Choroba Alzheimera — co to jest? Objawy, etapy choroby, diagnostyka i leczenie

Choroba Alzheimera — co to jest?

Choroba Alzheimera — objawy?

• Zaburzenia pamięci — charakteryzujące się utratą pamięci krótkotrwałej, osoba chora szybko zapomina o rzeczach bieżących, ma trudności ze znalezieniem właściwych słów. Nie jest w stanie powiedzieć, co zdarzyło się kilka minut lub kilka godzin temu. Za to dobrze pamięta wydarzenia z odległej przeszłości np. dotyczące wczesnego dzieciństwa, dobrze opisując szczegóły.
  Często pierwszym problemem, który skłania opiekunów do szukania pomocy lekarskiej, jest stała potrzeba powtarzania tych samych, bieżących informacji choremu, stałe poszukiwanie przez niego przedmiotów codziennego użytku, tj. kluczy lub okularów, albo ciągłe zadawanie pytań na ten sam temat. W późniejszym etapie pojawia się zacieranie śladów pamięci dawnej i zapominanie tego, co wydarzyło się w odległej przeszłości chorego. W głębokim stadium dochodzi do zapominania podstawowych informacji o własnej osobie, tj. chory nie pamięta, kim jest, jak się nazywa, gdzie i z kim mieszka, nie rozpoznaje członków najbliższej rodziny;
• Zaburzenia językowe -„wypadanie słów” Słownictwo chorego stopniowo ubożeje, w zaawansowanym stadium choroby chory potrafi wypowiedzieć jedynie kilka prostych słów, sylab oraz dźwięków;
• Zaburzenia orientacji - pacjent traci orientację w terenie, nie umie wrócić do domu, gubi się w miejscach publicznych. W zaawansowanej fazie choroby zdarza się, że gubi się nawet w miejscu swojego zamieszkania;
• Zaburzenia koncentracji i uwagi - pacjent ma trudności nad skupieniem uwagi nad wykonywaną czynnością;
• Urojenia i omamy — jest przekonanie o stanie zagrożenia spowodowanym przez inne osoby, w tym przez opiekuna. Do pierwszych objawów o tym charakterze należą sytuacje, w których chory podejrzewa najbliższą osobę o świadome chowanie różnych przedmiotów, tak by nie mógł on ich znaleźć;
• Zaburzenia zachowania i nastroju — pacjentowi towarzyszy rozdrażnienie, irytacja, zdenerwowanie, nie możność zrozumienia sytuacji, w której się znajduje;
• Depresja;
• Niepokój psychoruchowy i objaw wędrowania - pobudzenie psychoruchowe, które nasila się w godzinach popołudniowych i wieczornych. Chory odczuwa przymus chodzenia po mieszkaniu, oraz chęć wychodzenia na zewnątrz. Takiemu zachowaniu często towarzyszy przekonanie, że dom, w którym obecnie mieszka chory, nie jest jego prawdziwym domem i chce on wrócić do „swojego” domu, mając zazwyczaj na myśli swój dom z dzieciństwa;
• Objaw „lustra” i „telewizora” - (chory często nie rozpoznaje własnego odbicia w lustrze. Często widzi w lustrze inną osobę, z którą rozmawia, a nawet jest wobec niej agresywny. Chory widząc sceny rozgrywające się na ekranie telewizora, uważa je za rzeczywistość;
• Zaburzenia snu;
• Mioklonie i napady padaczkowe- w głębokim choroby mogą wystąpić mioklonie oraz napady padaczkowe toniczno-kloniczne, które pojawiają się u ok. 10% pacjentów w zaawansowanej fazie choroby;
  Inne zaburzenia neurologiczne — w postaci spowolnienia ruchów, pochylenia sylwetki, ubogiej mimiki twarzy, uczucia sztywności mięśni;
• Inne problemy ogólnomedyczne.

Choroba Alzheimera — jakie są etapy choroby?

• Stadium łagodne — pogorszenie pamięci, pacjenci zgłaszają, że zapominają, gdzie położyli przedmioty lub niemożność przypomnienia sobie znanych nazw. Chory może się zgubić, podróżując do nieznanych sobie miejsc. Współpracownicy zauważają, że chory gorzej spełnia swoje zadania w pracy, chory zapamiętuje stosunkowo mało informacji z przeczytanego rozdziału książki, pojawia się trudność zapamiętania nazwisk dopiero co poznanych osób.
  Pojawiają się zaburzenia uwagi. Następuje gorsze wypełnianie trudnych zadań zawodowych i społecznych. Pojawia się wypieranie zaburzeń. Objawom towarzyszy łagodny lub umiarkowany lęk.
• Stadium średnio zaawansowane — pacjent przestaje orientować się w aktualnych wydarzeniach, zaburzenia dotyczą pamięci wydarzeń z osobistej historii chorego. Pogarsza się umiejętność podróżowania i możliwość zarządzania własnymi finansami, występują zaburzenia orientacji co do czasu i osoby, rozpoznawania znanych choremu miejsc i twarzy, podróżowania do znanych miejsc. Niemożność wykonywania złożonych zadań. Wypieranie stanowi podstawowy mechanizm obronny. Obserwuje się ucieczkę od wyzwań;
• Stadium zaawansowane — chory nie jest zdolny do samodzielnej egzystencji. Podczas badania chory nie może przypomnieć sobie nawet bardzo ważnych aspektów jego życia, adresu lub numeru telefonu, nazwisk nauczycieli ze szkoły, czasami stwierdza się pewne zaburzenia w ocenie czasu (daty, dni tygodnia, pory roku) lub miejsca. Wykształcone osoby mogą mieć trudności w odejmowaniu wspak od 40 do 4 lub od 20 do 2. Chory niekiedy może zapomnieć imię współmałżonka, od którego, jako opiekuna, jest już w pełni uzależniony, nie ma prawie zupełnie rozeznania co do aktualnych wydarzeń i nabytych doświadczeń, pozostaje śladowa pamięć przeszłości, praktycznie chory nie posiada wiedzy o otoczeniu, czasie (roku kalendarzowym), porze roku itd., może potrzebować pomocy w czynnościach dnia codziennego, np. może przestać kontrolować zwieracze, potrzebuje opieki podczas podróży, ale niekiedy może sam podróżować do znanych sobie miejsc. Rytm dobowy często bywa zaburzony, prawie zawsze chory przypomina sobie własne imię, czasami odróżnia znane sobie osoby ze swojego otoczenia od osób sobie nieznanych.
  W bardzo zaawansowanej fazie choroby (późna faza otępienia) chory traci wszelkie zdolności werbalne. Początkowo pozostaje kilka słów, proste zdania, ale tylko o przybliżonym znaczeniu. Później chory wydaje tylko pojedyncze dźwięki, następuje zupełne nietrzymanie moczu. Pacjent wymaga pomocy w myciu i karmieniu, traci zdolności ruchowych, np. chory przestaje chodzić, pogłębiają się zaburzenia czynności wykonawczych, obecne są objawy neurologiczne świadczące o uogólnionym uszkodzeniu kory mózgowej.

Choroba Alzheimera — diagnostyka?

• Wywiad lekarski;
• badania laboratoryjne takie jak: morfologia, elektrolity, glukoza, transaminazy, mocznik, kreatynina, hormony tarczycy, witamina B12) w celu wykluczenia innych przyczyn deficytów w 
• analiza molekularna genów PSEN1 czy PSEN2, przydatna w przypadku rodzinnego występowania choroby;
  badanie (PET);
• analiza płynu mózgowo-rdzeniowego;
• tomografia komputerowa (TK);
• rezonans magnetyczny (MR).

Choroba Alzheimera — leczenie?

Bibliografia:

1. Hausz-Piskorz B., Buczkowski K., (2013). Diagnostyka i leczenie choroby Alzheimera w warunkach praktyki lekarza rodzinnego.
Forum Medycyny Rodzinnej, Vol. 7, Nr 4, s. 198–207.
2. Gaweł M., Potulska-Chromik A., (2015). Choroby neurodegeneracyjne: choroba Alzheimera i Parkinsona. Postępy Nauk Medycznych, Vol. 8, Nr 7, s. 468- 475.
3. Młynarczyk R., Bochon B.,Piontek A.,Kunert Ł.,Sobiś J.,Piotr W.,Gorczyca(2016).Choroba Alzheimera — nowe strategie leczenia. Via Medica, Vol. 13, Nr 4, s. 210–214.
4. Grabowska-Fudala B., Jaracz K., Smelkowska A., Pniewska J., Buczkowska M. (2013) Obciążenie osób sprawujących opiekę nad osobami z chorobą Alzheimera.
Nowiny Lekarskie, Vol. 82, Nr 1, s. 25–30.

Autor merytoryczny: Karolina Pasterz, specjalista portalu Zdrowegeny.pl