr 3, s. 245-251.
To badanie będzie pomocne:
Helicobacter pylori w kale
Cena w placówce
79.90 zł
Cena online:
67.00 zł
Technologia badania:Test immunochromatograficzny
Czas oczekiwania na wynik:do 5 dni roboczych
Dostępne testy
Helicobacter pylori IgG
47.00 zł
