Afazja - co to jest? Rodzaje, przyczyny, objawy i leczenie afazji

Afazja czuciowa (afazja Wernickiego)

W afazji czuciowej głównym obszarem są problemy z rozumieniem słyszanych wypowiedzi, które wynikają z nie umiejętnością rozróżnienia i utożsamienia słyszanych dźwięków mowy. W lekkich zaburzeniach trudności dotyczą całych zdań, ale w cięższych formach zaburzenia, mogą dotyczyć również krótkich poleceń, a nawet słów.

Konsekwencją tych zaburzeń jest zamiana głosek, które brzmią podobnie, całych słów, tworzenie zlepków słów. Wypowiedzi stają się tym samym niezrozumiałe dla rozmówców. W dalszych etapach rozwoju zaburzenia dochodzi do uszkodzeń w obrębie styku płatów skroniowego, potylicznego i ciemieniowego.

Afazja ruchowa i czuciowa stanowią dwa podstawowe rodzaje afazji. Wyróżnia się jednak, jako uzupełnienie powyższych także afazję nominacyjną, transkorową oraz kondukcyjną.

Afazja w Alzheimerze i innych chorobach otępiennych 

Zaburzenia językowe są również charakterystycznym objawem w chorobach otępiennych. Popularny przykład stanowi choroba Alzheimera. Na wskutek postępującego zaniku płatów skroniowych, chory traci nie tylko wspomnienia przechowywane w pamięci, ale także umiejętność komunikowania się.
Na wczesnych etapach choroby pojawiają się problemy z szybkością i płynnością zdolności do przypominania sobie i wypowiadania słów. Następnie, mimo umiejętności prawidłowego powtarzania słów, spada zdolność rozumienia mowy.
Innym rodzajem otępienia, w którym występują problemy w komunikacji, są te w przebiegu otępienia pochodzenia czołowego. W tym schorzeniu dominujące są problemy z formułowaniem wypowiedzi, zubożeniem słownictwa, używaniem stereotypowych słów i licznych echolalii. Zachowane w dużym stopniu są jednak prawidłowe rozumienie i powtarzanie.

Leczenie zaburzeń afatycznych

W leczeniu łączy się różne metody i interwencje terapeutyczne, a dobór zależy od rodzaju zaburzenia, przyczyny afazji, wieku, stanu zdrowia, możliwości czy oczekiwań chorego.
Jednym z celów terapii afazji jest przeorganizowanie systemu neuronalnego, tak aby pobudzić i włączyć te obszary mózgu, które dotychczas nie były zaangażowane, rekompensowanie utraconych umiejętności, np. piktogramami, czy inna organizacja życia.
Stosuje się również ćwiczenia takie jak np.:
-dobieranie nazw do obrazków,
-wyszukiwanie nazw według charakterystycznych obrazków,
- kategoryzacja,
-poszukiwanie różnic i cech wspólnych,
-znajdowanie obrazków na podstawie podanej definicji,
-sprawdzanie, czy słowa się rymują,
-układanie słów z rozsypanek literowych i sylabowych,
-system HELPSS (tworzenie zdań i treści na podstawie przedstawianych historii obrazkowych).

Bibliografia:

1. Jodzio K., Nyka W. (2008). Zaburzenie językowe oraz mowy w praktyce ogólnolekarskiej. Forum Medycyny Rodzinnej. Vol. 2, Nr 1, s. 14-22.
2. Mazurek M. Afatyczne zaburzenia mowy jako wyzwanie dla starzejącego się społeczeństwa: przyczyny, diagnostyka i nowoczesne formy terapii. [W:] Borcuch A., Knefel M., Krzysztofek A. ZDROWY STYL ŻYCIA JAKO KAPITAŁ XXI WIEKU. Laboratorium Wiedzy Artur Borcuch, Kielce 2019, s. 93-101.