Afazja - co to jest? Rodzaje, przyczyny, objawy i leczenie afazji
Z artykułu dowiesz się:
- Czym są zaburzenia afatyczne?
- Jak może się objawiać afazja?
- Afazja ruchowa a czuciowa
- Afazja w Alzheimerze i innych otępieniach
- Leczenie afazji
Data publikacji: 2022-03-31
Data aktualizacji: 2022-03-31
Afazja
Termin "afazja" leży w strefie naukowych zainteresowań specjalistów z wielu dziedzin — neurologów, psychologów klinicznych, pedagogów czy logopedów. Przyczyną afazji są organiczne uszkodzenia różnych struktur mózgowych, na wskutek których dochodzi do całkowitego lub częściowego zaburzenia mechanizmów, które regulują czynności mowy człowieka.
Co istotne o afazji można mówić tylko, jeśli przed chorobą mowa u danej osoby funkcjonowała prawidłowo. Afazja może pojawić się nagle, u wcześniej zupełnie zdrowej osoby. W zależności od rodzaju afazji chory może mieć problem albo z tworzeniem mowy spontanicznej, albo z rozumieniem i przetwarzaniem trafiających do niego komunikatów i treści. Mogą także pojawić się problemy z czytaniem lub pisaniem.
Najczęstszą przyczyną afazji jest udar mózgu. Innymi przyczynami mogą być również zespoły otępienne, zanieczyszczenia środowiska, wypadki czy urazy głowy.
W celu rozpoznania zaburzeń dokonywana jest ocena czynności mowy:
-rozumienie słuchowe;
-nazywanie obiektów;
-powtarzanie;
-mowa spontaniczna;
-zdolność czytania i pisania.
Afazja ruchowa (afazja Brocka):
Najbardziej charakterystycznym objawem są zaburzenia w obszarze mowy ekspresyjnej, czyli spontanicznych wypowiedzi, nazywania na głos czy powtarzania. Chory z afazją ruchową dobrze rozumie mowę i komunikaty, ale ma problem z płynną artykulacją (czyli zdolnością kształtowania dźwięków potrzebnych do ludzkiej mowy), wypowiadając się z trudem i często powtarzając te same słowa.
Przyczyna afazji ruchowej leży w zaburzeniu sekwencji ruchów mięśni narządu mowy, chociaż mięśnie te nie są porażone.
Inne objawy:
- niedowład prawej strony ciała lub jej porażenie;
- pomyłki i błędy w pisaniu i czytaniu;
- uszkodzenia w okolicy dolnej części lewego płata czołowego;
- chory jest świadomy popełnianych błędów i trudności, co może predysponować do zaburzeń depresyjnych.
Afazja czuciowa (afazja Wernickiego)
W afazji czuciowej głównym obszarem są problemy z rozumieniem słyszanych wypowiedzi, które wynikają z nie umiejętnością rozróżnienia i utożsamienia słyszanych dźwięków mowy. W lekkich zaburzeniach trudności dotyczą całych zdań, ale w cięższych formach zaburzenia, mogą dotyczyć również krótkich poleceń, a nawet słów.
Konsekwencją tych zaburzeń jest zamiana głosek, które brzmią podobnie, całych słów, tworzenie zlepków słów. Wypowiedzi stają się tym samym niezrozumiałe dla rozmówców. W dalszych etapach rozwoju zaburzenia dochodzi do uszkodzeń w obrębie styku płatów skroniowego, potylicznego i ciemieniowego.
Afazja ruchowa i czuciowa stanowią dwa podstawowe rodzaje afazji. Wyróżnia się jednak, jako uzupełnienie powyższych także afazję nominacyjną, transkorową oraz kondukcyjną.
Afazja w Alzheimerze i innych chorobach otępiennych
Zaburzenia językowe są również charakterystycznym objawem w chorobach otępiennych. Popularny przykład stanowi choroba Alzheimera. Na wskutek postępującego zaniku płatów skroniowych, chory traci nie tylko wspomnienia przechowywane w pamięci, ale także umiejętność komunikowania się.
Na wczesnych etapach choroby pojawiają się problemy z szybkością i płynnością zdolności do przypominania sobie i wypowiadania słów. Następnie, mimo umiejętności prawidłowego powtarzania słów, spada zdolność rozumienia mowy.
Innym rodzajem otępienia, w którym występują problemy w komunikacji, są te w przebiegu otępienia pochodzenia czołowego. W tym schorzeniu dominujące są problemy z formułowaniem wypowiedzi, zubożeniem słownictwa, używaniem stereotypowych słów i licznych echolalii. Zachowane w dużym stopniu są jednak prawidłowe rozumienie i powtarzanie.
Leczenie zaburzeń afatycznych
W leczeniu łączy się różne metody i interwencje terapeutyczne, a dobór zależy od rodzaju zaburzenia, przyczyny afazji, wieku, stanu zdrowia, możliwości czy oczekiwań chorego.
Jednym z celów terapii afazji jest przeorganizowanie systemu neuronalnego, tak aby pobudzić i włączyć te obszary mózgu, które dotychczas nie były zaangażowane, rekompensowanie utraconych umiejętności, np. piktogramami, czy inna organizacja życia.
Stosuje się również ćwiczenia takie jak np.:
-dobieranie nazw do obrazków,
-wyszukiwanie nazw według charakterystycznych obrazków,
- kategoryzacja,
-poszukiwanie różnic i cech wspólnych,
-znajdowanie obrazków na podstawie podanej definicji,
-sprawdzanie, czy słowa się rymują,
-układanie słów z rozsypanek literowych i sylabowych,
-system HELPSS (tworzenie zdań i treści na podstawie przedstawianych historii obrazkowych).
Bibliografia:
- Jodzio K., Nyka W. (2008). Zaburzenie językowe oraz mowy w praktyce ogólnolekarskiej. Forum Medycyny Rodzinnej. Vol. 2, Nr 1, s. 14-22.
- Mazurek M. Afatyczne zaburzenia mowy jako wyzwanie dla starzejącego się społeczeństwa: przyczyny, diagnostyka i nowoczesne formy terapii. [W:] Borcuch A., Knefel M., Krzysztofek A. ZDROWY STYL ŻYCIA JAKO KAPITAŁ XXI WIEKU. Laboratorium Wiedzy Artur Borcuch, Kielce 2019, s. 93-101.
Autor merytoryczny: Mgr Paulina Łuczyńska
To badanie będzie pomocne:
Choroba Alzheimera
Cena w placówce
409.00 zł
Cena online:
379.00 zł
Technologia badania:PCR
Czas oczekiwania na wynik:do 30 dni roboczych
