Badanie przeciwciał neutralizujących anty-S - sposób na ocenę poziomu odporności na zakażenie koronawirusem SARS-CoV-2

Badania przeciwciał (testy serologiczne) to, obok badań RT-PCR i testów antygenowych, jedna z metod wykorzystywanych w wykrywaniu zakażeń koronawirusem SARS-CoV-2 - testy takie traktowane są jako badania uzupełniające diagnostykę. We wczesnej fazie infekcji testy na przeciwciała są mniej przydatne niż badania RT-PCR czy antygenowe ze względu na okres konieczny do wygenerowania serkonwersji. Stają się jednak nieodzowne, gdy materiał wirusowy nie jest już wykrywany przez badania molekularne / antygenowe. 

Badania na przeciwciała wprowadzono bardzo niedługo po rozpoznaniu koronawirusa SARS-CoV-2 - z biegiem czasu ich wiarygodność staje się coraz wyższa, a wykorzystywane technologie są coraz lepiej zwalidowane. W grudniu 2020 roku Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) wprowadziła pierwszy międzynarodowy standard First WHO International Standard Anti-SARS-CoV-2 Immunoglobulin, pozwalający na standaryzację testów na przeciwciała.
Wykonanie testów na przeciwciała jest pomocne w ustaleniu, czy Pacjent miał kontakt z koronawirusem SARS-CoV-2, a także w ocenie statusu serologicznego i poziomu odporności w przypadku ozdrowieńców oraz osób, który zostały zaszczepione przeciwko COVID-19. Bardzo ważne jest, aby zostało wykonane badanie neutralizujących przeciwciał anty-S.

Wytwarzanie przez układ immunologiczny przeciwciał specyficznych dla koronawirusa SARS-CoV-2 to podstawowy mechanizm zwalczania toczącego się zakażenia. Przeciwciała neutralizujące anty-S to przeciwciała przeciwko białku S koronawirusa SARS-CoV-2. Białko S jest glikoproteiną powierzchniową, odgrywającą główną rolę w infekcji wirusowej.

Według naukowców, do infekcji SARS-CoV-2 dochodzi na skutek połączenia się białka S koronawirusa z receptorem ACE2 (enzym konwertujący angiotensynę 2) na komórce ludzkiej. Następnie, wirus przenika do wnętrza tej komórki, gdzie może dalej replikować materiał genetyczny.

Zadaniem przeciwciał anty-S jest wiązanie się z białkiem S i tym samym uniemożliwienie połączenia koronawirusa z receptorem ACE2 na komórce gospodarza - dzięki temu przeciwciała anty-S skutecznie neutralizują koronawirusa SARS-CoV-2. 

Badanie neutralizujących przeciwciał anty-S polega na ilościowym pomiarze ich stężenia w pobranej od Pacjenta próbce krwi żylnej. Mogą być to przeciwciała IgG lub tzw. przeciwciała total. Stężenie badanych przeciwciał anty-S wyrażone jest w wystandaryzowanych jednostkach (BAU/ml) opartych o standard WHO. Oznaczenie przeciwciał anty-S zapewnia wysoką specyficzność testu ze względu na stosunkowo niską homologię regionu S koronawirusa SARS-CoV-2 z analogicznymi regionami innych patogennych dla człowieka koronawirusów.

Badanie można wykonać w licznych punktach pobrań na terenie całej Polski. Do wykonania testu nie trzeba być specjalnie przygotowanym (nie trzeba być na czczo). Można również zamówić badanie do samodzielnego pobrania w domu.

Wykonanie badania przeciwciał neutralizujących jest przydatne w określeniu, czy Pacjent miał kontakt z koronawirusem SARS-CoV-2. Dzięki temu badaniu możliwa jest wiarygodna ocena statusu serologicznego zarówno w przypadku ozdrowieńców, jak i osób, które przebyły już szczepienie przeciwko COVID-19. Robiąc taki test Pacjent dowiaduje się więc, jaki poziom odporności na zakażenie posiada.

Wykonanie badań na przeciwciała anty-S jest szczególnie ważne w przypadku osób zaszczepionych, chcących sprawdzić skuteczność szczepienia - stosowane szczepionki są bowiem oparte o antygen S. Jednakże, na rynku dostępne są również badania przeciwciał specyficznych dla antygenu N koronawirusa SARS-CoV-2, a wynik takiego badania u osoby zaszczepionej (która nie przeszła infekcji wcześniej) będzie ujemny.
Badanie na przeciwciała anty-S można robić wielokrotnie w odstępach czasowych - pozwoli to na monitorowanie poziomu przeciwciał, a tym samym poziomu odporności. Dzięki wykonaniu badania możliwa jest również identyfikacja zakażeń koronawirusem SARS-CoV-2 przebiegających bezobjawowo lub skąpoobjawowo.

Testy kasetkowe w kierunku infekcji SARS-CoV-2 to jeden z powszechnie wykonywanych rodzajów testów na przeciwciała. Są to testy immunochromatograficzne, identyfikujące w pobranej od Pacjenta próbce krwi (z palca lub żylnej) specyficzne dla SARS-CoV-2 przeciwciała IgG i IgM. W przeciwieństwie do ilościowego badania przeciwciał neutralizujących, testy kasetkowe nie podają dokładnej ilości wytworzonych przez układ odpornościowy przeciwciał. Wynik badania nie jest też wyrażony w jednostkach opartych o standard WHO - wynik testu kasetkowego jest "dodatni” (jeśli wykryto obecność przeciwciał) lub “ujemny” (jeśli przeciwciał niewykryto). Jest to więc znacznie mniej dokładne badanie niż ilościowe testy przeciwciał neutralizujących - wykonanie testu kasetkowego nie pozwoli na ocenę poziomu odporności Pacjenta.

Bibliografia: