Badanie 4K - innowacyjne badanie przesiewowe na raka prostaty

Jak przebiega rak prostaty?

Rak prostaty rozwija się, gdy komórki prostaty zawierające w DNA mutacje przestają ulegać procesom autodestrukcji, lecz dalej dzielą się i rosną. Na podstawie wielkości i rozprzestrzenienia się raka określa się cztery etapy nowotworu. W etapie pierwszym i drugim nowotwór prostaty jest jest ograniczony wyłącznie do samego gruczołu krokowego. Trzeci etap wskazuje już na rozprzestrzenienie się zmian nowotworowych na zewnętrzne części prostaty i pęcherzyki nasienne. Etap czwarty to rak agresywny, który rozprzestrzenia się na węzły chłonne, różne narządy i tkanki. Stwierdzenie raka prostaty w etapach od pierwszego do trzeciego daje wysoką szansę przeżycia powyżej 5 lat, natomiast w przypadku stadium czwartego tylko co trzeci chory przeżywa najbliższych pięć lat.

Rak prostaty powoduje następujące dolegliwości:

• zaburzenie w częstości oddawania moczu,
• trudności w oddawaniu moczu (m.in. ból, pieczenie, słaby lub przerywany strumień moczu),
• obecność krwi w moczu lub nasieniu,
• dyskomfort w trakcie stosunków płciowych,
• ból w okolicy bioder, ud i dolnej części pleców.

Diagnostykę w kierunku nowotworu prostaty zaleca się mężczyznom:

• Od 50 roku życia;
• Od 45 roku życia w przypadku Afroamerykanów oraz jeśli u bliskiego krewnego wykryto raka prostaty przed ukończeniem 65 lat;
• Od 40 roku życia, jeśli więcej niż jeden z bliskich krewnych miał wczesne rozpoznanie raka prostaty.

Wiek jest właśnie głównym czynnikiem rozwoju zarówno raka prostaty, jak i łagodnego przerostu prostaty. Zwiększone ryzyko występuje również w przypadku występowania tej choroby rodzinnie, a także wśród Afroamerykanów. Do zwiększenia prawdopodobieństwa zachorowania przyczynia się również nieprawidłowo zbilansowana dieta - bogata w mięso i tłuste produkty mleczne, zaś uboga w warzywa i owoce.

Na czym polega przesiewowa diagnostyka nowotworu prostaty?

Standardowo w celu przesiewowego wykrycia osób z rakiem prostaty wykonuje się badanie palpacyjne prostaty oraz pomiar PSA.

Palpacyjne badanie prostaty (DRE) wykonuje lekarz za pomocą nasmarowanego palca w rękawiczce. W tej sposób może szybko ustalić, czy doszło do powiększenia prostaty oraz ocenić jej twardość i obecność guzków.

Test PSA jest często wykorzystywany, aby ustalić, czy konieczna jest dokładniejsza diagnostyka. Badanie to wykorzystuje pomiar stężenia PSA we krwi, czyli antygenu specyficznego dla prostaty. Wynik może jednak różnić się w zależności od osobistych predyspozycji oraz stosowanych leków. Wyniki dodatnie testu PSA mogą być powodowane również zapaleniem lub łagodnym przerostem gruczołu krokowego.

Zwykle na podstawie badania PSA i oceny palpacyjnej prostaty ustala się, czy jest konieczna biopsja prostaty. Diagnostyka ta polega na pobraniu z prostaty próbek tkanki, które są później oceniane pod mikroskopem. Wynik biopsji pozwala ustalić agresywność komórek nowotworowych - nazywa się to wynikiem Gleasona.

Według Grupy Zadaniowej ds. Usług Prewencyjnych Stanów Zjednoczonych (USPSTF) zlecanie biopsji prostaty na podstawie wyniku PSA prowadzi do nadmiernej liczby powikłań tej inwazyjnej metody diagnostycznej. Niepotrzebna biopsja może doprowadzić do impotencji i nietrzymania moczu. Wiele osób jest również niepotrzebnie leczonych za pomocą agresywnych terapii jak radioterapia czy operacje. Badanie 4K pozwala natomiast stwierdzić, czy biopsję można bezpiecznie odroczyć.

Czym jest innowacyjne badanie 4K?

Badanie 4K zostało opracowane, aby było możliwe ocenienie, którzy pacjenci w biopsji będą mieli wykrytego agresywnego raka prostaty. Ma to na celu ustalenie, kto rzeczywiście potrzebuje wdrożenia leczenia. Test ten ma za zadanie zmniejszyć ilość niepotrzebnych biopsji, za czym idą również mniejsze koszty. Co najważniej unika się w ten sposób zbędnych powikłań biopsji, wśród których są infekcje, ból, nietrzymanie moczu, krwawienia czy problemy z potencją. A ponadto unika się inwazyjnego leczenia, które nie zawsze jest konieczne.

Badanie 4K - sprawdź cenę ❱

W ramach badania 4K mierzone są stężenia czterech kalikrein we krwi, które są specyficzne dla prostaty:

• Całkowite PSA
• Wolne PSA
• Nienaruszone PSA
• Ludzka kalikreina 2 (hK2)

Dodatkowo bierze się pod uwagę wiek pacjenta, wynik palpacyjnego badania prostaty oraz wynik wcześniejszej biopsji, jeśli mężczyzna miał ją wykonywaną. Wynik określany jest na podstawie specjalnego algorytmu i może wskazywać na ryzyko od 1% do 95%, że mężczyzna będzie miał agresywnego raka prostaty.

Zgodnie z wytycznymi National Clinic Cancer Network Network niski wynik badania 4K, czyli poniżej 7,5%, oznacza, że nie ma konieczności w danym momencie wykonywania dalszej diagnostyki raka prostaty. Wykonanie badania 4K zaleca się mężczyznom, którzy nie mieli wcześniej wykonywanej biopsji prostaty bądź wynik badania nie wskazał wcześniej na obecność nowotworu.

Jak wygląda leczenie raka prostaty?

Leczenie raka prostaty opiera się na radioterapii, zabiegach chirurgicznych oraz terapii hormonalnej, które pomimo skuteczności są również źródłem istotnych skutków ubocznych. Właściwe określenie ryzyka raka prostaty za pomocą badania 4K pozwala na zmniejszenie ilości niepotrzebnych zabiegów.

Radioterapia raka prostaty

Leczenie to wykorzystuje skupioną wiązkę promieniowania, która może zabić komórki rakowe. Stosuje się również specjalny rodzaj radioterapii zwany brachyterapią, w przypadku którego do gruczołu krokowego wprowadzane są radioaktywne granulki. Wśród skutków ubocznych radioterapii prostaty są zaburzenia erekcji, biegunki i problemy z drogami moczowymi.

Terapia chirurgiczna raka prostaty

W przypadku raka, który obejmuje wyłącznie gruczoł krokowy, może być wykonana radykalna prostatektomia, czyli usunięcie chirurgiczne prostaty. Przez pięć lat po zabiegu chirurgicznym mogą występować problemy z nietrzymaniem moczu.

Terapia hormonalna w raku prostaty

Terapia hormonalna stosowana jest w celu spowolnienia rozrostu komórek nowotworowych prostaty. Jest pomocna w osłabieniu objawów raka, jednak nie jest w stanie całkowicie zabić komórek rakowych. Terapia hormonalna prowadzi do skutków ubocznych w postaci impotencji, ginekomastii (zwiększenie piersi), zwiększenia masy ciała.

Chemioterapia raka prostaty

W przypadku pojawienia się przerzutów bardzo często stosuje się chemioterapię, gdyż pozwala ona na zniszczenie komórek nowotworowych w całym ciele. Leczenie to stosuje się jako serię zabiegów przez kilka miesięcy.

Aktualizacja: 2019-12-04

Bibliografia:

• 4kscore.com
• Voigt JD, Dong Y, Linder V, Zappala S. Use of the 4Kscore test to predict the risk of aggressive prostate cancer prior to prostate biopsy: Overall cost savings and improved quality of care to the us healthcare system. Rev Urol. 2017;19(1):1–10. doi:10.3909/riu0753