Płyn Lugola - skład, zastosowanie, działania niepożądane
Zastosowanie Płynu Lugola
✔ odkażanie powierzchni skórnych (drobne otarcia, zadrapania)
✔ w leczeniu przełomu tarczycowego
✔ przed badaniem scyntygraficznym
✔ do płukania gardła przy infekcji o podłożu bakteryjnym
✔ do wykrywania skrobii
Data publikacji: 2022-03-01
Data aktualizacji: 2022-03-01
Płyn Lugola — skład, cena
Płyn Lugola to wodny roztwór jodu w jodku potasu, wynaleziony w 1829 roku. Jodek potasu pełni w tym roztworze rolę solubilizatora, ponieważ jod jest bardzo trudno rozpuszczalny w wodzie. Skład wodnego roztworu jodu według Farmakopei to 1 gram jodu oraz 2 gramy jodku potasu, uzupełnione do 100g wodą oczyszczoną. W takiej formie sporządzany jest przez farmaceutę, na podstawie recepty wydanej przez lekarza, roztwór do użytku wewnętrznego.
W aptekach są również dostępne bez recepty preparaty płynu Lugola, które są przeznaczone wyłącznie do użytku zewnętrznego. W składzie często znajduje się również glicerol i inne substancje pomocnicze. Koszt płynu Lugola waha się od kilku do kilkunastu złotych.
Płyn Lugola a awaria elektrowni w Czarnobylu
W 1986 roku specjaliści z Centralnego Laboratorium Ochrony Radiologicznej zarekomendowali bezpłatną podaż płynu Lugola wszystkim obywatelom Polski, ze szczególnym uwzględnieniem dzieci. Podanie roztworu do picia płynu Lugola miało na celu zablokowanie wchłaniania radioaktywnego izotopu jodu (131) z promieniotwórczych opadów, powstałych na wskutek wybuchu i pożaru elektrowni w Czarnobylu.
Nadmiar jodu podany w preparacie pozwalał na skuteczną blokadę wbudowywania radioaktywnych izotopów jodu w hormony tarczycowe — trójjodotyroninę i tyroksynę. Płyn Lugola przyjęło wtedy ponad 18 mln obywateli Polski, około 2 mln obywateli Ukrainy, podobne działania przeprowadzono również na Białorusi i w Rosji.
W miejscu tym warto jednak zaznaczyć, że profesor Zbigniew Jaworski (pracownik Centralnego Laboratorium Ochrony Radiologicznej i członek Komisji Rządowej ds. skutków Katastrofy w Czarnobylu), który odpowiadał za uruchomienie akcji profilaktycznej, po latach przyznał, że gdyby ówcześnie miał dostęp do informacji o dokładnej skali skażenia i charakterze awarii elektrowni, wcale nie zarekomendowałby podaży płynu Lugola. Działanie to wynikało z całkowitej blokady informacji przez ZSRR i przyjęciu najczarniejszego scenariusza.
Zastosowanie płynu Lugola
- Jod odgrywa istotną rolę w chorobach tarczycy. Pierwiastek ten jest niezbędny do produkcji hormonów tarczycy, dzienne zapotrzebowanie jest określone na ok. 100-150 mikrogram i powinno być dostarczane z pożywieniem. Działa on dwojako na tarczycę. W małych dawkach powoduje wzrost wytwarzania hormonów tarczycy, ale w wyższych (powyżej 2 mikrogramów) powoduje zaś zahamowanie ich produkcji.
- Ponieważ płyn Lugola działa odkażająco i przeciwbakteryjnie, współcześnie znajduje zastosowanie przede wszystkim jako preparat do odkażania powierzchni skórnych, drobnych ran, otarć naskórka. Preparat w niskim stężeniu może być również wykorzystywany do płukania gardła i jamy ustnej, w celu usunięcia nalotu z migdałków.
- Płyn Lugola znajduje zastosowanie również w okresie przygotowania do operacji usunięcia całej tarczycy lub pozostawienia jej czynnego fragmentu. Ponieważ operacja ta powinna być wykonywana gdy gruczoł pracuje prawidłowo, na tydzień przed planowaną operacją podaje się oprócz tyreostatyków, płyn Lugola. Jeśli jednak występuje podejrzenie nowotworu, nie powinno się podawać preparatu, ponieważ opóźniłoby to wdrożenie radioterapii.
- Efekt zahamowania produkcji hormonów tarczycowych bywa wykorzystywany w leczeniu przełomu hipermetabolicznego, co powoduje szybki spadek poziomu tyroksyny we krwi.
- Poza medycznie preparat wykorzystuje się także do wykrywania skrobi, po dodaniu do roztworów zawierających skrobię zmienia ich barwę, niskie stężenia wywołują zabarwienie niebieskofioletowe roztworu, wyższe fioletowoczarne.
Czy Płyn Lugola jest bezpieczny?
Krótkotrwała podaż jodu jest bezpieczna. Działania niepożądane wynikają głównie z jego wpływu na tarczycę na skutek nadmiernej podaży oraz toksyczności w większych dawkach.
Najczęstsze działania niepożądane:
-zaburzenia układu pokarmowego,
-podrażnienie śluzówek jamy ustnej i przewodu pokarmowego, wynikające z jego toksyczności,
-nadczynność tarczycy z przedawkowania,
-zaostrzenie niedoczynności w Hashimoto,
-u chorych na wole endemiczne może prowadzić do nadmiaru hormonów tarczycy w organizmie,
-zapalenie skóry ze świądem i pęcherzami,
-reakcja uczuleniowa,
-zapalenie ślinianek,
-trądzik jodowy oporny na leczenie,
-objawy ogólne — gorączka, obrzęk węzłów chłonnych, wysypka;
-zatrucie z przedawkowania (dawka śmiertelna została określona jako 1-4g, objawy przedawkowania: niewydolność układu krążenia i nerek oraz obrzęk płuc, zgon).
Płyn Lugola przeciwwskazania:
-ciąża i karmienie piersią stanowią bezwzględne przeciwwskazanie do zastosowania płynu Lugola;
-nadwrażliwość na jod;
-gruźlica płuc;
-nadczynność tarczycy.
Czy powinniśmy profilaktycznie przyjmować płyn Lugola?
Należy pamiętać, że Płyn Lugola dostępny w aptekach bez recepty jest przeznaczony wyłącznie do użytku zewnętrznego. Dostępny bez recepty preparat to mieszanina nieoczyszczona, której przyjęcie doustne może skutkować skutkami ubocznymi ze strony układu pokarmowego lub wystąpieniem objawów alergii. Płyn Lugola przeznaczony do picia, sporządzany jest przez farmaceutę na podstawie recepty wystawionej przez lekarza.
Endokrynolodzy przestrzegają, że nieuzasadnione stosowanie Płynu Lugola może wpłynąć na rozregulowanie czynności tarczycy – nasilać niedoczynność, wywołać nadczynność tarczycy lub doprowadzić do rozwoju lub natężenia objawów Hashimoto.
Państwowa Agencja Atomistyki, która zajmuje się monitorowaniem sytuacji radiacyjnej w kraju, wydaje komunikaty o tym, że aktualnie nie ma żadnego zagrożenia dla zdrowia i życia na terenie naszego kraju. Śledzenie bieżącej sytuacji radiacyjnej jest ponadto możliwe na stronie rządowej.
Bibliografia:
- Łącka K., Czyżyk A. (2008). Leczenie nadczynności tarczycy. Farmacja współczesna. Vol. 1, s. 69-78.
- Postępowanie w chorobach tarczycy u kobiet w ciąży, Endokrynologia Polska, 2011
- https://pl.wikipedia.org/wiki/P%C5%82yn_Lugola
- https://mgr.farm/aktualnosci/plyn-lugola-nie-pomoze-a-moze-bardzo-zaszkodzic/
- https://receptura.pl/plyn-lugola-definicja-i-zastosowanie/
- https://www.gov.pl/web/paa/komunikat-paa-w-zwiazku-z-sytuacja-w-czarnobylskiej-strefie-wykluczenia
Autor merytoryczny: Mgr Paulina Łuczyńska
Aktualizacja: 2022-03-01
To badanie będzie pomocne:
Pakiet badań na tarczycę - 6 badań krwi
Cena w placówce
209.00 zł
Cena online:
186.00 zł
Technologia badania:Metoda ilościowa
Czas oczekiwania na wynik:do 4 dni roboczych
Ważność kodu:
12 miesięcy, do wykorzystania w całej Polsce
12 miesięcy, do wykorzystania w całej Polsce
