Obrzęk krtani i gardła – przyczyny, objawy i leczenie groźnego stanu
Z artykułu dowiesz się:
Obrzęki krtani i gardła - czym są?
Obrzęk krtani i gardła - przyczyny
Obrzęki krtani i gardła - objawy
Obrzęki krtani i gardła - diagnostyka i leczenie
Obrzęki krtani i gardła - profilaktyka.
Sprawdź też:
Data publikacji: 2024-12-03
Data aktualizacji: 2024-12-03
Obrzęk krtani to stan potencjalnie zagrażający życiu, charakteryzujący się nagłym obrzękiem tkanek gardła i krtani, co może prowadzić do trudności w oddychaniu. Przyczyny mogą obejmować reakcje alergiczne, infekcje oraz urazy. U dzieci obrzęk krtani może szybko narastać, co wymaga natychmiastowej interwencji medycznej. Objawy obejmują duszność, chrypkę, a w ciężkich przypadkach także sinicę. Leczenie zależy od przyczyny i może obejmować podawanie leków przeciwzapalnych, przeciwhistaminowych lub nawet intubację w sytuacjach kryzysowych. Obrzęk krtani i gardła to stan, w którym dochodzi do nagromadzenia płynu w tkankach miękkich, prowadząc do ich powiększenia i ucisku na drogi oddechowe. Obrzęk może wystąpić w obrębie błony śluzowej gardła, krtani, a także w przestrzeniach okołogardłowych.
Obrzęk krtani i gardła- przyczyny
Przyczyn obrzęku gardła i krtani może być wiele. A objawy mogą się różnic w zależności od rodzaju choroby bądź urazu. Dziś przyjrzyjmy się najczęstszym przyczynom obrzęku gardła i krtani:
Reakcje alergiczne
To jedne z przyczyn obrzęku gardła i krtani. Jedną z najcięższych postaci obrzęku alergicznego jest Anafilaksja. Objawia się szybko i jest niezwykle niebezpieczna. Anafilaksja charakteryzuje się zespołem następujących objawów:
- Swędzące zmiany rumieniowo-bąblowe, obrzęk warg, języka;
- skurcz oskrzeli;
- kurczowe bóle brzucha;
- wymioty;
- najbardziej niebezpieczne dla życia są objawy ze strony układu oddechowego i krążenia, omdlenie, wstrząs).
Zespół tych objawów nazywany jest — wstrząsem anafilaktycznym.
Wstrząs anafilaktyczny jest wstrząsem oligowolemicznym będącym skutkiem zmniejszenia oporu naczyniowego, zwiększenia przepuszczalności naczyń włosowatych, zaburzenia mikrokrążenia, utraty wody i białka do przestrzeni pozanaczyniowej i zwiększenia pojemności łożyska naczyniowego. Objawy anafilaksji najczęściej rozwijają się w ciągu kilku sekund lub minut. Zdarzają się również reakcje późne, których objawy narastają stopniowo, osiągając szczyt po kilku, a nawet kilkudziesięciu godzinach.
Wstrząs anafilaktyczny jest wstrząsem oligowolemicznym będącym skutkiem zmniejszenia oporu naczyniowego, zwiększenia przepuszczalności naczyń włosowatych, zaburzenia mikrokrążenia, utraty wody i białka do przestrzeni pozanaczyniowej i zwiększenia pojemności łożyska naczyniowego. Objawy anafilaksji najczęściej rozwijają się w ciągu kilku sekund lub minut. Zdarzają się również reakcje późne, których objawy narastają stopniowo, osiągając szczyt po kilku, a nawet kilkudziesięciu godzinach.
Przyczyną Anafilaksji mogą być np.:
- Alergeny pokarmowe;
- leki;
- jad owadów;
- lateks.
Możliwe jest również kontaktowe zapalenie błony śluzowej, czyli reakcja na bezpośredni kontakt z alergenem np. pyłkami, chemikaliami itp.
Infekcje bakteryjne i wirusowe
Angina paciorkowcowa – jest to infekcja gardła, która może prowadzić do powikłań, takich jak ropień okołomigdałkowy i obrzęk. Przyczynę choroby powoduje paciorkowiec ropotwórczy, czyli Streptococcus pyogenes.
Objawy w przebiegu anginy paciorkowcowej to:
Objawy w przebiegu anginy paciorkowcowej to:
- Zapalenie błony śluzowej gardła;
- obrzęk migdałków podniebiennych oraz gardła;
- mocno zaczerwieniony i obrzęknięty języczek podniebienny;
- nalot na migdałkach oraz języku (w późniejszym czasie język staje się malinowy);
- wybroczyny na podniebieniu;
- powiększenie szyjnych węzłów chłonnych.
Objawy anginy paciorkowcowej powodują dyskomfort w okolicy gardła i krtani.
Zapalenie nagłośni
Jest to groźna infekcja bakteryjna, która jest wywołana przez Haemophilus influenzae typu b (Hib). Infekcja występuje głównie u dzieci w wieku między 2-7 lat, u osób dorosłych występuje rzadziej. Jest to rzadka choroba, która obejmuje górną część krtani, czyli nagłośnię, oraz fałdy nalewkowo-nagłośniowe. Czynnikiem sprzyjającym zakażeniu są urazy powierzchni nagłośni np. ostrym kęsem pokarmowym. W wyniku zakażenia dochodzi do:
- stanu zapalnego;
- dużego obrzęku, który prowadzi do zwężenia dróg oddechowych.
Choroba jest bezpośrednim zagrożeniem życia w związku z możliwością wystąpienia śmiertelnego upośledzenia drożności dróg oddechowych.
Mononukleoza zakaźna
Kolejną przyczyną obrzęku gardła i krtani może być choroba wirusowa, jaką jest Mononukleoza zakaźna.
Mononukleoza zakaźna — jest to choroba wywołana przez wirusa Epsteina-Barr (EBV) należącego do rodziny Herpesviridae, który został zidentyfikowany w 1964 roku przez Epsteina, Barr i Achonga. Szacuje się, że 90-95% populacji dorosłych przeszło infekcję tym patogenem. Do grupy ryzyka zaliczają się zarówno dorośli jak i dzieci. Do zakażenia dochodzi drogą kropelkową, przez ślinę, przetoczenie krwi oraz przeszczepienie narządów.
Do wydalania wirusa do śliny dochodzi kilka dni przed zachorowaniem, a utrzymuje się ono nawet przez 6 miesięcy po ustąpieniu objawów, kiedy to ozdrowieniec pozostaje nadal zakaźny.
W przebiegu zakażenia może dojść do:
Kolejną przyczyną obrzęku gardła i krtani może być choroba wirusowa, jaką jest Mononukleoza zakaźna.
Mononukleoza zakaźna — jest to choroba wywołana przez wirusa Epsteina-Barr (EBV) należącego do rodziny Herpesviridae, który został zidentyfikowany w 1964 roku przez Epsteina, Barr i Achonga. Szacuje się, że 90-95% populacji dorosłych przeszło infekcję tym patogenem. Do grupy ryzyka zaliczają się zarówno dorośli jak i dzieci. Do zakażenia dochodzi drogą kropelkową, przez ślinę, przetoczenie krwi oraz przeszczepienie narządów.
Do wydalania wirusa do śliny dochodzi kilka dni przed zachorowaniem, a utrzymuje się ono nawet przez 6 miesięcy po ustąpieniu objawów, kiedy to ozdrowieniec pozostaje nadal zakaźny.
W przebiegu zakażenia może dojść do:
- Znacznego obrzęku błony śluzowej gardła;
- obrzęku migdałków powodującego obturację dróg oddechowych.
Czynniki mechaniczne i chemiczne
Czynnikami powodującym obrzęk gardła i krtani mogą być np.:
- Urazy mechaniczne spowodowane np. połknięciem ciała obcego;
- urazy podczas intubacji;
- ekspozycje na substancje drażniące np. wdychanie dymu, gazów toksycznych lub spożywanie substancji żrących.
Obrzęk naczynioruchowy
Obrzęk naczynioruchowy (obrzęk Quinckego) to stan, w którym mamy do czynienia w nagłym obrzękiem skóry oraz błon śluzowych. Obrzęk ten może mieć wiele przyczyn np.
Reakcją alergiczną na:
- Pokarmy;
- ukąszenia owadów;
- leki blokujące enzym konwertujący angiotensynę (ACE-I) – typowy obrzęk naczynioruchowy wywołany przez leki stosowane w nadciśnieniu;
- wrodzony niedobór inhibitora C1-esterazy (obrzęk dziedziczny).W przebiegu tego schorzenia dochodzi do obrzku gardła język oraz krtani co może powodować trudności w oddychaniu.
W leczeniu alergicznego obrzęku naczynioruchowego z pokrzywką najistotniejszą rolę odgrywają eliminacja przyczyny oraz leki przeciwhistaminowe.
Nowotwory i inne zmiany chorobowe
Guzy w obrębie krtani lub gardła mogą prowadzić do stopniowego obrzęku poprzez ucisk na otaczające tkanki. Krtań jest najczęstszą lokalizacją nowotworów złośliwych regionu głowy i szyi.
Do rodzajów tego nowotworu możemy zaliczyć:
- Rak głośni — jest dość wolno rozwijającym się nowotworem z późno występującymi objawami;
- rak okolicy nagłośniowej — szybko rozwijający się nowotwór, gdzie pierwszym objawem jest uczucie przeszkody w gardle oraz długo utrzymujące się podrażnienie gardła;
- rak okolicy podgłośniowej — występuje najrzadziej, przez długi czas nie daje żadnych objawów.
Do objawów występujących w przebiegu tych chorób możemy zaliczyć między innymi:
- Uczucie przeszkody w gardle;
- bolesność podczas przełykania;
- zmiana barwy głosu;
- załamywanie się głosu;
- szybka męczliwość głosu;
- stałe uczucie suchości w gardle;
- kaszel;
- zmiany w drożności nosa;
- długo utrzymująca się chrypka;
- duszności;
- pojawienie się krwi w plwocinie;
- wyczuwalne guzy na szyi, które powodują obrzęk poprzez ucisk;
- utrzymujący się mimo leczenia stan zapalny.
Diagnostyka obrzęku krtani i gardła
Obrzęk gardła i krtani ma różne przyczyny. W stanach zagrażających życiu konieczna jest diagnostyka oraz szybka reakcja. Ogólnie stosowanymi metodami diagnostycznymi są:
- Szczegółowy wywiad medyczny;
- badanie fizykalne — czyli ocena stopnia obrzęku;
- fiberoskopia — umożliwia dotarcie do trudno dostępnych miejsc w obrębie górnych dróg oddechowych, począwszy od jamy nosa, poprzez nosogardło i gardło środkowe, aż po krtań i gardło dolne w celu oceny obrzęku;
- badania obrazowe takie jak USG, RTG lub tomografia komputerowa, głównie stosowane są, kiedy podejrzewamy ropnie lub guzy;
- badania laboratoryjne — oznaczenie markerów zapalnych, testy alergiczne czy poziom C1 inhibitora w obrzęku Quinckego.
Leczenie obrzęku krtani i gardła
Leczenie zależeć będzie od przyczyn powstania obrzęku, oraz stopnia i stanu zaawansowania.
W sytuacji, kiedy mamy do czynienia ze wstrząsem anafilaktycznym, konieczne jest podjęcie natychmiastowe działanie w celu ratowania życia.
Może być konieczne:
- Podanie adrenaliny domięśniowo;
- podanie tlenu;
- intubacja lub tracheotomia w sytuacji całkowitego zablokowania dróg oddechowych;
- leczenie farmakologiczne np. kortykosteroidy, które redukują stan zapalny i obrzęk;
- antybiotyki w przypadku infekcji bakteryjnych;
- Inhibitory C1 – w obrzęku naczynioruchowym;
- leczenie chirurgiczne w sytuacji, kiedy występują guzy lub ropnie.
Profilaktyka obrzęku krtani i gardła
Co możemy zrobić, aby zapobiec obrzękowi gardła i krtani?
1. Należy unikać kontaktu z alergenami. W celu zweryfikowania, na co mamy alergie przydatne mogą okazać się testy alergiczne wykonywane z krwi pozwalający na pomiar przeciwciał IgE;
2. Szczepienia – szczepienie przeciwko Haemophilus influenzae typu b (Hib) w celu zapobiegania zapaleniu nagłośni.
3. Leczenie infekcji wirusowych oraz bakteryjnych;
4. Dbaj o układ odpornościowy poprzez stosowanie zdrowej diety, odpowiednią ilość snu oraz unikanie stresu.
5. Noszenie adrenaliny w autostrzykawce – dla osób z historią anafilaksji.
Posumowanie
Obrzęk gardła i krtani może być spowodowany sezonowymi zakażeniami o łagodnym przebiegu, oraz schorzeniami i sytuacjami prowadzącymi do ostrej niewydolności oddechowej. Ważne, aby unikać alergenu odpowiedzialnego za tę reakcję. Szybko reaguj na objawy, w razie trudności w oddychaniu natychmiast wezwij pomoc medyczną. Stosuj zalecone leki przez lekarza. Dbaj o zdrowy tryb życia.
Bibliografia:
1. Rajewski P., Rajewski P., Walaśkiewicz — Ogórek K. (2015). Mononukleoza zakaźna — opis przypadku. Rodzinnej. Vol. 9, Nr 4, s. 344–347.
2. Wrembel J. M., Jarmolińsk T. (2016). Mononukleoza zakaźna u dzieci – doświadczenia własne. Post N Med. Vol. 29, Nr 6, s. 391-396.
3. Kuzawa R. (2017). Anafilaksja – nie jedno ma imię. Alergia Astma Immunologia. Vol. 22, Nr 2-3, s. 30-32.
4. Rogala B., GLÜCK J., Rymarczyk B i inni. (2014). Anafilaksja – złożony problem kliniczny. Alergia Astma Immunologia. Vol. 19, Nr 1, s. 3-9.
5. Zieliński R., Zakrzewska A. (2010). Ostre infekcje górnych dróg oddechowych u dzieci — podział morfologiczny, diagnostyka i terapia. Forum Medycyny Rodzinnej. Vol. 4, Nr 5, s. 366–371.
6. Basiewicz — Ślączka E., Zawadzka — Głos L., Mierzewska-Schmidt M. (2015). Zapalenia krtani o ciężkim przebiegu u dzieci. N Ped. Vol. 19, Nr 1, s. 9-14.
7. Dziekiewicz M., Radzikowski A. (2016). Angina paciorkowcowa – zasady diagnostyki i leczenia. Med Rodz. Vol. 12, Nr 2, s. 141–149.
1. Rajewski P., Rajewski P., Walaśkiewicz — Ogórek K. (2015). Mononukleoza zakaźna — opis przypadku. Rodzinnej. Vol. 9, Nr 4, s. 344–347.
2. Wrembel J. M., Jarmolińsk T. (2016). Mononukleoza zakaźna u dzieci – doświadczenia własne. Post N Med. Vol. 29, Nr 6, s. 391-396.
3. Kuzawa R. (2017). Anafilaksja – nie jedno ma imię. Alergia Astma Immunologia. Vol. 22, Nr 2-3, s. 30-32.
4. Rogala B., GLÜCK J., Rymarczyk B i inni. (2014). Anafilaksja – złożony problem kliniczny. Alergia Astma Immunologia. Vol. 19, Nr 1, s. 3-9.
5. Zieliński R., Zakrzewska A. (2010). Ostre infekcje górnych dróg oddechowych u dzieci — podział morfologiczny, diagnostyka i terapia. Forum Medycyny Rodzinnej. Vol. 4, Nr 5, s. 366–371.
6. Basiewicz — Ślączka E., Zawadzka — Głos L., Mierzewska-Schmidt M. (2015). Zapalenia krtani o ciężkim przebiegu u dzieci. N Ped. Vol. 19, Nr 1, s. 9-14.
7. Dziekiewicz M., Radzikowski A. (2016). Angina paciorkowcowa – zasady diagnostyki i leczenia. Med Rodz. Vol. 12, Nr 2, s. 141–149.
Autor merytoryczny: Karolina Pasterz, specjalista portalu Zdrowegeny.pl
To badanie będzie pomocne:
Test alergiczny ALEX 2 - 296 parametrów
Cena w placówce
1320.00 zł
Cena online:
1089.00 zł
Technologia badania:Test immunochemiczny
Czas oczekiwania na wynik:do 13 dni roboczych
