Wirusowe zapalenie wątroby typu B

Wirusowe zapalenie wątroby typu B - przyczyny i przebieg choroby

Wirusowe zapalenie wątroby typu B wywoływane jest przez zakażenie wirusem HBV. Wirus ten należy do rodziny Hepadnaviridae i istnieją 4 jego szczepy - powodują one jednak takie same objawy kliniczne. Szacunkowe dane wskazują, że na świecie wirusem HBV zakażonych jest nawet 400 mln ludzi, w Polsce co roku stwierdza się ok. 1500 nowych przypadków zakażeń. Wirusem HBV można zarazić się poprzez krew, poprzez kontakty seksualne, wirus może zostać również przekazany dziecku przez matkę nosicielkę podczas porodu. Do ponad 60% wszystkich zakażeń dochodzi w placówkach służby zdrowia.

Wyróżnia się 2 postacie choroby - ostrą i przewlekłą. Okres wylęgania wirusa wynosi zwykle ok. 60-100 dni, zakażenie najczęściej przebiega bezobjawowo. W przypadku ostrego zapalenia u 10-20% chorych mogą wystąpić takie objawy jak silne bóle stawów, bóle mięśni, żółtaczka, zwiększona męczliwość, uczucie ogólnego osłabienia, brak apetytu, mdłości, wymioty czy biegunka. W zdecydowanej większości przypadków (90-95%), ostre zapalenie wątroby typu B kończy się samoistnym wyleczeniem. W ok. 5% przypadków, zakażenie przechodzi w fazę przewlekłą. W fazie tej przez wiele lat nie występują żadne objawy, wirus HBV jednak ciągle namnaża się w organizmie i prowadzi do rozwoju takich schorzeń jak marskość wątroby i rak pierwotny wątroby. Ryzyko wystąpienia tych chorób wynosi ok. 15% dla pacjentów leczonych, oraz ok. 80% dla pacjentów nieleczonych. Bardzo ważne jest więc postawienie odpowiednio wczesnej, prawidłowej diagnozy.

Diagnostyka - kto powinien wykonać test na WZW B?

Wirusowe zapalenie wątroby typu B można zdiagnozować przy pomocy prostych badań. Podstawowym testem jest badanie na wykrycie antygenu powierzchniowego wirusa HBV (HBsAg). Antygen ten pojawia się po 1-10 tygodniach od momentu zakażenia, może świadczyć zarówno o ostrej, jak i o przewlekłej fazie WZW B (jeżeli antygen obecny jest we krwi przez więcej niż 6 miesięcy, mamy do czynienia z fazą przewlekłą WZW B). Dodatni wynik tego testu to podstawa do rozpoczęcia dalszej diagnostyki - określenia ilości wirusa HBV we krwi, a także oceny stanu wątroby.

Wirus HBV to jeden z głównych czynników rozwoju raka wątroby. Jeśli chcesz dowiedzieć się, czy jesteś nosicielem tego patogenu, wykonaj proste badanie krwi. Wcześnie zdiagnozowana infekcja to ogromna szansa na uniknięcie nowotworu i innych powikłań.

Infekcja HBV może dotyczyć każdego - podstawowe badanie w jej kierunku powinny wykonać przede wszystkim osoby wielokrotnie leczone szpitalnie, a także osoby, które miały przetaczaną krew, które przyjmowały krwiopochodne preparaty (zwłaszcza przed 1992 rokiem) lub poddawały się takim zabiegom jak dializy, badania endoskopowe czy zabiegi stomatologiczne. Test warto wykonać również w przypadku korzystania z usług gabinetów kosmetycznych, fryzjerskich czy salonów tatuażu, jeżeli nie jesteśmy pewni, że sprzęt w nich używany nie był wysterylizowany w odpowiedni sposób. Wskazaniem do wykonania takiego badania jest również aktywność seksualna (jeżeli nie ma pewności co do statusu serologicznego partnera seksualnego), ryzyko zakażenia wzrasta w przypadku posiadania licznych seksualnych partnerów oraz niestosowania prezerwatyw. Test na WZW B powinny też koniecznie wykonać wszystkie kobiety ciężarne lub planujące ciążę.

Infekcja HBV - leczenie i profilaktyka

Ostre zapalenie wątroby typu B najczęściej kończy się wyleczeniem samoistnym - zalecany jest odpoczynek fizyczny, psychiczny, odpowiednia dieta (należy unikać posiłków powodujących nudności czy wzdęcia), nie wolno również pić alkoholu.

Leczenie przewlekłego zapalenia wątroby stanowi natomiast znacznie poważniejszy problem, terapie przeciwwirusowe wdrażane są u osób z wysoką wiremią (dużą ilością wirusa HBV we krwi), ze zmianami w wątrobie czy z nieprawidłowymi wynikami badań krwi. Najczęściej stosowanym lekiem w terapii WZW B jest interferon alfa, duże nadzieje wiąże się także z lamiwudyną.

Najskuteczniejszym sposobem zapobiegania infekcji HBV są szczepienia ochronne - obowiązkowo (a co za tym idzie, bezpłatnie) szczepione są wszystkie noworodki i niemowlęta, osoby w wieku nastoletnim (które nie przeszły tego szczepienia wcześniej), pracownicy służby zdrowia czy osoby z bliskiego otoczenia nosicieli wirusa HBV. Ze względu na wysoką skuteczność, szczepienie to jest zalecane jednak wszystkim, którzy do tej pory zaszczepieni nie zostali.