Zapalenie przydatków macicy

Przydatki pełnią ważne funkcje w procesie zapłodnienia. Jajniki to parzyste narządy wytwarzające komórki jajowe oraz żeńskie hormony płciowe. Z kolei jajowód to przewód, który transportuje komórki jajowe z jajnika do jamy macicy.

Zapalenie przydatków to zapalenie wewnętrznych żeńskich narządów płciowych, określane również jako choroba zapalna miednicy mniejszej. Dotyczy macicy, jajowodów i/lub jajników. Z racji tego, że jajnik i jajowód są blisko siebie to zapalenie, pojawiające się w jajowodzie często obejmuje także jajnik. Schorzenie to najczęściej występuje u kobiet w wieku rozrodczym i aktywnych seksualnie.

Do wystąpienia zapalenia przydatków mogą predysponować:

●  drobnoustroje chorobotwórcze i infekcje przenoszone drogą płciową - najczęściej jest to Chlamydia trachomatis i Neisseria gonorrhoeae, rzadziej mykoplazmy, paciorkowce, Escherichia coli, Haemophilus influenzae i Gardnerella vaginalis;

●  stany zapalne w organizmie;

●  miesiączka;

●  poronienie;

●  abrazja (łyżeczkowanie jamy macicy);

●  histeroskopia (wziernikowanie macicy);

●  poród i połóg;

●  antykoncepcyjna wkładka wewnątrzmaciczna - zwiększone ryzyko choroby zapalnej miednicy mięśni występuje zazwyczaj jedynie przez pierwsze 3 tygodnie od założenia wkładki domacicznej;

●  operacje i zabiegi ginekologiczne;

●  wiek;

●  częste zmiany partnerów seksualnych; przebyte już wcześniej zapalenia przydatków.

Jak wykazały badania, również brak równowagi mikroflory narządów płciowych zwiększa ryzyko infekcji miednicy.  

Przydatki macicy to zazwyczaj infekcja wstępująca (patogeny rozprzestrzeniająca się z dolnych dróg rodnych kobiety z pochwy do szyjki i jamy macicy), rzadziej zstępująca (poprzez krew bakterie przedostają się do przydatków) lub pooperacyjna.

Symptomem wskazującym mogą być częste bóle podbrzusza lub miednicy, upławy z pochwy, plamienia, bolesny stosunek płciowy, gorączka powyżej 38 st. C oraz gorsze samopoczucie. Wyróżnia się 3 stany zapalenia przydatków: ostre, podostre i przewlekłe.  

Zapalenie przydatków może prowadzić do wielu powikłań, w tym do powstawania blizn lub zrostów uniemożliwiających prawidłowy transport komórki jajowej, ropni, bolesnych i obfitych miesiączek, zaburzeń cyklu menstruacyjnego, przewlekłego bólu miednicy, zapalenia otrzewnej, zamknięcia ujścia jajowodu, ciąży pozamacicznej, a nawet do niepłodności. Duże znaczenie jeśli chodzi o skutki, ma szybkie wykrycie zapalenia przydatków i wdrożenie leczenia.

W celu wykrycia zapalenia przydatków niezbędna jest wizyta u lekarza ginekologa, ocena kliniczna i badanie ginekologiczne. Pomocne może być także wykonanie badania ultrasonograficznego, mikrobiologicznego (poprzez pobranie wymazu z pochwy i szyjki macicy) oraz badań laboratoryjnych z krwi. W leczeniu najczęściej stosowane są antybiotyki i leki przeciwzapalne. Domowe sposoby niestety nie wystarczą do wyleczenia zapalenia przydatków.

Odpowiednia profilaktyka zmniejsza ryzyko wystąpienia zapalenia przydatków. Do działań zapobiegających przede wszystkim zalicza się odpowiednią higienę intymną, regularne kontrolne wizyty u lekarza ginekologa oraz wykonywanie podstawowych badań np. cytologii.  

Badania przesiewowe przeprowadzane u młodych kobiet, w kierunku chlamydii (Chlamydia trachomatis) i rzeżączki (Neisseria gonorrhoeae) pozwalają na wczesne wykrycie i rozpoczęcie leczenia tych schorzeń, a co za tym idzie zmniejszają częstość występowania zapalenia przydatków.

1. Gradison M. Pelvic inflammatory disease. American Family Physician 2012; 15;85(8):791-6.
2. Jennings L.K., Krywko D.M. Pelvic Inflammatory Disease. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK499959/ [dostęp online: 25.02.2021]