Gastroskopia od A do Z: jak się przygotować, kiedy wykonać, jak przebiega badanie – nowoczesna diagnostyka w erze medycyny 3.0
Z artykułu dowiesz się:
- Czym jest gastroskopia?
- Wskazania do gastroskopii
- Przygotowanie do gastroskopii
- Jak wygląda przebieg gastroskopii?
- Czy gastroskopia boli?
- Gastroskopia w znieczuleniu ogólnym czy
miejscowym? - Przeciwwskazania i możliwe powikłania
- Alternatywy dla gastroskopii
sprawdź też:
Data publikacji: 2025-07-02
Data aktualizacji: 2025-07-02
Gastroskopia to badanie endoskopowe górnego odcinka przewodu pokarmowego. Polega na wprowadzeniu specjalnego giętkiego instrumentu zakończonego kamerą przez jamę ustną w celu oceny przełyku, żołądka i dwunastnicy. Obraz z kamery jest wyświetlany na monitorze, co umożliwia szczegółową ocenę błony śluzowej. Dzięki swojej skuteczności gastroskopia uznawana jest za „złoty standard” diagnostyki górnego odcinka przewodu pokarmowego. W medycynie 3.0 gastroskopia nie jest wyłącznie narzędziem diagnostycznym – staje się zintegrowaną częścią modelu opieki zdrowotnej, który kładzie nacisk na wczesne wykrywanie, przewidywanie ryzyka i monitorowanie efektów terapii w sposób ciągły i spersonalizowany. Czym jest gastroskopia, jakie są wskazania do jej wykonania, jak się do niej przygotować oraz czego można się spodziewać przed, w trakcie i po badaniu.
Czym jest gastroskopia?
Gastroskopia – na czym polega to badanie?
Gastroskopia to jedno z najczęściej wykonywanych badań diagnostycznych w gastroenterologii. Dzięki niemu można szczegółowo zbadać przełyk, żołądek i dwunastnicę oraz zauważyć nawet drobne zmiany chorobowe. Badanie to odgrywa kluczową rolę w diagnostyce chorób układu pokarmowego, a jego znaczenie w profilaktyce i leczeniu stale rośnie. Podczas badania lekarz może pobrać wycinki błony śluzowej, które następnie są poddawane ocenie mikroskopowej. Często w trakcie badania wykonuje się również test ureazowy - na obecność bakterii Helicobacter pylori, która może mieć wpływ na powstawanie wrzodów żołądka. Gastroskopia pozwala nie tylko na postawienie diagnozy, ale też na wykonanie drobnych zabiegów, takich jak zatrzymanie krwawienia, usunięcie polipów czy poszerzenie zwężeń w przewodzie pokarmowym. Standardowo wykorzystywana jest do wykrywania takich schorzeń jak:
- Choroba refluksowa przełyku;
- wrzody żołądka i dwunastnicy;
- infekcja Helicobacter pylori;
- nowotwory przewodu pokarmowego;
- polipy i zmiany przedrakowe.
Wskazania do gastroskopii
Gastroskopia jest wskazana w różnych przypadkach, zarówno przy dolegliwościach przewodu pokarmowego jak i w celach profilaktycznych. Objawami, które mogą sugerować choroby górnego odcinka przewodu pokarmowego są między innymi:
- Przewlekła zgaga i refluks;
- ból w nadbrzuszu;
- trudności w przełykaniu (dysfagia);
- nudności;
- wymioty;
- częste odbijanie;
- uczucie pełności;
- krwawienia z przewodu pokarmowego;
- fusowate wymioty.
Przygotowanie do gastroskopii
Jak przygotować się do gastroskopii?
Bardzo ważnym elementem jest odpowiednie przygotowanie się do badania.
- W dniu badania nie należy nic jeść przez co najmniej 6 godzin przed badaniem;
- nie wolno pić przez 4 godziny przed badaniem;
- nie należy palić papierosów;
- przed badaniem jeśli pacjent przyjmuje leki na stałe w tym (np. na nadciśnienie, cukrzycę) należy o tym poinformować lekarza;
- leki przeciwkrzepliwe mogą wymagać odstawienia lub zmiany dawkowania – co zawsze trzeba ustalić wcześniej z lekarzem;
- poinformuj personel o uczuleniach (np. na środki znieczulające);
- zgłoś wcześniej wszelkie choroby układu krążenia, oddechowego lub neurologicznego.
Bezpośrednio przed badaniem należy zdjąć okulary, a jeśli pacjent ma protezy zębowe, powinien je wyjąć. W przypadku planowanego znieczulenia ogólnego niezbędna jest wcześniejsza konsultacja z lekarzem anestezjologiem.
Jak wygląda przebieg gastroskopii?
Badanie jest przeprowadzane w warunkach ambulatoryjnych i trwa zazwyczaj 30–60 minut.
- Pacjent proszony jest o położenie się na lewym boku;
- gardło pacjenta zostaje znieczulone miejscowo (najczęściej lignokainą w aerozolu), w celu zmniejszenia odruchu wymiotnego;
- w niektórych przypadkach podawane są leki uspokajające;
- lekarz wprowadza gastroskop przez usta i kieruje go kolejno przez przełyk, żołądek aż do dwunastnicy;
- całość obrazu widoczna jest na monitorze, a lekarz może w trakcie trwania badania pobierać wycinki, usuwać zmiany lub wykonywać inne procedury medyczne.
Po badaniu pacjent może odczuwać lekkie drapanie w gardle i dyskomfort oraz uczucie wzdęcia, które ustępują w ciągu kilku godzin.
Czy gastroskopia boli?
Gastroskopia nie jest badaniem bolesnym, ale może powodować dyskomfort – szczególnie przy wprowadzeniu endoskopu do wnętrza przełyku. W trakcie badania może się pojawić:
- Odruch wymiotny;
- uczucie ucisku w gardle;
- wzmożona ślinotok.
Dzięki nowoczesnym technikom (znieczulenie miejscowe czy sedacja) badanie staje się coraz lepiej tolerowane przez pacjentów.
Gastroskopia w znieczuleniu ogólnym czy
miejscowym?
Jednym z częstszych dylematów pacjentów przed gastroskopią jest wybór między badaniem w znieczuleniu ogólnym (dożylnym) a gastroskopią, tylko ze znieczuleniem miejscowym gardła. Oba rozwiązania mają swoje zalety i ograniczenia, a decyzja często zależy od indywidualnych potrzeb i preferencji pacjenta oraz oceny lekarza.
Gastroskopia bez znieczulenia ogólnego (znieczulenie miejscowe)
Badanie w tej formie jest najczęściej wykonywane. Badanie odbywa się przy pełnej świadomości pacjenta. Podczas badania gardło jest znieczulane miejscowo aerozolem z lignokainą.
Zalety badania w znieczuleniu miejscowym:
Zalety badania w znieczuleniu miejscowym:
- Krótki czas badania i rekonwalescencji;
- brak potrzeby nadzoru anestezjologa;
- możliwość samodzielnego powrotu do domu po ok. 30–60 minutach;
- niższy koszt badania.
Możliwe odczucia niepożądane:
- Silny odruch wymiotny i dyskomfort;
- stres związany z obecnością sprzętu medycznego w gardle;
- mniejsza tolerancja u osób wrażliwych lub z silnym lękiem przed badaniem.
Gastroskopia w znieczuleniu (sedacja dożylna)
W tej formie gastroskopii pacjent otrzymuje środek uspokajający i nasenny dożylnie. Nie jest to pełna narkoza, lecz tzw. płytka sedacja, która pozwala na zniesienie świadomości i odczucia nieprzyjemnych bodźców. Podczas badania obecny jest anestezjolog. Pacjent śpi w trakcie badania. Dobrze, aby pacjent przyjechał na badanie z osobą towarzyszącą ponieważ po wybudzeniu potrzebna jest obserwacja przez 1–2 godziny.
Zalety badania w znieczuleniu (sedacja dożylna):
Zalety badania w znieczuleniu (sedacja dożylna):
- Brak świadomości w trakcie badania;
- znacznie wyższy komfort psychiczny podczas badania;
- szczególnie polecane u osób z lękiem przed badaniem lub silnym odruchem wymiotnym.
Wady:
- Konieczność obecności anestezjologa i monitorowania parametrów życiowych;
- dłuższy czas dochodzenia do siebie po badaniu;
- nie można prowadzić auta bezpośrednio po badaniu ani wracać do domu bez opieki.
Przeciwwskazania i możliwe powikłania
Wśród przeciwwskazań medycznych znajdują się m.in.:
- Świeży zawał serca;
- ostra niewydolność oddechowa lub serca;
- ciężkie zaburzenia krzepnięcia krwi;
- niekontrolowane nadciśnienie.
Możliwe powikłania
Gastroskopia jest bezpiecznym badaniem, ale – jak każda procedura medyczna może wiązać się z rzadko występującymi powikłaniami mogą nimi być:
- Krwawienie (po biopsji lub zabiegu);
- przebicie ściany przewodu pokarmowego;
- reakcje alergiczne na leki uspokajające;
- chwilowe zaburzenia rytmu serca.
Ryzyko powikłań jest minimalne, zwłaszcza gdy badanie przeprowadza doświadczony lekarz.
Alternatywy dla gastroskopii
Jeśli istnieją przeciwwskazania do wykonania gastroskopii rozważa się wykonanie innych metod diagnostycznych w tym:
- Badanie radiologiczne z kontrastem – mniej dokładne, nie pozwala na pobranie wycinków;
- kapsułka endoskopowa – pacjent połyka minikamerę, metoda ta nie jest rutynowo stosowana do oceny żołądka;
- testy na Helicobacter pylori – ułatwiają diagnostykę infekcji, ale nie pozwalają ocenić zmian anatomicznych.
Gastroskopia a profilaktyka nowotworów
Gastroskopia odgrywa kluczową rolę w profilaktyce raka żołądka i przełyku. Wczesne wykrycie zmian nowotworowych lub stanów przedrakowych daje szansę na skuteczne leczenie. Szczególnie ważna jest kontrola u osób z:
- Infekcją Helicobacter pylori;
- dziedziczną skłonnością do raka żołądka;
- wcześniejszymi zmianami wrzodowymi.
Podsumowanie
Gastroskopia - jest skutecznym i bezpiecznym badaniem, które pozwala wykryć choroby górnego odcinka przewodu pokarmowego na bardzo wczesnym etapie. Choć może budzić wiele obaw, odpowiednie przygotowanie i profesjonalna opieka medyczna sprawiają, że badanie jest dobrze tolerowane przez większość pacjentów. W erze medycyny 3.0, która łączy zaawansowaną technologię, personalizację leczenia oraz prewencję gastroskopia staje się jeszcze bardziej precyzyjna i komfortowa. Nowoczesne urządzenia endoskopowe oferują obrazowanie w wysokiej rozdzielczości co przekłada się na większą precyzję diagnostyki i możliwość wdrażania leczenia na wcześniejszym etapie choroby.
Gastroskopia - jest skutecznym i bezpiecznym badaniem, które pozwala wykryć choroby górnego odcinka przewodu pokarmowego na bardzo wczesnym etapie. Choć może budzić wiele obaw, odpowiednie przygotowanie i profesjonalna opieka medyczna sprawiają, że badanie jest dobrze tolerowane przez większość pacjentów. W erze medycyny 3.0, która łączy zaawansowaną technologię, personalizację leczenia oraz prewencję gastroskopia staje się jeszcze bardziej precyzyjna i komfortowa. Nowoczesne urządzenia endoskopowe oferują obrazowanie w wysokiej rozdzielczości co przekłada się na większą precyzję diagnostyki i możliwość wdrażania leczenia na wcześniejszym etapie choroby.
Bibliografia
Szczeklik A, Gajewski P.(2020).,Interna Szczeklika. Medycyna Praktyczna.
Lisowska B., (2007)., Geriatria., Nr 1, s. 55-59.
Szczeklik A, Gajewski P.(2020).,Interna Szczeklika. Medycyna Praktyczna.
Lisowska B., (2007)., Geriatria., Nr 1, s. 55-59.
Autor merytoryczny: Karolina Pasterz, specjalista portalu Longevity+
To badanie będzie pomocne:
Helicobacter pylori IgG
Cena w placówce
59.90 zł
Cena online:
47.00 zł
Technologia badania:Test ELISA
Czas oczekiwania na wynik:do 4 dni roboczych
Ważność kodu:
12 miesięcy, do wykorzystania w całej Polsce
12 miesięcy, do wykorzystania w całej Polsce
Dostępne testy
Te artykuły mogą Cię zainteresować
PAŹ 3, 2017
