Jakie badania na diecie wegańskiej warto wykonywać?

Klasyczny wegetarianizm opiera się na wykluczeniu z diety mięsa, jednak wyróżnia się różne jego rodzaje:

Odmiana	Produkty wyłączone z jadłospisu
Laktoowowegetarianizm	Mięso, ryby
Laktowegetarianizm	Mięso, ryby, jaja
Pescowegetarianizm (inaczej ichtiwegetarianizm)	Mięso czerwone i drób, ale pozostawienie w menu ryb i owoców morza
Owowegetarianizm	Mięso, ryby, mleko i jego przetwory, dozwolone jest spożycie jaj
Weganizm	Wszystkie produkty odzwierzęce: mięso, ryby, mleko i jego przetwory, jaja, miód
Witarianizm	Potrawy poddane obróbce termicznej, dopuszcza spożywanie jedynie świeżych warzyw i owoców
Frutarianizm	Produkty zwierzęce, frutarianie jedzą jedynie owoce i warzywa które same spadną z drzewa

Liczba wegan w Europie różni się w zależności od kraju. Weganizm cieszy się również coraz większą popularnością w Polsce, wiele osób wiąże go z dbaniem o środowisko i ekologią oraz przekonaniami etycznymi. Jednak często pojawia się pytanie, czy dieta wegańska jest zdrowa? Sposób żywienia oparty na produktach roślinny jest korzystny dla naszego organizmu, pod warunkiem, że nasz jadłospis jest odpowiednio skomponowany i dostarcza wszystkie niezbędne witaminy i składniki mineralne. Jak wykazały przeprowadzone badania, weganizm obniża ryzyko wielu chorób takich jak cukrzyca typu 2, nadciśnienie tętnicze, otyłość czy niealkoholowe stłuszczenie wątroby (NAFLD) oraz wpływa na zmniejszenie poziom cholesterolu i glukozy we krwi.  

Weganie w porównaniu z osobami nierezygnującymi z produktów pochodzenia zwierzęcego, dziennie spożywają więcej warzyw, owoców, orzechów i nasion, pełnoziarnistych produktów zbożowych oraz roślin strączkowych. Wyższa jest także podaż błonnika pokarmowego wpływającego na prawidłowe funkcjonowanie przewodu pokarmowego. Dieta wegańska powinna być prawidłowo zbilansowana i urozmaicona, pozwala to na uniknięcie niedoborów składników pokarmowych i ich niekorzystnych skutków. Na jakie niedobory są narażeni weganie?

Weganie najbardziej narażeni są na niedobory witaminy D i B12, które występują głównie w produktach pochodzenia zwierzęcego. W przeprowadzonych analizach wykazano, że podaż witaminy B12 inaczej kobalaminy wśród wegan jest istotnie niższa i wynosi 0,24–0,49 μg, co jest znacznie poniżej zalecanego poziomu 2,4 μg. Niektóre napoje roślinne wzbogacane są witaminą B12. Nie tylko weganie, ale i większość naszej populacji zagrożona jest niedoborem witaminy D3, szczególnie w okresie jesienno-zimowym, gdy słońca jest zbyt mało, by organizm wytworzył jej potrzebną ilość. Witamina D wspiera układ odpornościowy oraz gospodarkę wapniowo-fosforową. Zbyt niskie stężenie w organizmie może skutkować zaburzeniem mineralizacji kości u dzieci, objawiając się krzywicą, natomiast u dorosłych osteoporozą i osteomalacją. Przypuszcza się, że niedobory witaminy D mają związek z chorobami autoimmunologicznymi, sercowo-naczyniowymi oraz neurodegeneracyjnymi.  Dieta wegańska może się również wiązać ze zbyt niskim spożyciem wapnia, żelaza i cynku oraz niską podażą białka.  

Jak uniknąć niedoborów? Przede wszystkim warto zadbać, aby posiłki były różnorodne z dużą ilością warzyw i owoców, unikać produktów wysokoprzetworzonych, wybierać produkty zbożowe pełnoziarniste oraz rozważyć suplementację niedoborowych składników.

Każdy z nas powinien regularnie wykonywać profilaktyczne podstawowe badania laboratoryjne monitorujące stan naszego organizmu. Szczególnie powinny na to zwracać uwagę osoby stosujące restrykcyjne lub niedoborowe diety. Wczesne wykrycie zbyt niskiego poziomu danego parametru umożliwia szybsze wprowadzenie leczenia i uniknięcie niekorzystnych skutków zdrowotnych.  

Do naszych badań wprowadziliśmy specjalny pakiet 11 badań krwi,dedykowany osobom na diecie wegetariańskiej i wegańskiej, oceniający stan organizmu oraz ryzyko występowania niedoborów. Pakiet ten pozwala ocenić m.in. skład i stan krwinek i płytek krwi, poziom witaminy D i B12, wapnia, żelaza oraz ferrytyny.  

Inne badania krwi które można wykonać:

●  Stężenie witaminy D we krwi

●  Poziom witaminy B12 we krwi

●  Podstawowe badanie krwi (18 parametrów)

●  Kompleksowe badania stanu zdrowia

●  Pakiet 20 badań dla kobiet

●  Pakiet 17 badańdla mężczyzn

Bibliografia:

1. Bakaloudi R.D. i wsp., Intake and adequacy of the vegan diet. A systematic review of the evidence. Clinical Nutrition 2020, ISSN 0261-5614.
2. Jarosz M., Rychlik E., Stoś K., Charzewska J., Normy żywienia dla populacji Polski i ich zastosowanie, Wyd. Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – PZH, Warszawa 2020
3. Woo K.S., Kwok T.C.Y., Celermajer D.S., Vegan Diet, Subnormal Vitamin B-12 Status and Cardiovascular Health. Nutrients 2014, 6: 3259-3273.